Ngân hàng bán lẻ: Lợi thế đang nghiêng về ai?

Cuộc chiến giành thị phần giữa ngân hàng (NH) nội-ngoại khá gay gắt. Nếu không tự nâng cấp ngay từ bây giờ, chỉ vài năm tới, thị phần truyền thống NH nội cũng sẽ khó nắm giữ.

Chỉ trong tháng 10 vừa qua, hai đại gia ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam là HSBC, Standard Chartered đã khai trương các bộ phận kinh doanh bán lẻ hiện đại. Những bước đi nhanh chóng này của khối ngân hàng ngoại trong chiến lược mở rộng dịch vụ bán lẻ đang tạo áp lực lớn lên ngân hàng nội trong cuộc chiến giữ thị phần.

NH Ngoại “nhăm nhe” tăng thị phần

Trên thực tế, NH trong nước và NH nước ngoài đều có thế mạnh riêng và đang phát huy những ưu thế này với sự phân chia đối tượng khách hàng khá rõ ràng. Nếu NH ngoại nhắm tới những khách hàng cao cấp thì khối NH trong nước lại giữ thị phần truyền thống. Tuy nhiên, theo đánh giá tại những đô thị loại 1 và loại 2, nơi tập trung khách hàng có tiềm năng tài chính lớn và mật độ NH nội, ngoại dày đặc, cuộc chiến giành thị phần khá gay gắt. Mặt khác, dù các NH ngoại đang tập trung vào đối tượng cao cấp, nhưng rất có thể thời gian tới họ lại nhắm tới đối tượng khách hàng thu nhập thấp. Rõ ràng, nếu không tự nâng cấp ngay từ bây giờ, trong một vài năm tới, ngay thị phần truyền thống NH nội cũng sẽ khó nắm giữ.

Hiện khối NH ngoại đang chiếm khoảng 34,5% thu nhập trước thuế của khối NHTM và phần lớn doanh thu, lợi nhuận do mảng dịch vụ NH bán lẻ mang lại. Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn chưa làm các đại gia NH nước ngoài hài lòng. Châu á được đánh giá là khu vực có phân khúc khách hàng cao cấp phát triển nhất thế giới. Trong đó các thành phố lớn tại Việt Nam như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội (theo nghiên cứu của Standad Chartered) lượng khách hàng cao cấp tăng khoảng 20%/năm. Với tiềm lực vốn, bề dày kinh nghiệm và nhiều dịch vụ tiên tiến, NH ngoại đặc biệt nhắm tới đối tượng khách hàng cao cấp này. Giữa tháng 10 vừa qua, Citibank Việt Nam đã khai trương bộ phận kinh doanh bán lẻ mang tên Citigold dành cho các cá nhân là doanh nhân, người Việt có thân nhân ở nước ngoài và khách hàng có thu nhập cao cấp. Hay Standard Chartered ra mắt dịch vụ Ngân hàng ưu tiên tại Việt Nam…

Không chỉ những cái tên quen như HSBC, Citybank, hay Standard Chartered, nhiều ngân hàng lớn của các nước trong khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc… nộp hồ sơ xin mở chi nhánh tại Việt Nam. Việc hướng tới mô hình NH bán lẻ tại Việt Nam đang là đích đến không chỉ của các NH nội địa mà cả các NH nước ngoài.

NH nội cần tăng chất lượng dịch vụ

Thu nhập từ hoạt động bán lẻ ngày càng chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu nhập của các NH trong nước, trung bình tăng từ 15-30%. Các NHTM đã tỏ ra rất năng động trong việc đưa ra các sản phẩm hấp dẫn khách hàng như: tiết kiệm bằng vàng, bảo đảm bằng vàng, ngoại tệ lãi suất thỏa thuận… Ngoài ra, hoạt động thanh toán thẻ cũng được nhiều NH quan tâm, cho phép khách hàng thực hiện giao dịch NH bán lẻ mọi lúc mọi nơi.

Tuy nhiên, dù đã có rất nhiều nỗ lực đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ, song chất lượng và số lượng các dịch vụ bán lẻ của NH trong nước vẫn có nhiều hạn chế. Cụ thể như thị trường thẻ, dù được đánh giá là phát triển vượt bậc nhưng vẫn rời rạc, manh mún. Chất lượng dịch vụ vẫn có vấn đề khiến khách hàng thường xuyên phàn nàn như kẹt thẻ, nghẽn mạch… Dịch vụ NH hiện đại như séc cá nhân gần như không được sử dụng, dịch vụ thanh toán thẻ còn hạn chế về phạm vi sử dụng và chưa phát triển được sâu rộng, dịch vụ internetbanking cũng chỉ mới dừng lại chủ yếu ở mức truy vấn thông tin, chưa cho phép thực hiện thanh toán.

Trước sức ép ngày càng lớn từ phía các NH ngoại, NH nội cũng đã có chuyển động mạnh mẽ để giữ và mở rộng thị phần. NH nội với thế mạnh mạng lưới rộng, am hiểu tâm lý và thói quen của người dân, dự định tiếp cận phát triển khối khách hàng cá nhân thu nhập trung bình và thấp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Với những lựa chọn đối tượng khách hàng khác nhau, nhiều NH chia sẻ không quá lo ngại sự cạnh tranh của khối NH ngoại. Nhưng rõ ràng, sự cạnh tranh này đã buộc các ngân hàng nội phát triển mạnh hơn dịch vụ bán lẻ, đi sâu đầu tư hơn cho công nghệ và chất lượng dịch vụ. Như nhận xét của ông Phạm Huy Hùng - Chủ tịch Hội đồng quản trị NH Vietinbank, các dịch vụ NH phục vụ cho tầng lớp thu nhập cao chưa được triển khai rộng rãi là một điểm yếu các NH trong nước cần khắc phục, nhằm tăng ưu thế trong cuộc chiến giành thị phần với NH ngoại.