.jpg)
Hiện nay, các công trình thủy lợi trọng điểm của tỉnh gồm 36 công trình hồ chứa nước có chiều cao lớn hơn 15m, 33 công trình đập dâng có diện tích tưới từ 50 ha trở lên do Công ty TNHH Một thành viên khai thác công trình thủy lợi trực tiếp quản lý, bảo vệ và điều hành đã tích đủ nước tưới phục vụ sản xuất vụ đông.
Theo đó, các hồ chứa lớn như hồ Núi Cốc, Đoàn Ủy, Phượng Hoàng, Phú Xuyên, Gò Miếu (Đại Từ); Hố Chuối (Đồng Hỷ)… lượng nước trung bình đạt từ 70-90%. Tuy nhiên, trong điều kiện thời tiết bất thường như hiện nay, nguy cơ nguồn nước trong các hồ chứa, đập dâng bị hao hụt dẫn đến thiếu nước phục vụ sản xuất vụ xuân 2014 là rất lớn.
Đó là chưa kể 518 đập dâng (trong đó có 409 đập dâng các loại và 109 phai đập tạm) của tỉnh cũng đang có nguy cơ hao hụt nguồn nưới. Theo anh Bùi Tiến Chính, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống lụt bão: Khả năng tích trữ và đảm bảo nước tưới của các công trình này phụ thuộc rất nhiều vào lượng nước sinh thủy trên các sông, suối, lượng mưa của các tháng trong năm, độ che phủ rừng đầu thượng nguồn các sông suối. Nếu chúng ta không sử dụng nguồn nước dự trữ một cách hợp lý thì tình trạng thiếu nguồn nước tưới phục vụ sản xuất vụ xuân là khó tránh khỏi, nhất là khi theo quy luật tự nhiên, thời điểm từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau, lượng mưa ít, thời tiết hanh khô, độ ẩm không khí thấp khiến nguồn nước bị can kiệt nhanh chóng… Đặc biệt, trong mùa mưa bão vừa qua, toàn tỉnh có trên 1.725m kênh mương, 11 hồ chứa, đập dâng bị hư hỏng cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc cung cấp nước cho sản xuất vụ đông - xuân.
Vụ đông năm 2013, toàn tỉnh gieo trồng được gần 17 nghìn ha cây màu. Theo đó, vụ xuân dự kiến gieo cấy 27,2 nghìn ha lúa và 13,5 nghìn ha ngô. Do đó, để bảo đảm cho vụ đông - xuân năm 2013-2014 đạt kết quả cao về năng suất, chất lượng, diện tích gieo trồng, ngành Nông nghiệp cùng các địa phương trong tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp nhằm phục vụ sản xuất một cách hiệu quả nhất... Xác định vụ sản xuất đông - xuân 2013 -2014 là vụ sản xuất rất quan trọng, quyết định năng suất, sản lượng cả năm, trên tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT cùng các huyện, thành phố, thị xã đã sớm ban hành nhiều văn bản chỉ đạo và triển khai các biện pháp khắc phục, sửa chữa những công trình thủy lợi bị hư hỏng sau bão nhằm bảo đảm nguồn nước tưới, tiêu cho cây trồng vụ đông - xuân.
Cùng với việc duy tu, bảo dưỡng các công trình thủy lợi bị hư hỏng sau bão lũ bảo, đảm tưới tiêu một cách hiệu quả nhất, các địa phương đã chỉ đạo nhân dân phải khai thác tối đa nguồn nước trong khe suối tự nhiên, ao hồ nhỏ, vận động phong trào toàn dân ra quân làm thủy lợi, khơi thông dòng chảy, tu sửa, nạo vét kênh mương, nhất là các tuyến bị sạt lở; đắp bờ vùng, bờ thửa để giữ nước ở mặt ruộng nhằm giảm thiểu nguồn nước phải cung cấp từ các hồ chứa và trạm bơm để làm đất phục vụ sản xuất vụ xuân. Bà Trần Thị Mậu, một người dân ở xóm Đình, xã Bình Thuận (Đại Từ) cho hay: Ao nuôi cá rộng 4 sào của gia đình đã đến kỳ thu hoạch nhưng tôi đang tích trữ nước phòng chống hạn cho lúa vụ xuân nên khi nào cấy lúa xuân xong, chúng tôi mới tháo nước, nạo vét, vệ sinh ao nuôi cá…
Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và PTNT cũng đã yêu cầu các đơn vị chuyên môn liên quan phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương có công trình thủy lợi lớn cân đối lại lượng nước thực có của các hồ với nhu cầu dùng nước vụ đông - xuân để xác định diện tích tưới phù hợp, bảo đảm ăn chắc vụ đông-xuân; tập trung quản lý, đánh giá khả năng nguồn nước tưới thực tế tại các hồ chứa, có lịch chi tiết, cụ thể để điều tiết nước; tiếp tục thực hiện quy trình tưới tiết kiệm nước ngay từ đầu vụ, áp dụng hình thức tưới luân phiên, vùng xa tưới trước, vùng gần tưới sau nhằm tránh lãng phí nước gây ngập úng tại vùng đầu kênh, khô hạn vùng cuối kênh, không tưới tràn nhằm sử dụng lượng nước tưới hợp lý phòng thiếu nước vào cuối vụ. Kiểm tra việc lấy nước vào ao nuôi trồng thủy sản, xử lý các cống nước người dân mở tự do, xả nước tràn lan... Riêng đối với Công ty TNHH Một thành viên khai thác thủy lợi, Sở cũng đã yêu cầu đơn vị lập lịch dẫn nước phục vụ tưới phải theo sát lịch gieo cấy của các địa phương.
Với tình hình diễn biến thời tiết phức tạp như hiện nay, ngoài việc chủ động nguồn nước, các địa phương và bà con nông dân cần nâng cao ý thức tiết kiệm nước tưới phòng trường hợp khô hạn vào cuối vụ, góp phần sản xuất vụ đông - xuân thắng lợi.
