Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc (Tổng Công ty Công nghiệp Mỏ Việt Bắc - Vinacomin) tiền thân là Nhà máy Cơ khí sửa chữa Bắc Thái, được thành lập ngày 23/7/1968 tại địa bàn vùng trung du miền núi (xã Cù Vân, huyện Đại Từ). Trải qua 45 năm xây dựng và phát triển với nhiều lần đổi tên, đến tháng 9/2007, đơn vị được mang tên như ngày nay.
Nhiệm vụ chính ban đầu Công ty được giao là một đơn vị cơ khí sửa chữa chuyên thực hiện việc trung đại tu máy móc thiết bị vận tải, chế tạo các sản phẩm cơ khí của ngành khai thác mỏ. Vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, đến nay, Công ty đã hoàn thiện công nghệ sửa chữa, duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm sửa chữa, xây dựng hệ thống quy chế quản lý điều hành, tăng cường quản trị chi phí sản xuất; đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm cơ khí, đúc, nghiên cứu chế tạo nhiều sản phẩm mới thay thế cho nhập ngoại của các ngành than, xi măng, nhiệt điện...
Từ hệ thống thiết bị ban đầu là một nửa dây chuyền sửa chữa 500 xe của Liên Xô (cũ), để nâng cao năng lực sản xuất, dưới sự chỉ đạo của ngành và cấp trên trực tiếp, Công ty đã tập trung đầu tư cải tạo và nâng cấp nhà máy sản xuất, với nhiều hạng mục như: trang bị công nghệ đúc thép bằng lò điện trung tần, các thiết bị nhiệt luyện như tôi cao tần, thấm than thể khí, lò phản xạ các thiết bị kiểm tra như máy phân tích nhanh thành phần kim loại, máy dò khuyết tật siêu âm, máy thử độ cứng... Nhờ đó đã đồng bộ hóa một bước dây chuyền sản xuất, chế tạo phụ tùng, phụ kiện sửa chữa thiết bị mỏ. Mục tiêu đầu tư là tập trung mua sắm các thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường trong và ngoài ngành Than - khoáng sản.
Tuy nhiên, là doanh nghiệp Nhà nước hạch toán phụ thuộc, sau nhiều năm hoạt động, Công ty đã bộc lộ nhiều bất cập về quản lý, nhất là về chiến lược sản xuất, kinh doanh của một đơn vị làm dịch vụ cơ khí sửa chữa nằm trong một doanh nghiệp khai thác than, khó mở rộng thị trường, đa dạng sản phẩm dịch vụ, đầu tư đổi mới công nghệ, trang thiết bị. Nắm bắt được yêu cầu đổi mới nền kinh tế của Nhà nước và ngành Than, năm 2007, tập thể người lao động của Công ty có chung nguyện vọng là phải thay đổi cơ chế quản lý, cổ phần hóa doanh nghiệp để tạo sức bật đưa Công ty phát triển theo kịp đà phát triển của ngành. Nguyện vọng của người lao động trong Công ty cũng phù hợp với chủ trương chung của Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam nên quá trình cổ phần hóa diễn ra nhanh chóng, thuận lợi. Việc chuyển giao hình thức sở hữu doanh nghiệp không bị vướng mắc, quá trình tiếp quản không gây xáo trộn về nguồn lực nên sản xuất, kinh doanh vẫn giữ được nhịp độ tăng trưởng khá.
Trong suốt quá trình hoạt động 45 năm qua, với những cố gắng vượt bậc của tập thể cán bộ quản lý và người lao động, Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc đã khẳng định chỗ đứng của mình trên thị trường qua các công trình sản phẩm tiêu biểu, đó là: Về công nghệ sửa chữa: Trung đại tu, chế tạo phụ tùng các xe tải hạng nặng, máy xúc do Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ chế tạo. Về công nghệ cơ khí: chế tạo răng gầu máy xúc phục vụ khai thác mỏ chất lượng tương đương hàng nhập ngoại, trong khi giá thành chỉ bằng 50% giá nhập cùng loại; chế tạo thành công xe goòng 1-3 tấn, toa xe đường sắt 30 tấn phục vụ khai thác mỏ và các sản phẩm phục vụ cho công nghiệp sản xuất ximăng, nhiệt điện (như: tấm lót; bi đạn; hàm nghiền; búa nghiền...). Chế tạo và lắp dựng nhà xưởng công nghiệp cho Công ty than Hòn Gai, Công ty than Mạo Khê, Công ty Xi măng Tân Quang; sửa chữa thành công tuabin hơi cho Nhà máy Nhiệt điện Na Dương (Lạng Sơn); chế tạo hệ thống tuyển khô than cho Công ty Tuyển than Hòn Gai... Kết quả thực hiện kế hoạch hàng năm, các chỉ tiêu chính của Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc như doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách, thu nhập bình quân của người lao động đều đạt mức tăng trưởng vượt bậc.
Để đạt được kết quả như trên, ngoài việc tranh thủ tối đa các nguồn lực do ngành và Tổng Công ty chi viện, sự giúp đỡ, ủng hộ có hiệu quả của các đơn vị trong và ngoài ngành, tập thể cán bộ, công nhân của Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc đã phát huy truyền thống kỷ luật đồng tâm, áp dụng hàng loạt những giải pháp kinh tế kỹ thuật, biện pháp quản lý mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trong đó đáng kể nhất là việc xây dựng và đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, thực hành tiết kiêm rộng khắp trong đơn vị, tổ chức thực hiện quy định nghiêm ngặt về quản lý chất lượng sản phẩm theo tiêu chuẩn ISO 9001-2008, hạn chế tối đa các sản phẩm bị sai hỏng, tạo niềm tin và đáp ứng kịp thời những đòi hỏi ngày càng cao của khách hàng...
Trải qua chặng đường 45 năm xây dựng và phát triển, song hành cùng những thuận lợi là khó khăn, gian khổ, nhưng với truyền thống đoàn kết, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tập thể cán bộ, công nhân của Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc đã liên tục phấn đấu, nỗ lực vượt khó hoàn thành mọi nhiệm vụ, kế hoạch được giao với kết quả năm sau cao hơn năm trước.
Đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước hiện nay đã mở ra cho Công ty những vận hội mới cũng như khó khăn, thách thức mới. Để nắm bắt được cơ hội phát triển, hạn chế những khó khăn do khủng hoảng kinh tế mang lại, Công ty phải phát huy tối đa năng lực thiết bị công nghệ hiện có, kết hợp với đầu tư mới, nâng cấp, đồng bộ hoá, hiện đại hoá từng bước các trang thiết bị công nghệ trong dây chuyền sửa chữa xe trung xa, xe vận tải hạng nặng hiện đại, máy thuỷ lực, một phần phụ kiện nhiệt điện, thiết bị công nghệ xi măng. Đồng thời đa dạng hoá sản xuất các mặt hàng phụ tùng thay thế cho thiết bị khai thác mỏ, gia công kết cấu thép công nghiệp, phấn đấu mỗi năm đạt mức tăng trưởng từ 5-10%; nâng tỷ trọng doanh thu từ cơ khí chế tạo (phấn đấu đạt từ 60%/năm trở lên); tăng cường đầu tư thiết bị, công nghệ để tiến tới chế tạo các cụm thiết bị có đủ khả năng cùng với các đơn vị cơ khí khác trong ngành chế tạo được thiết bị trọn bộ mang thương hiệu Than - Khoáng sản Việt Nam...
Kỷ niệm 45 năm ngày thành lập, tập thể người lao động của Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc rất tự hào vì đã vượt qua được nhiều khó khăn, thử thách, hoàn thành xuất sắc những mục tiêu đã đề ra, luôn giữ vững truyền thống, kế tục xứng đáng sự nghiệp của cha anh đã xây dựng.
Với những thành tích xuất sắc đạt được trong sản xuất, kinh doanh những năm qua, Công ty cổ phần Cơ khí Mỏ Việt Bắc được trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất (năm 2013); hạng Nhì (năm 2008); hạng Ba (năm 2003); Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen (năm 2006). Công ty cũng đã được UBND tỉnh Thái Nguyên, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Y tế tặng thưởng nhiều Bằng khen, Cờ thi đua xuất sắc...