Giống dưa Hắc Mỹ Nhân “chinh phục” đồng đất Đại Từ

Dưới cái nắng hè chói chang, chúng tôi có mặt tại cánh đồng xóm Khâu Giang, xã Bản Ngoại (Đại Từ) chứng kiến không khí nhộn nhịp của những ngày thu hoạch dưa hấu tại ruộng của bà con nông dân.

Trên nét mặt của họ không giấu được niềm vui trước những thành quả do chính sức lao động của mình làm ra. Người hái dưa, người cho vào bàn cân, người khiêng hàng vận chuyển ra xe của tư thương... tất cả đều khẩn trương theo một chu trình khép kín. Ông Trần Văn Phai, Trưởng xóm Khâu Giang chia sẻ: Đây là vụ đầu tiên gia đình tôi trồng dưa hấu đã “trúng” luôn. Trước đây, toàn bộ diện tích này (hơn 4 sào), gia đình tôi trồng củ đậu thu nhập đạt 1,6 tấn/sào, với giá bán 3 nghìn đồng/kg, cho thu nhập khoảng 4,5 triệu đồng/sào. Vụ xuân năm nay, được sự khuyến cáo của Phòng Nông nghiệp huyện và chính quyền xã Bản Ngoại, gia đình tôi chuyển sang trồng hơn 4 sào dưa hấu, giống Hắc Mỹ Nhân, được Nhà nước hỗ trợ 60% giá giống, 40% phân bón thuốc bảo vệ thực vật. Sau hơn 3 tháng trồng, chăm sóc với mật độ 400 gốc/sào, gia đình tôi thu trên 1,2 tấn dưa hấu/sào, giá bán thấp nhất là 5 nghìn đồng/kg, thu nhập đạt trên 6 triệu đồng/sào...

Còn ông Triệu Văn Phẩm, người cùng xóm cho biết: Gia đình tôi cũng tham gia mô hình trồng dưa hấu cho thu nhập cao này với diện tích hơn 1 mẫu. Về thu nhập thì chắc chắn cây dưa hấu cho thu nhập cao hơn các loại cây trồng khác cùng thời vụ nhưng điều khiến tôi tâm đắc nhất là bà con ta đã thay đổi tư duy, từng bước chuyển sang sản xuất nông nghiệp theo hướng công nghiệp hóa. Nếu như trước đây, toàn bộ cánh đồng này, khi bước vào vụ gieo trồng mới thì mỗi nhà trồng một loại cây, quy mô thì manh mún, nhỏ lẻ, năng suất không cao, giá trị lại thấp, chủ yếu phục vụ nội tiêu. Nhưng với cách làm theo hướng công nghiệp hóa này, vùng Khâu Giang của chúng tôi sẽ trở thành tiểu vùng sản xuất cung cấp cho thị trường những sản phẩm nông sản có giá trị kinh tế cao như dưa hấu, củ đậu, dưa chuột...

Nhìn những quả dưa hấu trên ruộng mập tròn như những chú lợn con, bà Nông Thị Kìm tâm sự: Để có được những quả dưa hấu đạt trọng lượng từ 3-4kg như thế này không phải chuyện dễ. Trước tiên phải lựa chọn loại đất cát pha tơi xốp, giúp thoát nước nhanh. Tiếp đó, để cho trái dưa to, ta nên tuyển trái chỉ nên để một trái/dây. Việc tuyển trái tiến hành khoảng 40-45 ngày sau khi gieo hột. Chọn trái đầy đặn, cuống to, dài, có nhiều lông tơ thẳng, không sâu bệnh. Đồng thời, tỉa bỏ tất cả các trái khác đậu tự nhiên, các trái ra sau. Việc loại bỏ những hoa cái, trái non xấu hoặc ở những vị trí không thích hợp giúp cho quả được tuyển lớn nhanh, không bị méo mó. Giai đoạn sắp thu hoạch quả, cây cần nhất Kali để thúc đẩy quá trình chuyển hóa đường trong quả khi chín làm quả ngọt, thịt sắc có “cát”, vỏ cứng, dễ vận chuyển. Đặc biệt, khoảng 10 ngày trước khi thu hoạch, cần giảm từ từ lượng nước và ngưng hẳn 5 ngày trước khi thu hoạch, để giúp trái dưa ngọt, chắc và giữ nước được lâu...

Nghe bà Kìm “rút hết ruột” truyền đạt lại quá trình trồng và chăm sóc những trái dưa hấu hình bầu dục dài, vỏ màu xanh đậm này, chúng tôi có cảm giác bà như những chuyên gia thực sự của đồng ruộng. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của đồng chí Đới Duy Hiền, cán bộ kỹ thuật Phòng Nông nghiệp &PTNT huyện Đại Từ thì không được canh tác dưa hấu liên tục nhiều năm trên cùng nền đất, vì sự tích lũy mầm bệnh nhất là bệnh héo rũ do nấm Fusarium. Tốt nhất nên chọn đất mới, trồng 1 đến 2 vụ nên luân canh cách 2-3 năm mới trồng lại hoặc trồng dưa hấu tháp bầu...

Được biết, đây là Dự án “Nhân rộng mô hình trồng dưa hấu Đại Từ” do Sở Khoa học - Công nghệ triển khai trong vụ xuân năm 2011 với quy mô 5ha, gồm 33 hộ dân của 2 xã Bản Ngoại và Phú Lạc tham gia. Trước đó, Dự án đã được triển khai tại 2 xã Bản Ngoại và Hoàng Nông với diện tích 8ha trong 2 vụ (vụ mùa năm 2008, vụ xuân 2009) với gần 100 hộ dân tham gia. Giống dưa được sử dụng trồng là  Hắc Mỹ Nhân. Năng suất dưa đạt trên 1,2 tấn/sào, tăng 4-5 tạ/sào so với trước đây, trọng lượng quả đạt 3-4kg, tăng trên 2 kg/quả do người đã trồng và chăm sóc dưa theo đúng quy trình kỹ thuật được cán bộ Khuyến nông chuyển giao.