Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Kim loại màu Thái Nguyên tiền thân là Xí nghiệp Liên hợp Luyện kim màu Bắc Thái, được thành lập ngày 28 tháng 02 năm 1980, theo Quyết định số 60/CL-CB của Bộ trưởng Bộ Cơ khí và Luyện kim (nay là Bộ Công Thương).
Trải qua 30 năm xây dựng và phát triển, qua những thăng trầm của lịch sử, song tập thể cán bộ, công nhân viên các thế hệ đã đoàn kết, năng động sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh xây dựng Công ty phát triển vững chắc, xứng đáng là “cái nôi ngành sản xuất kim loại màu của đất nước”.
Những ngày đầu thành lập, trong bối cảnh đất nước còn gặp nhiều khó khăn do chiến tranh để lại; cơ chế kinh tế nặng về tập trung quan liêu bao cấp; đội ngũ cán bộ của Công ty và các đơn vị thành viên khi đó thiếu về số lượng, hạn chế về kinh nghiệm quản lý; số lượng lớn công nhân chưa qua đào tạo… đã gây ra những khó khăn rất lớn. Nhưng cũng chính từ những khó khăn ấy, những người thợ lại đoàn kết phát huy nội lực tạo nên sức mạnh duy trì sản xuất ổn định và phát triển, góp phần hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu kế hoạch đề ra trong từng thời điểm cụ thể.
Thực hiện chính sách đổi mới của Đảng, Nhà nước và được sự quan tâm chỉ đạo có hiệu quả của lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương, địa phương, cùng với lòng yêu nghề, năng động sáng tạo trong lao động sản xuất của mỗi cán Bộ, công nhân viên, Công ty không ngừng lớn mạnh về mọi mặt. Tập thể lãnh đạo Công ty đã chủ động đưa ra các giải pháp có tính thuyết phục, đem lại hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh, đời sống thu nhập của người lao động ngày càng được cải thiện; vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng được nâng cao, hoạt động của các tổ chức đoàn thể được duy trì; các sản phẩm của Công ty có sức cạnh tranh cao, đạt tiêu chuẩn trong nước và quốc tế, giữ được uy tín với khách hàng trong và ngoài nước…
Với những định hướng và chiến lược sản xuất, kinh doanh được hoạch định rõ nét đã tạo cho Công ty những bước phát triển không ngừng, nhất là khi bước vào nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, sự năng động sáng tạo đã được phát huy ở mọi điều kiện, đem lại hiệu quả cao. Đặc biệt từ năm 1995 trở lại đây, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời thực hiện chủ trương đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước, sắp xếp đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước theo Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần 3 khóa IX, Công ty đã chuyển đổi sang mô hình công ty TNHH Nhà nước một thành viên. Theo đó, Công ty đã đầu tư sức người, sức của thăm dò khai thác tài nguyên khoáng sản một cách có hệ thống: Đầu tư phân xưởng điện phân thiếc chất lượng cao đạt 99,95%Sn; công nghệ luyện chì bằng lò đứng và điện phân chì tách bạc; đầu tư sản xuất bột ô xít kẽm 60% Zn, 90%ZnO bằng công nghệ lò quay; đầu tư công nghệ tuyển nổi tinh quặng kẽm Sunfua tại Xí nghiệp kẽm chì Chợ Điền (Bắc Kạn) và Xí nghiệp kẽm chì Làng Hích (Đồng Hỷ-Thái Nguyên). Từ năm 2003 đến 2006, Công ty đã hợp tác với Tổng Công ty Tập đoàn luyện kim Vân Nam - Trung Quốc thực hiện chuyển giao công nghệ và xây dựng nhà máy điện phân kẽm, có công suất 10.000 tấn kẽm thỏi/năm tại Khu công nghiệp số 1 Sông Công. Đây là Nhà máy Điện phân kẽm kim loại đầu tiên ở Việt Nam có công nghệ hiện đại. Ngày 20 - 12 - 2006, Nhà máy đã chính thức đi vào hoạt động, đến nay đã sản xuất được trên 30 nghìn tấn kẽm kim loại đạt 99,99% Zn và 30 nghìn tấn Axit Sunfuaric.
Để đáp ứng với sự phát triển chung của xã hội, theo thời gian và điều kiện cụ thể, nhiều cơ sở của Công ty đã tách ra để nâng cao tính chủ động trong sản xuất, kinh doanh. Theo đó, cơ cấu bộ máy, chiến lược đầu tư sản xuất của Công ty được dịch chuyển theo hướng chế biến sâu, đã dạng hóa các loại hình sản phẩm; tinh giản sắp xếp lại và nâng cao chất lượng đội ngũ, có chính sách thu hút lao động có trình độ chuyên môn cao và chú trọng đến công tác đào tạo nguồn nhân lực... Tập trung phát triển tài nguyên và xây dựng chiến lược lâu dài, triển khai hàng loạt các đề án thăm dò địa chất như: Đề án thăm dò kẽm chì mỏ Cúc Đường (Võ Nhai), thiếc gốc Tây Nam Núi Pháo, Titan (Đại Từ) thuộc tỉnh Thái Nguyên; đề án thăm dò bổ sung kẽm chì khu mỏ kẽm chì thuộc tỉnh Bắc Kạn…
Không chỉ quan tâm đến sản xuất, Công ty còn đầu tư hàng chục tỷ đồng đầu tư xây dựng khu vui chơi giải trí văn hóa thể thao cho cán bộ, công nhân viên, đặc biệt là việc xây dựng mới nhiều khu nhà ở tập thể, trong đó nổi bật là công trình nhà ở 5 tầng với 86 phòng ở khép kín cho công nhân vừa được xây dựng hoàn thiện tại Thái Nguyên năm 2009 với trị giá đầu tư trên 15 tỷ đồng; xây nhà sinh hoạt công nhân tại Thái Nguyên, với giá trị đầu tư trên 5 tỷ đồng; hoàn thiện việc xây dựng bệnh viện 50 giường tại Xí nghiệp kẽm chì Chợ Điền (Bắc Kạn); đang cải tạo Trung tâm điều trị điều dưỡng bệnh nghề nghiệp và phục hồi chức năng lao động Nam Định… Đây là những công trình xây dựng để lập thành tích chào mừng Kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Công ty.
Do có chiến lược sản xuất phù hợp, Công ty đã tạo được việc làm và thu nhập ổn định cho gần 2.000 người, với mức thu nhập trên 3 triệu đồng/người/tháng; mức tăng trưởng đạt 15%/năm; thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp ngân sách với Nhà nước… Từ sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, Công ty có điều kiện tham gia các phong trào từ thiện xã hội và đóng góp xây dựng hạ tầng cơ sở Địa phương với mức hàng vài tỷ đồng/năm.
Với bề dày truyền thống và những thành tích đạt được trong 30 năm qua, tập thể Công ty, một số cá nhân có thành tích xuất sắc đã được Đảng, Nhà nước và các cấp Bộ, ngành Trung ương, địa phương ghi nhận, tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý, như: Huân chương Lao động hạng Ba, hạng Nhì, hạng Nhất… Đặc biệt kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập, tập thể cán bộ CNVC-LĐ Công ty vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhì. Đây là sự khích lệ, động viên to lớn của Đảng, Nhà nước đối với tập thể cán bộ, công nhân viên Công ty. Và đó là động lực để Công ty tiếp tục tạo những bước phát triển mới mà cụ thể là chiến lược sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn 2010 – 2015 và các năm tiếp theo. Công ty đã hoạch định được mục tiêu chủ yếu trong sản xuất, kinh doanh với chủ trương nâng cao sản lượng, chất lượng sản phẩm; mở rộng hợp tác trong khai thác, chế biến khoáng sản bằng việc xây dựng và cải tạo nhiều nhà máy, trong đó có nhà máy sản xuất bột màu Đioxít Titan có công suất 20.000 tấn/năm, nâng công suất Nhà máy kẽm điện phân Thái Nguyên lên 15 nghìn tấn/năm…; ổn định việc làm và thu nhập của người lao động ở mức bình quân từ 3,5 - 5 triệu đồng/người/tháng; coi trọng bảo vệ môi trường sinh thái trong sản xuất công nghiệp bằng việc đã và đang đầu tư các hệ thống xử lý ô nhiễm tiên tiến nhất.
Với truyền thống đoàn kết, với sức mạnh và bề dày kinh nghiệm, Công ty Kim loại màu Thái Nguyên sẽ vươn xa và phát triển bền vững.