Với nguyên tắc không vì mục tiêu lợi nhuận, sau hơn 2 năm đi vào hoạt động, Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh (gọi tắt là Quỹ) đã phục vụ đắc lực cho hoạt động hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh.
Quỹ thuộc Liên minh hợp tác xã (HTX) tỉnh quản lý, hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tiếp nhận nguồn vốn từ ngân sách để triển khai cho các HTX, tổ hợp tác và xã viên HTX vay với mức lãi suất 6,3%/năm. Đối tượng được vay vốn là những thành viên của Liên minh HTX tỉnh (gồm cả cá nhân xã viên thuộc các HTX, tổ hợp tác thành viên), đáp ứng đầy đủ các yêu cầu, trong đó quan trọng nhất là phải có phương án/dự án sản xuất, kinh doanh mang tính khả thi. Hiện nay, các khoản vay dao động từ 50 đến 500 triệu đồng, thời hạn vay tùy thuộc vào từng phương án/dự án sản xuất, thời hạn thu hồi vốn của khách hàng.
HTX Dịch vụ Cơ khí Thanh Niên (thị trấn Hương Sơn, Phú Bình) được thành lập năm 2009, ban đầu do thiếu vốn đã phải mượn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của 2 xã viên để thế chấp ngân hàng vay 200 triệu đồng (lãi suất 17,5%/năm). Tháng 12-2010, sau khi xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, HTX đã được vay 200 triệu đồng từ Quỹ để bổ sung vào nguồn vốn lưu động và mua sắm thêm trang thiết bị. Tháng 12-2011 sau khi hoàn trả khoản vay trước, HTX tiếp tục được Quỹ cho vay thêm 300 triệu đồng. Đây là một nhân tố góp phần không nhỏ vào thành công chung trong sản xuất, kinh doanh của HTX: Doanh thu tăng từ 15 đến 20%/năm, năm 2011 đạt 3,3 tỷ đồng (tăng 15% so với năm trước), năm 2012, HTX phấn đấu đạt doanh thu 3,7 tỷ đồng; tạo việc làm thường xuyên cho 15 lao động với mức thu nhập bình quân trên 4 triệu đồng/người/tháng; HTX đã ký được những hợp đồng có giá trị hàng tỷ đồng và đang dần khẳng định uy tín với các đối tác…
Sau khi thành lập và trở thành thành viên của Liên minh HTX tỉnh (tháng 4-2012), Tổ hợp tác (THT) Hương Ly - trồng hoa ly, phường Túc Duyên, T.P Thái Nguyên đã được Quỹ chấp thuận cho vay 210 triệu đồng. Theo ôngNguyễnVăn Hợi, Tổ trưởng THT thì trồng hoa ly cho hiệu quả kinh tế rất cao, kỹ thuật không có gì phức tạp nhưng cần vốn đầu tư lớn, chủ yếu là giống (chiếm trên 90% giá trị đầu vào). Với số vốn đóng góp của 3 tổ viên và số tiền vay được từ Quỹ, THT đã ký hợp đồng đặt mua 35.000 củ giống (nhập ngoại) với số tiền gần 600 triệu đồng (đặt cọc 50%) để chuẩn bị trồng vào tháng 10 tới, trên tổng diện tích của 3 gia đình vào khoảng 3.000m2. Được biết, các tổ viên của THT Hương Ly đều là những hộ đã có kinh nghiệm trồng hoa ly nhiều năm, điển hình nhất là gia đình ông NguyễnVăn Hợi. Trồng thử nghiệm từ năm 2005, thấy hiệu quả kinh tế cao nên gia đình ông Hợi tìm cách tăng dần diện tích loại hoa này, sự eo hẹp nguồn vốn là khó khăn chủ yếu cho quá trình đó. Vụ hoa ly sắp tới vì có vốn do tích lũy cộng thêm khoản vay từ Quỹ, gia đình ông Hợi sẽ trồng khoảng 20.000 củ giống (tăng 14.000 củ giống so với năm 2011).
Trên đây chỉ là 2 trong tổng số trên 40 khách hàng đã được vay vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh, sau 2 năm Quỹ đi vào hoạt động. Các đơn vị kinh tế tập thể khác đã được vay vốn từ Quỹ và đang hoạt động hiệu quả có thể kể đến như: HTX Nông lâm nghiệp Liên Sơn, HTX Cổ Lũng (Phú Lương); HTX chè Tân Hương (T.P Thái Nguyên); HTX Miến Việt Cường (Đồng Hỷ)… Theo thống kê mới nhất thì doanh thu của các khách hàng vay vốn từ Quỹ (so với trước khi vay) tăng 74,8%, lợi nhuận tăng 30%, đóng góp cho ngân sách tăng 20% và số lao động tăng thêm 39%; tổng số vốn đã giải ngân của Quỹ tính đến nay đạt 12,9 tỷ đồng; tất cả các khách hàng vay vốn của Quỹ đều trả gốc và lãi đúng hạn nên chưa hề phát sinh nợ xấu.
Nhằm bảo toàn nguồn vốn đồng thời nâng cao khả năng quản trị tài chính, hạch toán kinh doanh cho khách hàng, Văn phòng Quỹ đã tổ chức các đợt tập huấn cho khách hàng vay vốn (mỗi năm từ 1 đến 2 đợt). Bên cạnh đó, văn phòng Quỹ coi trọng công tác thẩm định tín dụng, tăng cường kiểm tra tình hình sử dụng vốn của khách hàng nhằm sớm phát hiện những khó khăn, yếu kém, những vấn đề nảy sinh để qua đó phối hợp với các phòng chuyên môn của Liên minh HTX tư vấn, hỗ trợ giải quyết kịp thời (năm 2011 có trên 90% khách hàng vay vốn được kiểm tra).
Trong thời gian tới, Văn phòng Quỹ sẽ tham mưu cho Hội đồng Quản lý Quỹ mở rộng điều kiện thế chấp để khách hàng thuận lợi hơn trong việc tiếp cận vốn, tăng cường tuyên truyền về hoạt động của Quỹ và chú trọng nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ Văn phòng… Tuy nhiên, hiện số vốn của Quỹ rất thiếu so với nhu cầu của khu vực kinh tế tập thể (kết quả tổng hợp nhu cầu của khách hàng trong năm 2012 là 36 tỷ đồng, trong khi nguồn vốn của Quỹ chỉ có thể đáp ứng được khoảng 20%) nên cần được cấp bổ sung từ ngân sách tỉnh.