Tạo bước đột phá trong tư duy chăn nuôi của người dân

Tháng 10-2003, Dự án "Phát triển chăn nuôi bò sữa" được triển khai tại Thái Nguyên, đến nay, cơ cấu đàn bò của tỉnh đã chuyển đổi, được cải tạo giống theo hướng cao sản tăng nhanh.

Tháng 10-2003, Dự án "Phát triển chăn nuôi bò sữa" được triển khai tại tỉnh ta. Trước thềm hội nhập, tình hình chăn nuôi bò sữa của cả nước khó khăn, tháng 12-2005, UBND tỉnh đã quyết định phê duyệt điều chỉnh bổ sung Dự án giai đoạn 2006-2010 với tên gọi Phát triển chăn nuôi bò thịt, bò sữa. Trong bài viết này, chúng tôi chỉ đề cập tới việc phát triển chăn nuôi bò thịt trên địa bàn tỉnh và hiệu quả của nó.

Theo đánh giá của ngành Nông nghiệp, trong quá trình thực hiện Dự án, nhất là đối với phát triển chăn nuôi bò thịt, Ban Quản lý Dự án gặp không ít khó khăn như tình hình dịch bệnh đe dọa, giá cả vật tư chăn nuôi không ngừng biến động, người dân còn thiếu vốn đầu tư cho chăn nuôi đại gia súc... nhưng từ kết quả đạt được đã mở ra cho người nông dân nhiều cơ hội trong phát triển kinh tế gia đình.

Với mục tiêu nâng cao trình độ dân trí, tạo bước đột phá trong tư duy chăn nuôi của người dân nhằm chuyển đổi từ hình thức chăn nuôi quảng canh, lạc hậu sang chăn nuôi bò có đầu tư cao, công nghệ, công nghiệp hiện đại, kỹ thuật tiên tiến... Dự án đã được triển khai mở rộng ở khắp 9 huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh. Theo đó, các giải pháp chính để thực hiện Dự án bao gồm: giống; chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật; trồng và chế biến thức ăn cho bò; đầu tư trang thiết bị và công tác tập huấn...

Trao đổi với ông Phạm Gia Huỳnh, Giám đốc Trung tâm giống vật nuôi tỉnh, đơn vị thực hiện Dự án, chúng tôi được biết: Trước đây, người dân trong tỉnh chủ yếu chăn nuôi bò quảng canh theo lối truyền thống. Để người dân tiếp cận với hình thức chăn nuôi có sự đầu tư và chủ động về nguồn thức ăn, Ban Quản lý Dự án đã tổ chức tập huấn kỹ thuật chăn nuôi bò sữa, bò thịt cho trên 3.200 lượt cán bộ kỹ thuật và nông dân; vận động người dân chuyển những diện tích đất canh tác kém hiệu quả sang trồng cỏ được gần 2.800ha; hướng dẫn người dân chế biến các phế phụ phẩm nông nghiệp khác (thân cây ngô, cây lạc, lá sắn, rơm) làm thức ăn cho bò... Bên cạnh đó là quan tâm cải tạo chất lượng đàn bò địa phương bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo với giống bò Zebu tại các vùng tập trung hoặc sử dụng bò đực lai Zube cho phối trực tiếp tại các vùng sâu, vùng xa. Theo hình thức này, từ năm 2005 đến hết năm 2010, Dự án đã tạo ra được 10.820 con bê lai F1 và F2 (50-70% máu bò cao sản) và gần 5.000 con bê lai 20-50% máu Zube.

Từ việc thực hiện Dự án, đến nay, cơ cấu đàn bò của tỉnh đã chuyển đổi, đàn bò được cải tạo giống theo hướng cao sản tăng nhanh. Nếu như năm 2005, tỷ lệ đàn bò lai Sind chỉ chiếm 9% thì đến nay đã tăng lên gần 29% (toàn tỉnh hiện có 42.000 con bò). Bên cạnh đó, người chăn nuôi đã có sự chuyển đổi về hình thức chăn nuôi và kỹ thuật nuôi bò. Trước kia, có đến 90% hộ dân chăn thả bò tự do theo lối quảng canh thì nay, phần lớn các hộ dân đã nuôi theo hình thức bán chăn thả, có chú ý đến đầu tư thức ăn, con giống. Tại thời điểm này, tỉnh ta đã có khoảng 340 gia trại chăn nuôi bò quy mô từ 3-5 con, trên 90 gia trại nuôi 5-7 con, 32 gia trại nuôi trên 20 con bò. Trong đó, Dự án hướng dẫn xây dựng được 30 trang trại bò cái lai Zebu sinh sản. Một trong những kết quả rõ nét nữa là đàn bò được cải tạo giống đã tạo ra năng suất, sản lượng thịt nhanh, khối lượng bò trung bình tăng 30-35% và tăng 5-8% về tỉ lệ thịt xẻ so với giống bò địa phương. Sản lượng thịt bò hơi xuất chuồng  năm 2006 là 394 tấn thì hết năm 2010 đạt 1.583 tấn.

Chị Dương Thị Cương, một người dân ở xã Nhã Lộng (Phú Bình) nói: Chăn nuôi bò mang lại hiệu quả kinh tế khá cao vì đây là loài dễ nuôi, dễ chăm sóc lại ăn tạp (các loại phụ phẩm nông nghiệp như rơm, rạ, lá sắn... đều có thể làm thức ăn cho bò) nên chúng tôi không sợ bò thiếu thức ăn vào mùa đông. Giá thịt bò bán ra cũng rất cao, hiện, giá thịt bò móc hàm lên tới 130 đến 160 nghìn đồng/kg. Tuy nhiên, chúng tôi mong muốn các cấp, ngành quan tâm đến việc cải tạo giống bò cho người dân chúng tôi.

Đáp lại mong muốn của người dân, ông Hoàng Văn Dũng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho hay: Từ nay đến năm 2015, tỉnh ta đề ra mục tiêu tỷ lệ đàn bò được cải tạo đạt 43,8% so với tổng đàn. Để thực hiện mục tiêu này, Ngành cũng đã đề ra một số giải pháp: nhập nội, chọn lọc, nhân thuần, lai tạo các giống vật nuôi có chất lượng cao phù hợp với điều kiện sinh thái của địa phương đưa vào sản xuất; quản lý giống chặt chẽ từ trung ương đến địa phương. Tiếp tục nghiên cứu, thực nghiệm các công thức lai tạo các giống bò thịt cao sản, chất lượng cao từ cái nền lai Sind, lai Brahman... với các giống bò cao sản chuyên thịt như Heroford, Limousin...; tuân thủ các quy định về phòng dịch, kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y...