Vững mạnh sau chuyển đổi

Được thành lập năm 1979, như nhiều HTX nông nghiệp khác, HTX dịch vụ sản xuất nông, lâm nghiệp Liên Sơn (gọi tắt là HTX Liên Sơn), xã Sơn Cẩm (Phú Lương) cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình phát triển. Tuy nhiên, từ khi chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật đến nay, HTX đã có những bước phát triển vững chắc, trở thành “điểm sáng” trong các HTX nông nghiệp của tỉnh ta.  

Ban đầu, khi mới thành lập, HTX Liên Sơn được tổ chức, hoạt động theo mô hình HTX kiểu cũ, xã viên đóng góp tài sản riêng thành tài sản của tập thể, tổ chức sản xuất tập trung theo kế hoạch, dưới sự điều hành của Ban Chủ nhiệm, không có sản xuất cá thể, tư nhân, phân phối bình quân theo quy định của Nhà nước. Do vậy, trong một thời gian dài, hoạt động của HTX đã gặp phải những hạn chế, yếu kém chung của khu vực kinh tế tập thể giai đoạn trước đổi mới, phủ nhận vai trò của kinh tế hộ, hiệu quả kinh tế đạt thấp. Theo số liệu thống kê, đến thời điểm trước khi HTX chuyển đổi mô hình hoạt động, toàn bộ tài sản của HTX chỉ có trên 1 tỷ đồng, trong đó 85% là tài sản cố định; tài sản lưu động còn lại 150 triệu đồng, nhưng có tới 100 triệu đồng tiền nợ không có khả năng thanh toán của các hộ xã viên.

Nhận thức rõ những yếu kém của mình, năm 1999, HTX Liên Sơn đã chủ động chuyển đổi hoạt động theo Luật. HTX đã tiến hành đăng kí kinh doanh và trở thành tổ chức kinh tế hoạt động tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tập trung thực hiện các khâu dịch vụ hỗ trợ kinh tế hộ nông nghiệp. Từ thời điểm đó đến nay, HTX đã không ngừng mở rộng dịch vụ, đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất của 680 hộ xã viên ở 7 đội sản xuất. Nếu như ban đầu, HTX chỉ tổ chức được 2 dịch vụ là: thuỷ lợi và chỉ đạo sản xuất thì đến nay đã mở rộng hoạt động với các dịch vụ: chỉ đạo sản xuất và chuyển giao khoa học kỹ thuật; thủy lợi; xay sát lương thực; vật tư nông nghiệp và tín dụng nội bộ (TDNB). Nổi bật hơn cả trong các hoạt động của HTX là dịch vụ TDNB. Bởi, đây là loại hình dich vụ có yêu cầu khắt khe, không phải đơn vị kinh tế tập thể nào cũng thực hiện được. Đối với tỉnh ta, HTX Liên Sơn là đơn vị kinh tế tập thể duy nhất tổ chức hiệu quả dịch vụ này. Được biết, với số vốn điều lệ 1,25 tỷ đồng, cùng vốn huy động từ 70 hộ xã viên, thông qua dịch vụ TDNB, hơn 400 trong tổng số 1.224 xã viên HTX đã được vay vốn để phát triển kinh tế với số tiền trên 1,5 tỷ đồng. Từ những đồng vốn này, nhiều xã viên đã vươn lên làm giàu. Anh Lê Văn Quang, xóm Táo 2, xã Sơn Cẩm là một trường hợp như vậy. Anh Quang cho biết, năm 2008, gia đình anh đã vay 40 triệu đồng từ nguồn vốn TDNB của HTX với lãi suất 1,5%/tháng, thời hạn vay là 1 năm. Số tiền này cùng với vốn vay ngân hàng đã được anh đầu tư sản xuất gạch silicat (khoảng 100 triệu đồng). Đến nay, với 6 lao động, trung bình mỗi tháng gia đình anh sản xuất khoảng 30 nghìn viên gạch, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu được trên 9 triệu đồng, thu nhập bình quân người lao động đạt 3 triệu đồng/tháng.

Bên cạnh dịch vụ TDNB, HTX đang quản lý 5 trạm, 8 máy bơm, hàng năm, HTX phục vụ tưới, tiêu cho trên 100 ha lúa, 70 ha cây mầu. Ngoài ra, bằng nguồn vốn tích lũy, vốn góp của xã viên và hỗ trợ của nhà nước, HTX đã kiên cố hóa được 5,3 trong số 9,5 km kênh mương nội đồng HTX quản lý. Năm 2010, HTX đã mua 140m² đất xây dựng nhà kho và quầy hàng vật tư nông nghiệp trị giá 160 triệu đồng, tạo điều kiện tổ chức tốt hơn dịch vụ bán phân bón trả chậm trong thời hạn 6 tháng cho xã viên. Cùng với đó, hàng năm HTX còn mở nhiều lớp tư vấn, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, thu hút hàng trăm lượt xã viên tham gia… Nhờ tổ chức tốt các hoạt động dịch vụ nên từ khi chuyển đổi đến nay, tài sản cố định của HTX đã tăng lên 1,3 lần, tài sản lưu động tăng lên 10,2 lần. Các quỹ của HTX từ chỗ chỉ là “con số 0” đến nay đã đạt trên 500 triệu đồng. Doanh thu của HTX hàng năm đều tăng khá nhanh. Chỉ tính riêng năm 2010, doanh thu từ các hoạt động chính của HTX đã đạt trên 4,4 tỷ đồng, tăng trên 1,6 tỷ đồng so với năm 2009, bằng 169% so với năm 2007. Trung bình lợi nhuận của HTX đều đạt từ 100 đến 120 triệu đồng/năm. Thu nhập của lao động trực tiếp quản lý, điều hành đã đạt trên 1,2 triệu đồng/tháng. Ngoài việc tái đầu tư để mở rộng và nâng chất lượng dịch vụ, hàng năm HTX đều trích lãi từ 30 đến 40 triệu để chia theo vốn góp cho xã viên. Năm 2005, HTX đã xóa toàn bộ 100 triệu đồng tiền nợ đọng của các hộ xã viên từ trước khi chuyển đổi.

Với những kết quả trên, ông Lê Văn Sinh, Chủ nhiệm HTX cho rằng, hiệu quả kinh tế chỉ là một phần nhiệm vụ của HTX dịch vụ nông nghiệp. Chúng tôi luôn xác định nhiệm vụ hàng đầu là thực hiện tốt chức năng “tương trợ cộng đồng”, tức là hỗ trợ xã viên nhiều hơn nữa thông qua việc cung cấp các dịch vụ giá rẻ, từ “đầu vào” đến “đầu ra” của quá trình sản xuất nông nghiệp. Do vậy, trong những năm qua, chúng tôi luôn cố gắng mở rộng và nâng cao chất lượng các dịch vụ cung cấp. Bên cạnh đó, HTX luôn tích cực tham gia ủng hỗ các quỹ từ thiện, quỹ khuyến học, xây dựng nhà văn hóa của các thôn..., trung bình từ 5 đến 7 triệu đồng/năm. Để đảm bảo quyền lợi của người lao động, HTX đã đóng bảo hiểm xã hội cho 7 lao động có đủ điều kiện. Tháng 6 năm 2008, tổ chức công đoàn của HTX đã được thành lập với 23 đoàn viên. Đây là công đoàn cơ sở đầu tiên trong HTX nông nghiệp trực thuộc Công đoàn Liên minh HTX tỉnh, giúp tăng thêm hiệu quả điều hành, quản lý, củng cố lòng tin và sự gắn bó của xã viên, người lao động với HTX.

Đánh giá về HTX Liên Sơn, ông Nguyễn Văn Vinh, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho rằng, trong lúc nhiều HTX dịch vụ nông nghiệp còn gặp khó khăn, hiệu quả hoạt động đạt thấp thì HTX Liên Sơn nổi lên như “điểm sáng” trong các HTX dịch vụ nông nghiệp tỉnh ta. Để có những bước phát triển như vậy, theo ông Vinh, việc tôn trong nguyên tắc của HTX (tự nguyện; dân chủ, bình đẳng, công khai; tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi; hợp tác và phát triển cộng đồng) được xem là yếu tố quyết định. Nhờ vậy mà tư duy về HTX đã có sự thay đổi. HTX trở thành tổ chức kinh tế tự chủ, tự chịu trách nhiệm,  không phụ thuộc vào địa phương như trước đây, từ đó sự chủ động, tích cực trong quản lý, điều hành của Ban Chủ nhiệm được phát huy, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động. Đây là điều mà chưa có nhiều HTX, nhiều địa phương làm được. Với những bước phát triển vững mạnh từ khi chuyển đổi đến nay, HTX Liên Sơn đã được các cấp, các ngành ở Trung ương, địa phương và Liên minh HTX Việt Nam tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen cùng nhiều danh hiệu cao quý. Mới đây, HTX đã được nhận Cờ thi đua xuất sắc của Thủ tướng Chính phủ.

Quốc Huy