Vướng mắc ở hai dự án giao thông quan trọng

Mặc dù nhiều gói thầu xây dựng thuộc hai dự án giao thông trọng điểm của tỉnh hiện nay là Dự án đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên và Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến Quốc lộ 3 (cũ) đã hoàn thành và nghiệm thu, song không ít nhà thầu thi công chưa tiến hành kê khai, nộp thuế xây dựng cơ bản ngoài tỉnh theo quy định. Theo thống kê của Cục Thuế tỉnh, đến nay số thuế thu được mới đạt 27% giá trị số thuế phải nộp.

Kết quả thu đạt quá thấp

Theo ông Đỗ Hữu Chiến, Trưởng phòng Kiểm tra thuế (Cục Thuế tỉnh) thì ngay khi hai dự án giao thông trọng điểm của tỉnh được phê duyệt, triển khai đầu tư, Cục Thuế tỉnh đã có văn bản giao nhiệm vụ thu thuế giá trị gia tăng xây dựng cơ bản ngoài tỉnh cho 3 Chi cục Thuế của các địa phương liên quan là T.P Thái Nguyên, T.X Sông Công và huyện Phổ Yên nhằm quản lý thu thuế đối với các nhà thầu trực tiếp thi công trên địa bàn. Các Chi cục Thuế cũng đã sớm chủ động hướng dẫn, đôn đốc các nhà thầu kê khai, nộp thuế theo quy định, đồng thời tham mưu cho UBDN tỉnh chủ trì họp với Ban quản lý dự án, các nhà thầu chính để yêu cầu phối hợp với cơ quan thuế thực hiện công tác quản lý thuế.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2011 đến nay, kết quả thu thuế đạt được là rất thấp. Tổng thu đến thời điểm này mới đạt được 3.937 triệu đồng, tương đương với giá trị nghiệm thu gần 196.850 triệu đồng. Trong đó, đối với tuyến đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, theo tổng hợp của ngành Thuế, tính đến hết tháng 10-2013, số thuế phải nộp là 12.150 triệu đồng, nhưng các nhà thầu phụ mới nộp được 2.488 triệu đồng. Toàn bộ các gói thầu nằm trên địa bàn T.P Thái Nguyên và T.X Sông Công do 5 nhà thầu phụ đảm trách đều chưa kê khai và nộp thuế. Các gói thầu qua địa bàn huyện Phổ Yên, đã có một số nhà thầu nộp, song còn rất ít và chưa đầy đủ. Đối với tuyến Quốc lộ 3, đã nộp được 1.449 triệu đồng, bằng 83% giá trị nghiệm thu. Tuy nhiên, tại đây hầu hết các nhà thầu chưa cập nhật và báo cáo giá trị nghiệm thu phát sinh mới mặc dù đã có gói thầu hoàn thành thi công. Do vậy, việc kê khai và ấn định mức thuế phải nộp đến thời điểm hiện tại chưa được thực hiện đầy đủ.

5 lần mời nhà thầu không đến

Báo cáo của ngành Thuế cho thấy, có nhiều trường hợp nhà thầu chưa hợp tác thực hiện kê khai, nộp thuế theo quy định. Cụ thể như: Công ty CP Xây dựng 1.1.6.8; Công ty TNHH Một thành viên Xây dựng công trình giao thông 875; Công ty CP Thương mại đầu tư và Xây dựng Thái Sơn; Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại 891; Công ty CP Đầu tư xây dựng số 16 Thăng Long; Công ty Xây dựng vận tải Minh Thanh; Công ty Đầu tư Thương mại, Xây dựng Giao thông I; Công ty CP Vũ Linh; Công ty CP Traenco; Công ty Hà Thành… Ông Mạc Văn Nghiệp, Phó Giám đốc Ban điều hành Dự án đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên phân trần: Lý do mà các nhà thầu chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế xây dựng cơ bản ngoài tỉnh (2% theo quy định) là bởi họ gặp khó khăn về tài chính do tác động xấu từ nền kinh tế cũng như chưa được hoàn thuế giá trị gia tăng.

Trao đổi với chúng tôi xung quanh vấn đề này, ông Lê Quang Tiến, Phó Chủ tịch UBND T.P Thái Nguyên bức xúc: Khó khăn là một chuyện, nhưng ý thức và trách nhiệm của các nhà thầu mới đáng phải bàn. Trong quá trình thi công dự án, các nhà thầu được địa phương tạo điều kiện rất nhiều, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, khi thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước, họ lại không hợp tác, hoặc cố tình tránh né. Cá biệt có 2 nhà thầu, Chi cục Thuế Thành phố gửi giấy mời tới 5 lần nhưng nhất định không đến kê khai, nộp thuế. Ngay cả việc UBND tỉnh mới đây triệu tập họp với các nhà thầu thi công 2 dự án giao thông nói trên nhưng cũng chỉ có 15/33 nhà thầu có mặt. Điều đáng nói là, đại diện các nhà thầu đến dự họp không có lãnh đạo, chỉ cử cán bộ kế toán đi thay. Điều đó cho thấy tinh thần, thái độ cũng như trách nhiệm của các nhà thầu trong thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với Nhà nước còn chưa được quan tâm đúng mức.

Cần biện pháp đốc thu mạnh hơn

Việc thu thuế xây dựng cơ bản ngoài tỉnh đạt thấp được ngành Thuế lý giải là do: Các nhà thầu trực tiếp thi công chưa nghiêm túc kê khai, nộp thuế mặc dù khối lượng đã hoàn thành; các nhà thầu đều có trụ sở nằm ngoài địa bàn tỉnh nên việc liên hệ đôn đốc kê khai, nộp thuế gặp trở ngại; việc thanh toán vốn xây dựng không thực hiện tại các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh nên không áp dụng được biện pháp thu thuế qua ngân hàng theo quy định của tỉnh; các nhà thầu chậm được thanh toán vốn theo giá trị nghiệm thu; ý thức chấp hành pháp luật thuế của một số đơn vị chưa cao.

Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: Bên cạnh một lượng nhỏ nhà thầu tích cực phối hợp thực hiện kê khai, nộp thuế đúng quy định thì còn khá nhiều nhà thầu phụ chưa hợp tác mặc dù đã được đôn đốc, nhắc nhở nhiều lần. Ngành Thuế đang đề nghị các nhà thầu chính phải có trách nhiệm đôn đốc các nhà thầu phụ nộp thuế. Nếu các nhà thầu phụ không thực hiện, bắt buộc các nhà thầu chính phải nộp thay. Còn ông Lê Quang Tiến, Phó Chủ tịch UBND T.P Thái Nguyên thì thẳng thắn: Nếu các nhà thầu cố tình trây ỳ, không đảm bảo nghĩa vụ nộp thuế với Nhà nước thì các cơ quan có thẩm quyền cũng nên sử dụng biện pháp hành chính, cưỡng chế theo quy định.