Hiệu quả từ mô hình trồng nấm Linh Chi

Chúng tôi đến thăm hợp tác xã (HTX) Linh Chi ở xóm Xuân Thành 3, xã Tân Quang, T.X Sông Công vào một ngày đầu năm mới, khi xưởng trồng nấm của  HTX vừa bán hết đợt, đang chuẩn bị nguyên liệu sản xuất nấm để kịp  phục vụ cho dịp Tết Nguyên đán và  các dịp lễ, hội đầu năm.

Ông  Lê Văn Toàn, Chủ  nhiệm HTX cho biết: Cuối năm 2008,  khi được tham gia lớp tập huấn về trồng nấm do Sở  Khoa học công nghệ tỉnh tổ chức, tận mắt tham quan mô hình trồng nấm tại xưởng thí nghiệm của Sở và HTX nấm Chùa Hang (Đồng Hỷ), tôi thấy đây là một loại cây trồng có hiệu quả kinh tế cao, đầu tư thấp, thu nhập ổn định và đặc biệt nhu cầu thị trường ở địa phương vẫn còn bỏ ngỏ, do vậy, tôi quyết tâm trồng thử nghiệm. Tháng 6 năm 2008 tôi mạnh dạn trồng thử 1 lứa tại nhà với 800 bịch nấm sò, 450 bịch nấm rơm và 800 bịch nấm Linh Chi với  số tiền đầu tư giống, nguyên liệu gần 4 triệu đồng. Vừa học, vừa làm theo quy trình được tập huấn, vừa rút kinh nghiệm trong thực tế tại mô hình nhà mình, nên đúng thời gian là  nấm đua nhau mọc lên từ những bịch nilon rơm, mùn cưa. Thu hoạch vụ nấm trồng thí nghiệm đó, trừ chi phí, gia đình tôi thu lãi được gần 40 triệu đồng.

Thấy hiệu quả rõ rệt từ cây nấm như vậy, nên cuối năm 2008, ông Toàn rủ thêm anh em, bà con trong xóm thành lập hợp tác xã với tên gọi Linh Chi - tên loại nấm quý, với 12 thành viên. Tham gia HTX, mỗi hộ góp vốn từ 10 triệu đồng trở lên, đồng thời mượn đất của 1 xã viên để xây dựng 2 nhà xưởng, sân phơi cùng hệ thống nước tưới trị giá 60 triệu đồng, đầu tư trên 9 triệu tiền giống và nguyên liệu để trồng hơn 5.000 bịch nấm các loại. Năm 2009, doanh thu của HTX đạt trên 100 triệu đồng, trừ chi phí thu lãi trên 70 triệu đồng. Trong đó, riêng thu từ nấm Linh Chi trên 50 triệu đồng.

Về quy trình sản xuất nấm Linh Chi, ông Toàn cho biết, do đây là 1 dược liệu quý nên các bước phải thực hiện đúng kỹ thuật, từ việc chọn mùn cưa với các loại gỗ có chất xốp như: Cây gỗ trám, gỗ chẩm, bồ đề, mùn cưa được phơi khô đảm bảo không có mối, mọt, sạch sẽ. Tiếp đó là tưới nước vôi tạo độ ẩm và đảm bảo độ PH, đem ủ trong vòng 10 ngày, sau đó bỏ ra trộn lẫn với 5% bột cám ngô, 5% cám gạo, 1,5% bột xây dựng, chú ý mùn không ướt và không quá khô. Đem đóng tất cả mùn vào túi nilon có trọng lượng khoảng 1,8kg/túi, cho 1 ống nhựa tròn loại phi 28 vào giữa túi làm nơi cho nấm phát triển, tiếp tục đưa vào lò sấy 1 ngày, đêm trong nhiệt độ khoảng 80 đến 100 độ để tiệt trùng, sau đó đem ra để nguội rồi cấy giống vào cổ nút túi, sau 1 tuần thì giống ăn trắng ra cổ bịch, để thêm khoảng 30 ngày rồi đem lên giá treo hoặc giá đỡ, thời gian này nấm sẽ nhú mầm và sau 3 tháng cho thu hoạch. Trong 3 loại nấm trồng tại xưởng thì nấm Linh Chi có thời gian sinh trưởng lâu hơn, có thể duy trì bịch giống trong 1 năm với 3 lứa, mỗi lứa chỉ mọc 1 chiếc, lứa đầu mỗi chiếc nấm có thể nặng khoảng 0,2kg, khi phơi khô còn khoảng trên 0,1kg, trung bình mỗi kg nấm Linh Chi được giao bán cho các cửa hàng thuốc là 400.000 đồng.

Khác với nấm Linh Chi, loại nấm sò và nấm rơm có thời gian sinh trưởng ngắn hơn, được các xã viên xác định là cây lấy ngắn nuôi dài, nuôi nấm rơm, sò bán hàng ngày, chờ Linh Chi phát triển. Giá trị đầu tư của 2 loại nấm này là 12.000đ/1kg giống, làm được 12 bịch nấm, nguyên liệu cũng đơn giản hơn, trung bình mỗi kg mùn cho 1 kg nấm, sau 4 tháng thay giống mới.  Giá loại nấm rơm còn gọi là nấm trứng trung bình từ 35 đến 40.000đ/1kg, nấm sò giá từ 20 đến 25.000đ/1kg cung cấp chủ yếu thị trường T.P Thái Nguyên và T.X Sông Công. Ngoài sản phẩm nấm, HTX còn cung cấp cho bà con trên địa bàn trên 350 bịch nấm ăn đã cấy giống với giá 8.000đ/1bich và nấm Linh Chi là 200 bịch với giá 10.000đ/1bịch. Nhận xét về mô hình trồng nấm của HTX Linh Chi, ông  Trần Đình Vũ, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Quang cho biết: Đây là cây trồng rất có hiệu quả kinh tế. Do đó, năm 2009, Hội Nông dân đã phối hợp với HTX Linh Chi mở một lớp tập huấn về trồng nấm cho 30 hội viên. Nhờ đó, hiện đã có 18 gia đình hội viên có mô hình trồng nấm tại gia đình. Năm 2010 chúng tôi sẽ tiếp tục mở các lớp tập huấn để nhân rộng mô hình trồng nấm này”

Bên cạnh những thuận lợi thì hiện nay, khi thực hiện quy trình hấp nóng tiệt trùng các bịch trồng nấm HTX Linh Chi vẫn phải đi hấp nhờ do chưa có điều kiện làm lò hấp. Vì vậy năm  2010, HTX có kế hoạch đầu tư mở rộng xưởng sản xuất và xây dựng lò hấp với số tiền hàng trăm triệu đồng, phấn đấu sẽ cung cấp ra thị trường  trên 25.000 kg nấm ăn và  trên 600kg nấm Linh Chi.