Diện mạo nông thôn mới ở Hà Thượng

Hết năm 2012, xã Hà Thượng (Đại Từ) đã có 12/19 tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Chỉ trong năm 2011 và 2012, xã đã hoàn thành được 7 tiêu chí, nhiều nhất so với các xã trên địa bàn huyện. Sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền xã, cùng cách thực hiện linh hoạt ở cơ sở được coi là nhân tố quyết định cho kết quả này.

Đến Hà Thượng, chúng tôi nhận ra những thay đổi nhanh chóng của vùng quê thuần nông này. Cùng với Dự án khai thác và chế biến mỏ đa kim Núi Pháo đang trong giai đoạn đẩy mạnh thi công, bộ mặt nông thôn của xã cũng mang một diện mạo mới. Đường làng, ngõ xóm phong quang sạch sẽ, nhiều ngôi nhà mới mọc lên, đời sống của người dân cũng từng ngày khấm khá. Giao thông nông thôn, một trong những tiêu chí khó của chương trình xây dựng NTM đã được Hà Thượng hoàn thành trong năm 2012. Đồng chí Chu Văn Tuất, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã cho biết: Chỉ tính năm vừa qua, xã đã làm mới được gần 4 km đường bê tông nông thôn, nâng tổng chiều dài đường bê tông của xã lên khoảng 17 km. Trước khi có Chương trình NTM, chúng tôi đã xác định giao thông là tiền đề quan trọng, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương. Từ năm 2007, xã đã thực hiện cắm mốc lộ giới, mở rộng các đường trục liên xóm lên hơn 4m. Do vậy, khi đổ bê tông trên nền đường cũ, chỉ số ít bà còn bị mất đất, qua đó giảm thiệt hại về kinh tế. Cụ thể, với gần 4 km đường bê tông làm mới của năm 2012, diện tích đất nông nghiệp phải hiến của người dân chỉ hơn 200 m2.

Cách làm đường giao thông nông thôn ở Hà Thượng cũng đáng để nơi khác tham khảo. Xã không làm theo theo lối “cuốn chiếu” từng xóm mà xây dựng kế hoạch, phân chia chỉ tiêu làm đường cho các xóm theo từng đoạn. Với cách làm này, những gia đình có hoàn cảnh khó khăn cũng có khả năng đóng góp đối ứng. Việc quy định mức đóng góp cũng được công khai, phù hợp thực tế. Bà Bùi Thị Thảo, Bí thư Chi bộ xóm 12 cho biết: Năm vừa rồi, xóm làm mới được gần 500 m đường, người dân đối ứng 30% tiền. Sau khi tính toán, mỗi khẩu phải đóng 510 nghìn đồng. Để đảm bảo công bằng, chúng tôi đã phân chia mức đóng góp thành 3 nhóm: nhóm cuối tuyến đường đóng 100% số tiền, nhóm đầu tuyến hoặc không có tuyến đường đi qua đóng mức 50% và 30%. Với những nhà bị mất đất như trường hợp ông Bùi Văn Hòa (mất 60m2 đất vườn), bà con đã đóng góp thêm được 3 triệu đồng để hỗ trợ, đồng thời giúp ngày công để xây lại phần tường rào cho gia đình ông Hòa.

Để tháo gỡ khó khăn cùng cơ sở, Ban Chỉ đạo xây dựng NTM của xã đã làm việc với phương châm “tai nghe, mắt thấy, tay sờ”. Nghĩa là cán bộ xã phải thường xuyên về xóm để nắm bắt và giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh. Trường hợp ở xóm 12 là một ví dụ. Các gia đình ông Đỗ Việt Dũng và Phạm Hồng Sơn đã làm tường rào lấn qua mốc giới của trục đường liên xóm vì cho rằng phần đất đó vẫn trong sổ đỏ của gia đình. Khi nhận được thông tin, Phó Chủ tịch UBND xã Tạng Văn Lợi, cùng Chủ tịch Ủy ban MTTQ và cán bộ địa chính đã trực tiếp về xóm, sử dụng bản đồ để chỉ mốc địa giới cho bà con nắm rõ. Nhờ vậy, 2 gia đình này đã nhanh chóng chấp thuận để đơn vị thi công tiếp tục hoàn thiện tuyến đường. Ngoài ra, xã Hà Thượng còn linh hoạt sử dụng các nguồn vốn như: Vốn đền bù dự án Núi Pháo, cùng các nguồn tài trợ hỗ trợ làm đường giao thông và các công trình xây dựng khác, giúp giảm bớt đóng góp cho bà con.

Đồng chí Chu Văn Tuất chia sẻ: Trong xây dựng NTM, chúng tôi thực hiện các tiêu chí từ dễ đến khó. Sau khi rà roát ban đầu, xã đã có 5 tiêu chí đạt chuẩn. Năm 2011, xã hoàn thành được 4 tiêu chí là giáo dục, nhà ở dân cư, tỷ lệ hộ nghèo và thu nhập. Năm 2012 được thêm 3 tiêu chí là quy hoạch, cơ cấu lao động và giao thông.  Việc thực hiện Dự án Khai thác và chế biến quặng đa kim Núi Pháo đã làm mất đất nông nghiệp nhưng cũng được coi là lợi thế đối với xã khi thực hiện xây dựng NTM. Với hơn 600 ha đất nông nghiệp bị mất và 400 gia đình phải giải phóng mặt bằng cho Dự án, cơ cấu lao động của xã thay đổi nhanh chóng.  Hiện, chỉ còn khoảng 35% người dân trong độ tuổi lao động của xã sống bằng nghề nông. Số còn lại đi làm ăn xa hoặc làm công nhân trong Dự án với mức thu nhập khá. Những gia đình phải làm nhà mới, xã đã có văn bản quy định cụ thể về diện tích và khuôn viên ở theo tiêu chí NTM.

Với mục tiêu nâng cao thu nhập cho người dân, xã Hà Thượng đã xây dựng Đề án quy hoạch 2 khu trang trại chăn nuôi tập trung và tiểu thủ công nghiệp tại xóm 7 và 11. Hiện, xã đang ưu tiên các chương trình hỗ trợ sản xuất, tiếp nhận các nguồn đầu tư để quy hoạch và xây dựng hạ tầng cho vùng sản xuất tập trung này. Đây sẽ là mô hình mẫu để nhân rộng ra các xóm khác của toàn xã.

Năm 2013, xã Hà Thượng đặt mục tiêu có thêm 3 tiêu chí là thủy lợi, văn hóa và điện đạt chuẩn và sẽ hoàn thành Chương trình NTM vào năm 2015. Với sự chỉ đạo sát sao cấp ủy, chính quyền và cách làm linh hoạt, phù hợp với thực tế địa phương, tin rằng mục tiêu của Chương trình sẽ đến đích đúng hẹn.