Ngô thất thu: Tại trời hay tại giống?

10:14, 16/06/2011

Vụ Xuân 2011, nông dân xã Lương Sơn và phường Cam Giá (T.P Thái Nguyên) trồng gần 300 ha ngô nếp và các giống ngô lai. Những bãi ngô xanh mướt, tốt ngập đầu người, bắp to và đều nhưng đến thời điểm gần ngày thu hoạch mà hầu hết các bắp ngô chỉ lưa thưa vài hạt, thậm chí nhiều cây ngô ra bắp chẽ ba, chẽ năm chỉ có tông (lõi) trắng trơn…

Đưa chúng tôi ra bãi ngô của gia đình mình, chị Trần Thị Khang, xóm Soi, xã Lương Sơn bóc một bắp ngô to nhưng chỉ có vài hạt. Chị nói: “Vụ này gia đình tôi trồng 3 sào ngô nếp giống X6 và 6 sào ngô lai giống NK54, NK4300, VN4. Các giống ngô này tôi mua tại một đại lý ở Gang thép. Từ khâu làm đất, trồng, chăm sóc tôi đều làm như mọi vụ, cây ngô phát triển tốt, ra cái, trổ cờ bình thường nhưng không hiểu sao năm nay một số cây lại ra bắp chẽ ba, chẽ năm. Và hầu hết diện tích ngô đến thời điểm gần được thu hoạch mặc dù bắp ngô to, đều nhưng chỉ lưa thưa vài hạt, có bắp lại chỉ có râu và tông trắng trơn. Vừa rồi, thống kê lại số tiền bán 3 sào ngô nếp (giống X6) được có trên 2 triệu đồng một chút, nếu so với năm trước, gia đình tôi mất 2,5 triệu đồng. Mỗi buổi đèo ngô luộc đi bán tôi cũng ngán lắm nhưng cũng phải luộc để bán còn vớt vát lại tiền mua giống, mua phân bón. Mặc dù giá bán mấy nghìn một túi 10 bắp nhưng nhiều người không mua vì ngô quá ít hạt nên tôi đã quay ra bán ngô sống để mọi người mua về luộc lấy nước uống giải nhiệt. Thất thu lớn hơn là 6 sào ngô lai sắp cho thu hoạch, bắp nào cũng to nhưng khi bóc ra thì chỉ có lác đác vài hạt; có bắp ở phần dưới và phần đầu hạt dầy, đẫy đà nhưng ở giữa bắp thì trắng trơn. Đặc biệt là xuất hiện tình trạng ngô ra bắp chẽ ba, chẽ năm vì từ trước tới giờ đây là lần đầu tiên tôi thấy ngô của gia đình mình bị như thế. Nếu so sánh sản lượng ngô hạt trên diện tích như nhau thì 6 sào ngô lai này chỉ được khoảng trên 50kg/sào, trong khi đó vụ xuân 2010 gia đình tôi thu được từ 1,5 đến 1,7 tạ/sào”.

Cũng tương tự như gia đình chị Khang, diện tích ngô của gia đình các chị: Trương Thị Diên, Nguyễn Thị Oanh, Nguyễn Thị Nguyệt và gia đình ông Trần Quang Khiêm cũng ở trong tình trạng bắp to, đều nhưng thưa hạt và bắp chẽ ba, chẽ năm. Gia đình ông Trần Quang Khiêm có 3 sào ngô lai giống NK54, nếu như vụ xuân năm 2010, gia đình ông thu được 1,5 tạ ngô hạt/sào thì năm nay chỉ được trên 45kg/sào.
 
Cùng đi với chúng tôi đến một số bãi ngô của bà con trên đất xóm Soi, ông Kiều Hoa Mai, Trưởng xóm cho biết: Xóm Soi có 107 hộ dân, hầu hết các hộ đều sản xuất nông nghiệp, trong đó số hộ trồng ngô chiếm 95%. Trên diện tích 30 ha ngô của xóm đều xảy ra tình trạng bắp thưa hạt và chẽ bắp. Vụ xuân năm 2010, trung bình năng suất ngô hạt đạt 1,5 tạ/sào, sản lượng đạt gần 4 tấn/ha thì vụ xuân năm nay năng suất có thể chỉ đạt trên 50kg/sào. Cũng theo ông Mai, các giống ngô trên được các hộ dân mua của Hội Nông dân xã Lương Sơn và ở những cửa hàng bán giống cây trồng thuộc khu vực phía Nam thành phố.
 
Đem sự việc trên trao đổi với ông Nguyễn Văn Tiến, Chủ tịch Hội Nông dân xã Lương Sơn chúng tôi được biết: Lương Sơn là một trong những xã có diện tích đất trồng ngô lớn của T.P Thái Nguyên với trên 200 ha. Các hộ dân chủ yếu trồng các giống ngô lai như: B04, LVN4; LVN45; NK54; NK4300; CP999… Đây là những giống ngô đã quen thuộc với đồng đất và bà con nông dân trong xã nên nhiều năm nay các hộ vẫn duy trì trồng các giống này. Nhưng đến năm nay mới thấy có hiện tượng bắp chẽ ba, chẽ năm và rất thưa hạt. Sau khi xóm phản ảnh, Hội đã cho người xuống tìm hiểu thực tế và yêu cầu trưởng xóm thống kê số hộ, diện tích ngô bị thất thu để báo cáo với Phòng Kinh tế Thành phố...
 
Ngoài xã Lương Sơn, Phường Cam Giá cũng có diện tích ngô trong tổng diện tích trên 40 ha bị hiện tượng bắp to, đều nhưng thưa hạt, bắp chẽ ba, chẽ năm. Khi trao đổi với chúng tôi, ông Lăng Quang Mạ, Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp Tân Hương, phường Cam Giá cho rằng: Mặc dù chưa rõ nguyên nhân nhưng hiện tượng ngô thưa hạt, bắp chẽ ba, chẽ năm không hạt khiến bà con nông dân lo lắng và hoang mang. Năng suất, sản lượng ngô của vụ xuân năm nay sẽ bị giảm từ 70 đến 80%, gây thiệt hại về kinh tế, với những hộ gia đình thuê đất bãi để trồng ngô thì vụ ngô năm nay có lẽ sản lượng ngô thu về sẽ chỉ đủ để trả tiền thuê đất công. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hầu hết các hộ dân đều mua giống ngô (LVN4; X6, LVN45, NK54, NK4300, CP999...) ở Hợp tác xã Dịch vụ tổng hợp Tân Hương. Và những giống này Hợp tác xã lấy tại Công ty giống cây trồng Thái Nguyên.
 
Một vấn đề được người nông dân đặt ra là tại sao trong cùng một diện tích ngô nhưng lại có hiện tượng bắp có hạt, bắp thưa hạt, bắp chẽ ba, chẽ năm không hạt? Trong khi đó, qua tìm hiểu của chúng tôi thì các hộ dân đều trồng ngô như những vụ trước. Từ khâu làm đất, tra hạt và chăm sóc đều được bà con thực hiện theo đúng quy trình kỹ thuật được tập huấn. Vậy nhưng kết quả ngô lại kém. Nguồn thu chính của người nông dân trông chờ vào hạt lúa, cây ngô, nhưng với những bãi ngô ít hạt, không hạt như năm nay sẽ là khó khăn, nhất là những hộ nghèo thì tiền giống, phân bón sẽ là gánh nặng hơn trước. Mong rằng các cấp, các ngành, chức năng sớm vào cuộc tìm hiểu để có kết luận chính xác hiện tượng trên. Qua đó, có cơ chế, chính sách hỗ trợ để giảm thiệt hại cho nông dân.