Nhà máy Luyện gang (Công ty CP Gang thép Thái Nguyên) được thành lập ngày 31-10-1961. Sau 2 năm triển khai xây dựng, ngày 29-11-1963 mẻ gang đầu tiên được luyện từ lò cao của Nhà máy ra lò, đánh dấu mốc son quan trọng trong ngành Luyện kim nước nhà. Sau hơn 50 năm xây dựng và phát triển, đến nay, Nhà máy đã được đầu tư, đổi mới về dây truyền công nghệ với các thiết bị hiện đại, sản phẩm gang lỏng, gang đúc của nhà máy không những đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất phôi thép của Công ty mà còn bảo đảm phục vụ các thị trường trong và ngoài nước.
Những năm gần đây, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, thị trường thép có sự cạnh tranh gay gắt, sản phẩm thép của Công ty tiêu thụ chậm…Trong khi đó, một số thiết bị dây chuyền sản xuất của Nhà máy qua nhiều năm sử dụng đã xuống cấp, điện áp không ổn định cùng với việc nguyên liệu quặng sắt mất cân đối về chủng loại đã ảnh hưởng không nhỏ đến năng xuất và tăng các chỉ tiêu tiêu hao năng lượng…Tuy nhiên, với quyết tâm thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Công ty lần thứ XIV (nhiệm kỳ 2010-2015), Đảng ủy, Ban Giám đốc Nhà máy đã tập trung lãnh đạo đơn vị không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh (SXKD), coi đây là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu; tìm mọi biện pháp để hạ giá thành và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, đồng thời phát huy tối đa năng lực thiết bị, công nghệ hiện có. Tiếp tục đổi mới công tác quản lý theo hướng tiêu chuẩn hóa và quy chế hóa. Nỗ lực tham gia triển khai thực hiện tốt Dự án đầu tư mở rộng sản xuất giai đoạn II của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên. Từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ và cải thiện đời sống thu nhập cho người lao động; xây dựng Đảng bộ và các tổ chức đoàn thể chính trị ngày càng vững mạnh, duy trì sự phát triển bền vững của đơn vị và Công ty.
Trước những khó khăn tưởng chừng khó vượt qua, nhưng nhờ thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó chú trọng các biện pháp tiết kiệm các chỉ tiêu tiêu hao năng lượng, nguyên vật liệu đầu vào nên một số chỉ tiêu chủ yếu của đơn vị vẫn đạt so với kế hoạch Công ty giao. Cụ thể: Năm 2012, giá trị sản xuất công nghiệp đạt 315,5 tỷ đồng; sản lượng gang lò cao đạt trên 210.000 tấn, trong đó gang lỏng đạt trên 202.000 tấn; sản lượng gang thu hồi đạt trên 2.148 tấn, tăng 2,1 lần so với kế hoạch năm… Chỉ tính riêng trong 10 tháng năm 2013, giá trị sản xuất công nghiệp của Nhà máy đạt gần 250 tỷ đồng; sản lượng gang lò cao đạt trên 165.000 tấn, trong đó gang lỏng đạt gần 160.000 tấn; sản lượng gang thu hồi đạt trên 1.500 tấn, đạt trên 120% so với kế hoạch năm; bảo đảm việc làm ổn định cho gần 800 lao động với mức thu nhập bình quân trên 4,5 triệu đồng/ người/ tháng/
Song song với việc đổi mới công tác quản lý điều hành, trong những năm qua, Nhà máy Luyện gang còn chú trọng phát động các phong trào thi đua, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật nhằm hạ giá thành, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm. Nếu như năm 2006, các sáng kiến cải tiến kỹ thuật, tiết giản nguyên - nhiên liệu chỉ đạt trên 2 tỷ đồng, thì trong năm 2012, con số này đã vượt qua ngưỡng 15 tỷ đồng...
Để có được những bước tiến trên, các cấp ủy Đảng của Nhà máy đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đưa ra nhiều giải pháp quản lý trên tất cả các mặt và các giải pháp công nghệ ở từng giai đoạn, đặc biệt là khi có biến động chất lượng nguyên - nhiên liệu. Công tác điều hành sản xuất được coi trọng, công việc được điều phối nhịp nhàng giữa các đơn vị dây chuyền sản xuất trong toàn Nhà máy và các đơn vị bạn có liên quan. Đội ngũ cán bộ kỹ thuật luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, bám sát tình hình sản xuất, tình trạng thiết bị, kiểm soát chặt chẽ nguyên - nhiên liệu đầu vào để có chế độ vận hành hợp lý, giữ cho lò cao hoạt động ổn định, kéo dài tuổi thọ. Thường xuyên đúc rút kinh nghiệm trong từng giai đoạn sản xuất, đưa vào áp dụng các tiến bộ kỹ thuật để nâng cao chất lượng quặng thiêu kết, tăng tỷ lệ quặng thiêu kết vào lò cao; thay đổi đường kính mắt gió để nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm. Công tác sửa chữa, thay thế thiết bị, chăm sóc, bảo dưỡng máy móc, nâng cao chất lượng sửa chữa ở các đơn vị sản xuất được duy trì khá tốt, đáp ứng kịp thời cho sản xuất...
Phát huy những kết quả đã đạt được trong hơn 50 năm xây dựng và phát triển, trong thời gian tới, Nhà máy Luyện gang tiếp tục đề ra một số giải pháp, trong đó tập trung chỉ đạo điều hành sản xuất công nghệ, tăng cường công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí, phấn đấu thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao.