Về đích ở đây là nói đến giá trị sản xuất của từng sản phẩm đã hoàn thành kế hoạch năm 2012 chứ không đề cập đến vấn đề tiêu thụ và lợi nhuận mà chúng mang lại. Theo thống kê, đã có một số mặt hàng kịp về đích là xi măng, may mặc, phụ tùng động cơ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc về đích của một vài sản phẩm công nghiệp kể trên đã không thể bù lấp hết khoảng cách mà nhiều mặt hàng quan trọng khác để lại.
Xi măng là sản phẩm được nhắc nhiều nhất trong năm 2012, nhất là vào thời điểm nước rút về đích dịp cuối năm. Xi măng là một trong những mặt hàng chủ lực của tỉnh mà còn vì sản phẩm này vẫn đạt được giá trị sản xuất theo kế hoạch đề ra dù gặp muôn vàn khó khăn. Kết thúc năm nay, dự ước sản phẩm xi măng trên địa bàn tỉnh đạt 2,5 triệu tấn, tăng tới 43,2% so với năm 2011 và đạt 100% kế hoạch năm. Sự đóng góp chủ yếu cho ngành xi măng của tỉnh chính là 3 nhà máy sản xuất quy mô lớn là Quang Sơn, La Hiên và Quan Triều. Kết thúc năm, cả 3 đơn vị này đều hoàn thành kế hoạch đề ra. Chỉ cần nêu một trường hợp của Công ty CP Xi măng Quan Triều thôi cũng đủ thấy được điều đó. Mặc dù mới đi vào hoạt động chưa lâu (tháng 9/2011), nhưng Công ty này đã ổn định ngay hoạt động sản xuất, kinh doanh. Năm nay, Công ty dự ước sản xuất và tiêu thụ được 670.000 tấn sản phẩm xi măng, clinke, hoàn thành 100% kế hoạch năm và đạt tổng doanh thu trên 523 tỷ đồng. Do thị trường tiêu thụ gặp khó khăn nên hầu hết các đơn vị sản xuất xi măng đều chưa vận hành hết công suất thiết kế (chỉ khoảng 50 đến 70% công suất), nếu không sản lượng sẽ phải đạt khoảng hơn 4 triệu tấn sản phẩm/năm.
Mặt hàng may mặc cũng được xem là đã về đích rất sớm với số lượng 36,2 triệu sản phẩm, tăng 104% so với năm trước và vượt tới 84% kế hoạch đề ra. Đóng góp chính cho ngành may mặc là Công ty CP Đầu tư và Thương mại TNG, chiếm tới 90% tổng sản phẩm may mặc cả tỉnh và khoảng 40 đến 50% giá trị kim ngạch xuất khẩu năm 2012 của địa phương. Theo ông Nguyễn Văn Thời, Chủ tịch HĐQT Công ty thì dù trong năm có những thời điểm khó khăn về xuất khẩu, nhất là tháng 9 vừa qua, lượng tiêu thụ giảm tới mấy chục phần trăm so với các tháng trước, nhưng cuối năm đơn vị vẫn hoàn thành kế hoạch đề ra. Về giá trị xuất khẩu hàng may mặc của cả tỉnh năm nay đạt 70,2 triệu USD, tăng 7,3% so với năm 2011.
Sản phẩm “về đích” tiếp theo chính là phụ tùng động cơ (thuộc ngành công nghiệp hỗ trợ). Sản phẩm này đã đạt sản lượng 3,2 nghìn tấn, vượt 3% so với năm trước và hoàn thành 100% kế hoạch đề ra. Các đơn vị sản xuất chính gồm: Công ty CP Phụ tùng máy số 1, Công ty CP Diezel Sông Công và Công ty CP Cơ khí Phổ Yên. Mặc dù năm 2012 là năm khó khăn với hầu hết các ngành, lĩnh vực trong khối công nghiệp, song với khu vực công nghiệp hỗ trợ thì gần như sự tác động là không đáng kể. Các doanh nghiệp trong khu vực này đều hoàn thành và về trước kế hoạch đề ra. Ví dụ như Công ty CP Phụ tùng máy số 1 đã về trước kế hoạch tới 30 ngày với giá trị sản xuất đạt trên 600 tỷ đồng. Có được kết quả trên là do các doanh nghiệp trên đã thực hiện tốt các hợp đồng sản xuất lâu dài, thường xuyên với một số đơn vị uy tín như Honda, Yamaha, Tsukuba và có phương án xuất khẩu mạnh sang thị trường Nhật Bản.
Cùng với một số sản phẩm tăng và đảm bảo kế hoạch đề ra thì năm 2012 cũng chứng kiến sự sụt giảm đáng kể của không ít mặt hàng thế mạnh mà nhiều năm liền đứng ở tốp dẫn đầu. Đáng nói nhất là sản phẩm thép cán. Những năm trước mặt hàng này thường ở ngôi quán quân trong cuộc đua về đích thì nay bị tụt xuống tốp sau. Dự ước cả năm sản phẩm thép chỉ đạt sản lượng 755 nghìn tấn, giảm 8,3% so với năm trước và chỉ bằng 75,5% kế hoạch năm. Công ty CP Gang thép Thái Nguyên là đơn vị sản xuất chủ đạo cũng chỉ hoàn thành được khoảng 89% kế hoạch năm. Cùng với thép là than - sản phẩm chiếm tỷ trọng lớn trong ngành công nghiệp cũng ở vào hoàn cảnh tương tự. Cả năm nay, ngành này chỉ sản xuất được 1,2 triệu tấn sản phẩm, giảm 19% so với cùng kỳ và chỉ đạt 81,3% kế hoạch. Gạch xây dựng và sản phẩm điện cũng chung số phận. Sản xuất điện năm 2012 giảm 11,2% so với năm trước, còn gạch xây dựng giảm tới 18%....
Qua xem xét tương quan giữa các sản phẩm kể trên đã phần nào giúp chúng ta có cái nhìn bao quát hơn về tình hình sản xuất công nghiệp của tỉnh năm 2012. Dù các sản phẩm xi măng, may mặc hay phụ tùng động cơ có đảm bảo về số lượng theo kế hoạch chăng nữa, nhưng trước sự sụt giảm mạnh mẽ của nhiều mặt hàng chủ lực khác nên năm nay giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh vẫn không đạt được mục tiêu đề ra. Chỉ cần phân tích một khía cạnh thôi cũng đủ thấy rõ điều đó. Ai cũng biết, thép là sản phẩm chiếm tỷ trọng khá lớn và khó thay thế trong ngành công nghiệp của tỉnh. Chỉ cần ngành này có “vấn đề” thôi cũng đủ kéo tụt các mặt hàng quan trọng có liên quan khác như: than, điện, các loại chất đốt khác xuống thấp theo. Năm nay thép “tụt dốc”, nên việc nhiều mặt hàng “hụt hơi” trong cuộc đua về đích là điều hiển nhiên.
