Niềm vui trên cánh đồng vàng

Năm 2009, năng suất lúa bình quân của huyện Phú Lương là 50,7 tạ/ha, năm 2010 đạt 51,45 tạ/ha năm 2011, ước tính đạt 54 tạ/ha...

Kết quả này là nhờ bà con trong huyện đã tích cực ứng dụng khoa học tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, trong đó ứng dụng hệ thống thâm canh lúa cải tiến (SRI) trên địa bàn huyện đã mang lại hiệu quả cao và được người nông dân hưởng ứng, áp dụng rộng rãi.

Dưới cánh nắng hanh vàng của chiều thu, cánh đồng lúa xóm Làng Lê, xã Động Đạt tựa như một tấm thảm vàng trải dài tận cuối xóm. Thỉnh thoảng những làn gió nhẹ thổi qua khiến tấm thảm lại gợn lên như những làn sóng biển. Đưa tay nâng bông lúa nặng trĩu hạt, ông Nguyễn Văn Khánh, Trưởng xóm Làng Lê cho biết: Chỉ khoảng mươi hôm nữa là lúa đồng này được gặt, nhìn bông lúa này thì biết năng suất năm nay khá lắm đây. Từ ngày bà con biết áp dụng phương pháp canh tác SRI năng suất lúa ở đây không ngừng tăng lên. Vụ mùa năm nay, toàn bộ cánh đồng này đều được bà con áp dụng theo phương pháp sản xuất này.

Chương trình thâm canh lúa cải tiến (SRI) được thực hiện ở huyện từ vụ xuân năm 2009. Đây là biện pháp canh tác lúa cải tiến theo phương pháp cấy mạ non, cấy thưa, bón đủ lượng phân và đúng lúc theo nhu cầu sinh lý, bón phân kết hợp với làm cỏ sục bùn, rút nước 2-3 lần/vụ và chỉ phun thuốc bảo vệ thực vật khi cần thiết. Ban đầu, mô hình được ứng dụng ở 2 xã: Động Đạt và Phấn Mễ với quy mô 60 hộ tham gia, diện tích là gần 1ha. Tham gia mô hình, bà con đã cùng với cán bộ của ngành, nghiên cứu về mật độ cấy, liều lượng phân đạm và phân lân, kết quả nghiên cứu cho thấy với đồng đất ở đây có thể cấy mạ non từ 2-2,5 lá, mật độ cấy 1 dảnh/khóm là tốt nhất.

Kết quả nghiên cứu này đã khẳng định được hiệu quả ngay từ vụ đầu tiên. Qua theo dõi quá trình sinh trưởng, phát triển của cây lúa cấy theo phương pháp này cho thấy lúa sinh trưởng, phát triển tốt, cây to, khả năng đẻ nhánh khỏe, dảnh hữu hiệu cao, bông dài, tỷ lệ hạt chắc cao, năng suất tăng hơn khoảng 8% so với tập quán canh tác cũ. Đặc biệt, giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật được từ 1-3 lần, do đó giảm ô nhiễm môi trường. Ông Nguyễn Văn Hưng, xóm Làng Lê cho biết: Gia đình tôi có 8 sào ruộng, trước đây vẫn cấy theo tập quán do ông bà để lại, nếu không có thuốc bảo vệ thực vật, lúa nhiễm sâu bệnh là điều khó tránh khỏi. Nhưng từ năm 2009, được sự hướng dẫn của cán bộ Trạm Bảo vệ thực vật, tôi đã áp dụng sản xuất lúa theo phương pháp SRI, ngay từ vụ đầu tiên, tôi đã thấy phương pháp này vừa tiết kiệm giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật mà lại hạn chế được sâu bệnh. Trước đây, 1 sào ruộng tôi phải mất đến 3kg thóc giống, để lúa phát triển tốt phải tốn thêm khoảng 26kg phân đạm và lân/sào, ngoài ra còn phải phun thuốc bảo vệ thực vật 3-4 lần/vụ. Nhưng nay, để cấy 1 sào, tôi chỉ cần tới 2kg thóc giống, gần 20 kg phân đạm, lân và hãn hữu lắm mới phải dùng đến thuốc bảo vệ thực vật, tuy vậy tình hình sâu bệnh lại giảm nhiều, mấy vụ sản xuất gần đây, diện tích lúa của gia đình tôi không bị nhiễm sâu bệnh ở diện rộng.

Giảm chi phí đầu tư sản xuất, nhưng ngược lại năng suất lúa lại tăng lên đáng kể. Ông Nguyễn Văn Khánh cho biết thêm: Gia đình tôi cũng có 8 sào ruộng, trước đây năng suất chỉ đạt khoảng 150kg/sào, nhưng từ khi áp dụng phương pháp sản xuất SRI, năng suất đã tăng lên 180kg/sào và quan trọng hơn cả là do ít sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên không gây ô nhiễm môi trường xung quanh và thực phẩm sản xuất ra sẽ an toàn là điều tất yếu.

Thấy được hiệu quả thiết thực từ việc sản xuất lúa theo phương pháp SRI, huyện đã tiếp tục nhân rộng mô hình trên địa bàn toàn huyện, bà con nhân dân cũng đã nhận thức rõ ý nghĩa của việc thâm canh lúa cải tiến nên đã áp dụng làm theo. Hiện huyện Phú Lương có tổng diện tích sản xuất lúa khoảng 7.000ha. Trong đó, khoảng ¼ diện tích lúa của huyện được ứng dụng biện pháp canh tác SRI. Tính riêng vụ mùa năm 2011, toàn huyện có trên 1.000ha lúa thâm canh theo phương pháp này. Thời điểm này, một số diện tích lúa mùa sớm bà con đã tiến hành gặt, tập trung ở xã Phấn Mễ, Vô Tranh. Còn lại các trà lúa mùa trung cũng đã bắt đầu chín rộ. Dựa vào kết quả khảo sát đồng ruộng, năm nay dự tính năng suất lúa vụ mùa sẽ đạt khoảng 51 tạ/ha, cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái khoảng 0,3 tạ/ha và so với cùng kỳ năm 2009 thì năng suất lúa năm nay cao hơn tới gần 3 tạ/ha.