Triển vọng từ mô hình trồng thâm canh cây mây nếp

Năm 2007, Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện Định Hóa triển khai thực hiện mô hình thâm canh trồng cây mây nếp trên diện tích khoảng 70ha đất đồi rừng thuộc các xã Trung Hội, Trung Lương và Lam Vỹ, đã tạo một hướng đi mới trong phát triển kinh tế vườn, đồi rừng. Sau hơn 3 năm thực hiện, mô hình trồng thâm canh cây mây nếp đã cho thấy những tín hiệu khả quan.

Là gia đình tiên phong trong thực hiện mô hình trồng thâm canh cây mây nếp, chị Vũ Thị Mầm, xóm Văn Lương 2, xã Trung Lương hiện có hơn 4ha mây nếp, trong đó khoảng 2ha sắp đến tuổi thu hoạch. Chị chia sẻ: Mây là loại cây trồng dễ tính, phù hợp với các loại đất bạc mầu và có thể trồng xem canh với các loại rừng tạp để tận dụng cây rừng sẵn có làm giá đỡ cho mây leo hoặc có thể trồng ven rìa vườn bãi để tạo thành băng phân cách. Thực hiện mô hình, gia đình tôi được hỗ trợ 60% giá cây giống và 100% phân bón lót lần đầu tiên. Theo tính toán của chị Mầm: Mỗi một khóm mây sau khoảng 5 năm sẽ cho thu hoạch từ 8 đến 10 kg sợi, một ha có thể cho sản lượng từ 15 đến 20 tấn, với giá bán trên thị trường hiện nay sẽ thu được từ 60 đến 70 triệu đồng (cao hơn hẳn so với trồng rừng). Tuy vậy, trồng mây cũng đòi hỏi nhiều công lao động hơn so với trồng rừng, đặc biệt là trong khoảng 2 năm đầu, khi mây mới bắt đầu bén rễ và phát triển lá non. Trong giai đoạn này cần chú ý khâu làm cỏ, vun gốc và bón phân đúng kỹ thuật, ngoài ra trồng mây nếp cũng đòi hỏi nhiều công để thu hoạch hơn so với trồng rừng.

Ông Đinh Văn Định, cùng xóm có khoảng 2ha mây cho biết thêm: “Ngoài tận dụng được diện tích đất trống, cây mây có giá trị kinh tế khá cao, tôi hy vọng cây trồng này sẽ là một hướng mới để gia đình làm giầu”. Theo thống kê của UBND xã Trung Lương, toàn xã có hơn 40 gia đình đang thực hiện mô hình trồng thâm canh mây nếp với diện tích khoảng 30ha, hầu  hiết diện tích này đang sinh trưởng và phát triển tốt.

Triển khai chậm hơn Trung Lương (từ tháng 4/2009), xã Trung Hội cũng có 22 hộ đăng ký trồng mây tại các xóm: Tân Tiến, Làng Chúng, Làng Mố và Làng Hà, số lượng đăng ký trồng là 13 nghìn cây.  Bà Nông Thị Duyên, Bí thư Chi bộ, Trưởng nhóm trồng mây xóm Làng Hà chia sẻ: Ngoài được hỗ trợ về giống và phân bón, những hộ đăng ký trồng mây nếp đều được tập huấn 2 lần về kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch mây do cán bộ kỹ thuật của Trạm Khuyến nông huyện giảng dạy. Do vậy, hầu hết các gia đình đều nắm vững kỹ thuật, áp dụng vào thực tế gia đình mình giúp cây phát triển tốt.

Ông Ma Ngọc Lực, Chủ tịch Hội Nông dân xã Trung Hội đánh giá: Do nắm vững kỹ thuật nên tỷ lệ sống của mây khá cao (đạt trên 85%), đây có thể là một mô hình hiệu quả do cây mây nếp phù hợp thổ nhưỡng và quen thuộc với tập quán canh tác của người dân địa phương. Ngoài ra, trồng mây còn có tác dụng chống xói mòn tốt và giữ lại độ phì nhiêu cho đất. Tuy nhiên, cũng theo ông Lực, để mô hình thành công cần có sự quan tâm, chọn lọc tốt hơn nữa trong khâu cung cấp giống. Một số giống mây cung cấp cho người dân ở các xóm Làng Hà, Làng Chúng có chất lượng không đồng đều, khi mới tiếp nhận đã có hiện tượng nấm lá, khô gốc, khi trồng thì sinh trưởng chậm hơn so với mặt bằng chung…

Ông Bùi Gia Huệ, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Định Hóa cho biết: Cây mây nếp có thể phát triển thuận lợi trong điều tự nhiên và thổ nhưỡng của huyện, với việc trồng xen canh mây nếp dưới tán rừng sẽ góp phần tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống của đồng bào dân tộc ở địa phương. Để hỗ trợ người dân, Trạm Khuyến nông huyện sẽ phối hợp với các ngành chức năng giới thiệu đầu ra cho sản phẩm cây mây nếp của huyện.