Mặc dù 6 tháng đầu năm nay, tình hình kinh tế sau khủng hoảng tài chính đang dần phục hồi nhưng chưa hẳn đã hết khó khăn, nên ít nhiều cũng ảnh hưởng đến công tác thu ngân sách. Song, theo đánh giá chung, so với mọi năm, kết quả thu ngân sách tương đối khả quan: ước 6 tháng thu được 807 tỷ đồng, đạt 64,15% dự toán Bộ Tài chính giao và bằng 58% dự toán tỉnh giao, bằng 117% so với cùng kỳ. Số thu trên so với cùng kỳ được tỉnh đánh giá là cao nhất từ trước đến nay.
Theo ông Nguyễn Văn Tiến, Cục Trưởng Cục Thuế tỉnh thì: tỷ trọng thu ngân sách cao của tỉnh tập trung chủ yếu ở các nguồn: thu từ doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) T.W; địa phương, DN có vốn đầu tư nước ngoài, công thương nghiệp ngoài Quốc doanh. Thực hiện công tác thu ngân sách (NS) những tháng đầu năm nay cũng có yếu tố khách quan thuận lợi, tác động đến tăng thu ngân sách như: số thuế giá trị gia tăng (GTGT) phát sinh 6 tháng đầu năm 2010 tăng cao (bằng 193% so với cùng kỳ năm trước), do thuế suất GTGT của một số mặt hàng (thép, xi măng, than) đã trở lại mức 10% từ 1-1-2010 , không được giảm 50% như năm 2009. Một số đơn vị có số thuế phát sinh tăng cao so với cùng kỳ là Công ty Gang thép Thái Nguyên (tăng trên 10 tỷ đồng); Chi nhánh Công ty TNHH Một thành viên Công nghiệp Mỏ Việt Bắc (chỉ riêng 2 tháng đầu năm đã có số thuế GTGT phát sinh nộp 3,4 tỷ đồng, bằng 883% so với cùng kỳ).
Về phía ngành Thuế, cũng phải có sự chỉ đạo thu quyết liệt ngay từ đầu năm và thu từng tháng dứt điểm không để dồn vào những tháng cuối năm như mọi năm. Đồng thời xử phạt nghiêm minh với những doanh nghiệp (DN) kê khai, nộp thuế chậm. Mỗi chỉ tiêu thu, Cục Thuế đều rà soát, phân tích nguồn thu để có biện pháp thu róc như: Đối với các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) địa phương, chủ yếu do thu nợ đọng của các đơn vị còn nộp tiền thuế, trong đó lớn nhất là Công ty cổ phần (CTCP) Bê tông và Xây dựng Thái Nguyên (TN) nộp 1,8 tỷ đồng. Đối với DN có vốn đầu tư nước ngoài, chủ yếu trông vào số nộp ngân sách của các đơn vị như :Công ty liên doanh khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo (CTKSNP) và Công ty TNHHH Natsteelvina. Riêng CTKSNP chưa có số nộp vào ngân sách; chỉ có Công ty Natsteelvina do Cục Thuế làm tốt công tác hoàn thuế GTGT nên sau hoàn thuế, Công ty đã phát sinh số thuế GTGT và nộp ngân sách được 10,9 tỷ đồng, tăng 695% so với cùng kỳ.
Đối thuế công thương nghiêp ngoài quốc doanh (CTN), do Cục Thuế làm tốt công tác tuyên tuyền hỗ trợ người nộp thuế; công tác hoàn thuế được thực hiện tốt nên góp phần quay vòng vốn cho DN; hoàn thuế kết hợp với thu hồi nợ đọng nên một số DN đã có số nộp ngân sách luỹ kế khá là CTCP Cơ khí Phổ Yên; (4,1 tỷ đồng); CTCP Vật liệu chịu lửa TN nộp gần 2,7 tỷ đồng, CTCP Xây dựng số II TN nộp 2,2 tỷ đồng. Đối với các hộ kinh doanh, ngay từ đầu năm, Cục Thuế chỉ đạo các Chi cục triển khai tốt công tác thu thuế môn bài nên trong quý I-2010 số thu đã được gần 10 tỷ đồng, vượt 5% so với dự toán; số thuế GTGT thực thu của các hộ kinh doanh cũng tăng 17% so với cùng kỳ. Để thu thuế thu nhập cá nhân (TNCN), kết thúc năm 2009, Cục Thuế đã có văn bản hướng dẫn các DN, đơn vị chi trả thu nhập lập quyết toán thuế năm 2009 theo quy định. Sau khi kiểm tra quyết toán các khoản thuế phát sinh đã đôn đốc nộp ngày vào NSNN. Bên cạnh đó, số lượng chuyển hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất cũng tăng, góp phần tăng thu thuế thu nhập cá nhân.
Nói như vậy không có nghĩa công tác thu ngân sách năm nay đa phần là thuận lợi. Bên cạnh những chỉ tiêu thu đạt kết quả cao vẫn còn một số chỉ tiêu thu khó, thậm chí khó có khả năng hoàn thành. Ví dụ như chỉ tiêu thu thu phí xăng dầu, tỉnh giao kế hoạch thu năm 2010 là 165 tỷ đồng, 6 tháng năm 2010 mới đạt 60,7 tỷ đồng. Qua phân tích thì khả năng chỉ tiêu này sẽ khó hoàn thành vì sản lượng tiêu thụ của các DN xăng dầu đạt thấp. Dự kiến hết năm sẽ thâm hụt khoảng 35 tỷ đồng so với kế hoạch giao. Đối với chỉ tiêu thu thuế quyền sử dụng đất, kế hoạch thu là 400 tỷ đồng nhưng đến nay mới đạt 153 tỷ đồng.
Theo dự báo, chỉ tiêu này sẽ hoàn thành nhưng sẽ tập trung vào những tháng cuối năm. Hiện tại thu thuế quyền sử dụng đất khó khăn do các khu tái định cư hạ tầng cơ sở chưa tốt nên không hấp dẫn người mua; công tác bồi thường giải phóng mặt bằng (BTGPMB) vẫn vướng mắc nên khó khăn trong việc tổ chức bán đấu giá. Nhiều DN có số thuế phát sinh 6 tháng đầu năm thấp như: Điện lực TN chỉ nộp bằng 52% so với cùng kỳ; CTCP Xi măng La Hiên chỉ nộp bằng 72% so với cùng kỳ; Viễn thông TN chưa phát sinh số thuế phải nộp…
Với quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách năm 2010, từ việc đánh giá đúng tình hình và dự bảo khả năng hoàn thành của các chỉ tiêu khó thu, Cục Thuế tỉnh đã đề ra một số biện pháp tích cực để chỉ đạo thực hiện tốt các nhiệm vụ như: Nắm chắc tình hình phát sinh thuế của các DN, đặc biệt là các DN trọng điểm có số thu lớn để đôn đốc nộp tờ khai thuế tháng; nộp đầy đủ, kịp thời số thuế vào NSNN. Cục Thuế sẽ phấn đấu rà soát để cắt giảm ít nhất 30% số lượng thủ tục nhằm giảm chi phí tuân thủ pháp luật Luật thuế và tạo điều kiện thuận lợi cao nhất cho người nộp thuế, góp phần thu hút vốn đầu tư và tăng thu ngân sách. Đi đôi là đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra, nhất là đối với những trường hợp hoàn thuế GTGT thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau. Hàng tháng, cơ quan Thuế sẽ kiểm tra, đối chiếu số nợ để tổng hợp đầy đủ, đúng số nợ, phân loại nợ thuế theo quy định. Căn cứ vào từng khoản nợ, đối tượng nợ và nguyên nhân nợ để áp dụng các biện pháp cưỡng chế phù hợp; phấn đấu thu hồi nợ thuế đạt chỉ tiêu và không phát sinh nợ mới. Ngoài ra, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, Cục Thuế sẽ tiếp tục thực hiện hoàn thuế cho các DN đủ điều kiện theo quy định. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các ngành, đơn vị liên quan nhằm bảo đảm kế hoạch thu ngân sách năm 2010.