Năm 2009, Chi cục thuế Đồng Hỷ được giao thu ngân sách với kế hoạch 27,2 tỷ đồng; HĐND huyện giao thu 29,4 tỷ đồng. Với kế hoạch thu như trên việc thực hiện không đơn giản, bởi thu ngân sách năm nay có những khó khăn riêng do một số khoản thu năm trước tăng cao nay sẽ không còn.
Ví dụ như: Đầu năm 2008, do giá vật tư tăng nên thu ngoài quốc doanh tăng (thực hiện thu được 10,3 tỷ đồng/8,8 tỷ đồng kế hoạch); công tác thu nợ được xiết chặt nên các khoản nợ hầu như đã được thu hết. Trên địa bàn có một số doanh nghiệp, cá nhân hoạt động sản xuất quặng, do có cơ chế bán quặng tồn nên đã thu thêm được khoản thuế này. Bên cạnh đó, Chi cục đã phối hợp với các ngành liên quan tập trung thực hiện việc đấu giá đất nên đến tháng 9/2008, số thu ngân sách đã tăng vượt kế hoạch (thực hiện trên 9 tỷ đồng/3 tỷ đồng kế hoạch). Lệ phí trước bạ cũng tăng cao so với kế hoạch được giao, thực hiện 4,3 tỷ đồng (bằng 157% so với năm 2007). Những khoản thu trên đã góp phần tăng thu ngân sách của huyện với tổng số thu năm 2008 đạt trên 31 tỷ 662 triệu đồng, bằng 162,6% kế hoạch tỉnh giao, bằng 137,1% kế hoạch huyện giao bằng 154% so với năm 2007.
Tuy nhiên, bước sang năm 2009, các khoản thu trên không còn thuận lợi nữa, bởi từ cuối năm 2008 đến nay, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh (SXKD). Hiện nhiều doanh nghiệp đang hoạt động cầm chừng do không tiêu thụ được sản phẩm. Thực tế này có thể sẽ làm giảm nguồn thu ngân sách năm 2009 của huyện hàng chục tỷ đồng. Đó là chưa kể các yếu tố giảm, miễn, giãn, hoãn một số loại thuế do chính sách Nhà nước mới ban hành để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thoát khỏi khó khăn do suy giảm kinh tế. Qua ước tính của Chi cục thuế Đồng Hỷ, chỉ riêng các khoản miễn, giãn, giảm thuế sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách của huyện khoảng 4 tỷ đồng. Bên cạnh đó, trong kế hoạch giao thu ngân sách của tỉnh đã trừ 1,8 tỷ đồng thuế TNCN do thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp đã chuyển sang thu thuế TNCN (theo Luật thuế TNCN); song HĐND huyện chưa trừ khoản thu này mà vẫn cộng nguyên số thu từ thu nhập doanh nghiệp sang thu thuế TNCN, không tính đến yếu tố giảm trừ gia cảnh. Qua tính toán của Chi cục thuế huyện, để thu theo Luật thuế TNCN thì số doanh nghiệp được giảm trừ gia cảnh rất lớn, nên số thu sẽ không còn nhiều so với thu thuế thu nhập doanh nghiệp trước đây, vì đa số các hộ SXKD trên địa bàn huyện đều là doanh nghiệp vừa và nhỏ (hiện Chi cục đang quản lý thu thuế của 950 hộ kinh doanh cố định; 300 hộ kinh doanh không thường xuyên và 80 doanh nghiệp vừa và nhỏ).
Mặc dù khó khăn là vậy, nhưng theo đồng chí Chi cục trưởng cho biết: Những khoản thu khó, những khoản thuế miễn, giãn, giảm chưa biết phải bù đắp bằng nguồn nào, song với quyết tâm cao của toàn Chi cục, ngay từ đầu năm, khi được giao kế hoạch, Chi cục đã triển khai giao cho từng xã, đội thuế, cán bộ thuế. Đồng thời tổ chức tập huấn các Luật Thuế mới cho doanh nghiệp, ví dụ như: Thay đổi mục lục ngân sách, chính sách miễn giảm thuế để các doanh nghiệp biết kê khai, tự nộp thuế…Tổ chức phát động phong trào thi đua trong toàn Chi cục; tập trung thu các nguồn thu phát sinh và khai thác nguồn thu. Toàn Chi cục sẽ cố gắng hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Để tìm hiểu thêm tình hình triển khai thực hiện ở từng đội thuế, chúng tôi đã làm việc với Đội thuế Chùa Hang. Đây là Đội thuế liên xã gồm 3 xã Hóa Thượng, Văn Hán, Khe Mo và thị trấn Chùa Hang. Ông Nguyễn Gia Lâm, Đội trưởng Đội thuế cho biết: Các xã do Đội thuế quản lý thu thuế có địa hình rộng (đến trung tâm xã xa nhất là 17 km, tính đi từ thị trấn Chùa Hang), trong khi đó Đội cán bộ ít, trình độ cán bộ, công chức hạn chế. Năm nay, Đội thuế được giao thu 4,2 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là thuế ngoài quốc doanh với số thu 3,5 tỷ đồng. Riêng số thu của thị trấn Chùa Hang là 3 tỷ 230 triệu đồng, trong đó thuế TNCN là 1 tỷ 130 triệu đồng. Song các hộ ở đây chủ yếu SXKD nhỏ lẻ, lại thực hiện giảm trừ thuế TNCN (khoảng 2/3 số hộ trong diện giảm trừ) nên số thu không còn đáng kể. Để thực hiện tốt kế hoạch thu ngân sách được giao, Đội đã phân công từng cán bộ phụ trách từng địa bàn cụ thể; tiến hành khảo sát quy mô của các hộ SXKD để điều chỉnh thuế giá trị gia tăng (GTGT); kế hoạch này được phân chia theo từng tháng, quý cho cán bộ thuế phụ trách từng địa bàn. Đồng thời, thường xuyên nắm bắt tình hình các hộ SXKD, từ đó tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương, Chi cục thuế; tranh thủ sự lãnh đạo của các cấp, các phòng, ban chuyên môn của Chi cục, trao đổi công việc để quản lý nguồn thu kịp thời. Hiện tại, Đội thuế đang quản lý thu thuế của 900 hộ SXKD. Qua thực hiện khảo sát doanh số toàn diện các hộ SXKD, các doanh nghiệp từ đầu năm, Đội thuế đã điều chỉnh thuế GTGT của 450 hộ kinh doanh của riêng thị trấn Chùa Hang bình quân từ 43 triệu đồng/tháng (năm 2008) lên 82 triệu đồng/tháng (năm 2009).
Tính đến hết tháng 1/2009, Đội thuế Chùa Hang đã thu được 432 triệu đồng thuế môn bài, bằng 91,7% kế hoạch cả năm (tính cả số phát sinh trong năm); thực hiện thu ngân sách được trên 638 triệu đồng, đạt 80% kế hoạch của quý 1-2009. Đối với toàn Chi cục thuế, thực hiện thu ngân sách đến ngày 19/02 được 4 tỷ 374 triệu đồng, bằng 68,8% kế hoạch quý I/2009. Qua đây, các đồng chí lãnh đạo Chi cục và Đội thuế Chùa Hang đã kiến nghị: Đề nghị tỉnh xem xét cho huyện được trích lại phần thu phí môi trường để tái tạo và bù đắp những khu vực bị khai thác khoáng sản. Đối với huyện, nên điều chỉnh kế hoạch thu thuế TNCN cho sát với thực tế. Vì sau khi huyện giao kế hoạch, số doanh nghiệp thuộc diện giảm trừ gia cảnh là rất lớn (chiếm 2/3 tổng số doanh nghiệp). Bên cạnh đó cần tăng cường đội ngũ cán bộ, công chức thuế đảm bảo về số lượng, chất lượng, tạo điều kiện cho các Đội thuế hoàn thành tốt kế hoạch thu ngân sách được giao. Đối với đội ngũ cán bộ uỷ nhiệm thu tại các phường, xã cũng cần được quan tâm hơn về chính sách để họ ổn định cuộc sống và khai thác, quản lý hết các nguồn thu.
Những khó khăn của Chi cục thuế đồng Hỷ cũng là những khó khăn chung của toàn ngành Thuế. Song với kế hoạch tỉnh giao thu ngân sách 1.145 tỷ đồng năm 2009, toàn ngành thuế sẽ vào cuộc với quyết tâm chiến thắng để bước sang năm thứ hai giữ vững chân trong " câu lạc bộ 1.000 tỷ đồng" của cả nước. Quyết tâm ấy đang thể hiện sự nỗ lực từ từng chi cục, đơn vị cơ sở thu ngân sách.
