Đến nay toàn tỉnh Thái Nguyên đã gieo cấy được hơn 23.000 ha lúa xuân, đạt trên 85% diện tích kế hoạch, trong đó 5.000 ha lúa lai, 6.000 ha lúa thuần cao sản. Đặc biệt vụ xuân này người nông dân đã đưa kỹ thuật gieo thẳng, ném mạ khay và kỹ thuật ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến vào đồng ruộng.
Trung tuần tháng hai, trên cánh đồng Na Cảnh 1, xã Bá Xuyên, T.X Sông Công, bà Nguyễn Thị Hải cùng nhiều nông dân khác đang mê mải cấy dặm lại diện tích lúa của gia đình. Tuy bận, nhưng bà vẫn cởi mở trò chuyện với chúng tôi. Bà cho biết: Ra giêng, trời ấm, rất thuận lợi cho việc gieo cấy lúa. Toàn bộ 7 sào đất ruộng của gia đình đều đã gieo cấy xong từ cách đây mươi hôm.
Bà Hải là một trong rất nhiều nông dân của T.X Sông Công đã mạnh dạn áp dụng kỹ thuật ném mạ khay. Do chưa có kinh nghiệm nên ruộng lúa của gia đình bà Hải cũng như nhiều đám ruộng khác gần đó phải cấy dặm thêm, vì hàng lúa có thẳng, nhưng khóm chưa chụm, mật độ khóm quá thưa... Tuy đã nhiều năm ngành Nông nghiệp - PTNT vận động nông dân áp dụng kỹ thuật này vào sản xuất, song đây vẫn được coi là một kỹ thuật mới trong gieo cấy lúa. Do vậy, trước khi vào vụ gieo cấy lúa xuân năm nay, cán bộ trạm khuyến nông tại các huyện, thị và thành phố đã tổ chức hàng chục lớp chuyển giao KHKT, hướng dẫn cho hàng nghìn lượt nông dân về kỹ thuật này, nên toàn tỉnh đã có gần 4.000 ha lúa được áp dụng kỹ thuật ném mạ khay. Trong vụ gieo cấy lúa xuân năm nay còn có một nét mới là nhiều cánh đồng của T.X Sông Công, huyện Đồng Hỷ, Phổ Yên... nông dân đã đưa công cụ cải tiến để áp dụng phương pháp gieo thẳng theo hàng vào sản xuất. Riêng cách làm này, tỉnh đã có cơ chế hỗ trợ cho mỗi công cụ cải tiến (máy gieo lúa) 30% giá trị công cụ.
Cũng trong vụ xuân năm nay, ngoài 2 mô hình gieo cấy lúa ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến (SRI) tại 2 xã Hồng Tiến và Đồng Tiến (Phổ Yên), các đơn vị chức năng thuộc các huyện, thị và thành phố còn lại của tỉnh đã mạnh dạn mở các lớp tập huấn về ứng dụng hệ thống này (mạ gieo thưa, lúa cấy 1 rảnh, cấy lúc mạ đạt từ 2,5 đến 4 lá; mật độ cấy từ 30 đến 36 cây/m2, giảm so với cách làm truyền thống 50% số mạ và số khóm/m2). Toàn tỉnh hiện có khoảng trên 50 ha ruộng được nông dân thực hiện mô hình thâm canh lúa theo phương pháp này. Ông Trần Văn Thung, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật, Giám đốc Dự án SRI cho biết: Áp dụng kỹ thuật này, trung bình bà con nông dân tiết kiệm được chi phí về giống, phân bón… từ 1,5 đến 1,7 triệu đồng/ha/vụ...
Cùng với kỹ thuật gieo thẳng, ném mạ khay và kỹ thuật ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến, bà con nông dân còn tích cực ứng dụng tiến bộ kỹ thuật 3 giảm, 3 tăng vào gieo cấy trên diện rộng. Tại cánh đồng Bãi Hát, xã Bá Xuyên, T.X Sông Công, ông Dương Văn Tuấn đã giải thích với chúng tôi: Trên mỗi đơn vị diện tích, kỹ thuật này giảm được cho nông dân từ 10 đến 20% chi phí vật tư đầu vào phục vụ sản xuất. Cụ thể là giảm giống, giảm phân đạm thừa, giảm thuốc bảo vệ thực vật, giảm công lao động và giảm được nước tưới... Ông Tuấn còn cho biết thêm: Do hạn chế sử dụng phân bón hoá học và thuốc bảo vệ thực vật, nên môi trường được bảo vệ, sản phẩm thu hoạch đạt chất lượng tốt hơn, năng suất lúa cũng tăng từ 10 đến 12%...
Theo số liệu tổng hợp của Sở Nông nghiệp và PTNT, đến ngày 22/02 nông dân toàn tỉnh đã gieo cấy được hơn 23.000 ha lúa xuân, đạt trên 85% diện tích kế hoạch, trong đó 5.000 ha lúa lai, 6.000 ha lúa thuần cao sản... Các địa phương như T.X Sông Công; huyện Phổ Yên; huyện Đại Từ và huyện Phú Bình đã đạt trên 95% diện tích. Số diện tích còn lại phần lớn là các chân ruộng cao, khó khăn về nguồn nước. Riêng huyện Định Hoá có hơn 310/3.430 ha khó khăn về nguồn nước gieo cấy, hiện nông dân đã khắc phục nước phục vụ gieo cấy cho 300 ha, còn 10 ha bà con chuyển sang gieo trồng rau màu.
