Năm Quý Tỵ - hai nghìn không trăm mười ba, theo thuyết âm dương - ngũ hành là năm con Rắn nằm trong cỏ (thuộc mệnh Thủy trong ngũ hành). Một năm đầy những khó khăn và biến động bất thường của thiên nhiên tác động đến cuộc sống con người. Với vùng than Việt Bắc cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng.
Năm 2013 là năm bản lề của kế hoạch 5 năm (2011-2015), với mấy chục năm đi làm mỏ, đi qua nhiều năm bản lề nhưng tôi chưa thấy một năm nào lại có nhiều khó khăn và thử thách ghê gớm đối với vùng than Việt Bắc như năm vừa qua. Suy thoái kinh tế thế giới và trong nước tuy chỉ mới có dấu hiệu phục hồi nhưng khó khăn triền miên, cái nọ nối tiếp cái kia. Sự nổi giận của thiên nhiên: “Mưa - bão- lũ” liên tiếp.
Cơn bão số 3 vào miền Bắc dạo tháng Tám, tuy gió không lớn nhưng lượng nước mưa của hoàn lưu sau bão đã biến cả xóm Cây Bòng thuộc khu tập thể của Nhà máy Xi măng La Hiên chìm trong biển nước, bị cách ly hoàn toàn như một ốc đảo. Nhà cửa đổ nát, tài sản, sách vở của con em công nhân, gia súc, gia cầm bị trôi theo dòng nước hung hãn. Moong khai thác của Công ty Than Khánh Hòa ngập nước mênh mông, Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc và Công ty than Khánh Hòa đã tập trung tất cả năng lực và thiết bị về đây bơm nước khôi phục sản xuất, nhưng thật trớ trêu mực nước rút ra sông được một vài mét thì cơn bão sau lại ập đến, mưa tiếp tục trút nước, lòng moong lại tiếp tục đầy thêm.
Ở Công ty Than Na Dương, mưa làm cho đất mỏ quánh lại, đất bị vò đi vò lại nhàu nhĩ khiến xe máy không đi được trên đường mỏ. Khó khăn trăm bề khi phải đối mặt với thiên nhiên, thậm chí cho đến tận tháng 11 là tháng cao điểm của mùa khô mà vẫn có bão, mưa liên tục trút nước xuống các công trường khai thác than, khai thác đá. Suy thoái kinh tế đã ảnh hưởng đến ngành xây dựng và các công trình kiến thiết cơ bản khu vực phía Bắc đã tác động trực tiếp đến các nhà máy sản xuất Xi măng, như: La Hiên, Quán Triều và Tân Quang. Sản xuất khó khăn, các mặt hàng chủ lực như than, xi măng tiêu thụ chậm và thấp đã gây nên những ảnh hưởng cùng hệ lụy không tốt đến đời sống và thu nhập của người lao động. Khó khăn tiếp nối khó khăn, cả trời và đất đều muốn thử thách con người, có những lúc tưởng chừng không có thể vượt qua.
Trong những lúc gian nguy khốn khó, bản lĩnh và quyết tâm của thợ mỏ lại càng được đề cao hơn bao giờ hết, những cán bộ lãnh đạo Tổng công ty, Công đoàn, Đoàn Thanh niên và Công ty cổ phần Xi măng La Hiên đã vượt lũ mang hàng cứu trợ và tiền ủng hộ cho các gia đình công nhân và nông dân địa phương bị ảnh hưởng mưa lũ ở La Hiên và khu vực phụ cận với số tiền hàng trăm triệu đồng sau cơn bão số 3. Những gia đình công nhân bị tai nạn, có hoàn cảnh khó khăn ở các mỏ than, các nhà máy trong Tổng Công ty đều được các cấp lãnh đạo quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ. Với nguồn kinh phí của Tập đoàn Vinacomin, Quỹ “Mái ấm công đoàn TKV” và nguồn đóng góp của các đơn vị được trên 3 trăm triệu đồng. Số tiền ấy đã xây dựng được 5 ngôi nhà kiên cố, sửa chữa lớn 2 ngôi nhà khác cho các gia đình công nhân ở Công ty cổ phần xi măng La Hiên (Võ Nhai - Thái Nguyên); Công ty than Núi Hồng (Đại Từ) và Công ty than Na Dương (Lạng Sơn).
Cùng cảm thông với sự mất mát, đau thương của nhân dân miền Trung bị bão lũ thiên tai, tình cảm của thợ mỏ vùng chiến khu xưa lại được thể hiện bằng sự giúp đỡ, đóng góp những đồng lương tháng với số tiền trên một nghìn triệu đồng; giúp đỡ những con em công nhân học giỏi và người tàn tật với số tiền gần 3 mươi triệu đồng. Vào mùa khai giảng năm học mới (2013-2014), cảm thông với những gia đình khó khăn và thu nhập thấp, Công đoàn Công ty than Khánh Hòa đã tạm ứng cho vay mỗi gia đình 2 triệu đồng để các cháu có tiền đóng học và mua sách, vở dụng cụ học tập cho năm học mới. Nhiều nghĩa cử cao đẹp được thể hiện trong những hoàn cảnh khó khăn đã góp phần liên kết được những tấm lòng trở nên bền chặt, tạo nên một sức mạnh vô cùng to lớn để vượt qua mọi trở ngại, khó khăn tiếp tục tiến lên trên con đường phía trước.
Xuân Giáp Ngọ, sang năm mới, chúng ta lại có thêm nhiều hy vọng ở tương lai. Hướng về cái Tết cổ truyền, trong tâm khảm của mỗi người ai mà không náo nức đón chờ, vẫn biết là theo quy luật của tạo hóa là một năm qua đi, người trẻ thì trưởng thành lên, người lớn hơn thì lại phải tăng thêm một tuổi, mùa xuân sẽ ở lại phía sau của mỗi một con người. Tôi lại hành trình đến với vùng than Việt Bắc để ghé thăm những gia đình thợ mỏ. Biết khó khăn còn nhiều và vẫn đang ở phía trước, song bản chất của thợ mỏ luôn luôn yêu đời và lạc quan, họ vẫn hy vọng và tin tưởng sẽ vượt lên được tất cả. Bản chất và cuộc sống mưu sinh đã dạy cho mỗi người thợ mỏ biết hy sinh vì anh em đồng chí và cũng biết dành dụm vật chất của những lúc dôi dư để lại cho những thời điểm khó khăn. Các gia đình thợ mỏ háo hức chuẩn bị vào Xuân. Cơ chế thị trường đã qua đi mấy chục năm kể từ khi xóa bỏ bao cấp, không còn cảnh ăn chia từng cân thịt, từng yến gạo, gói mỳ chính và cũng quên đi cả cái cảnh tích lũy, chứa chấp hàng hóa tại nhà như một cái kho nhỏ không còn tồn tại.
Việc quan tâm của các gia đình là ăn Tết vui vẻ, đón được nhiều người thân, bạn bè đến chung vui. Bên chén rượu xuân, người ta lại cùng nhau trò chuyện, chuyện đời, chuyện người, chuyện của ngày xuân cùng với biết bao đề tài phong phú khác. Tuy nhiên sau những câu chuyện ấy, không thể không nói đến việc làm và thu nhập cho tương lai của một năm mới. Mục tiêu sản xuất thời hiện đại người ta không nói nhiều đến sản lượng là bao nhiêu mà chỉ cần nói đến hiệu quả, và đề tài bảo vệ môi trường được quan tâm như một điểm nóng nhất của sản xuất. Các công ty con, đơn vị trực thuộc đã tập trung lo thêm tiền thu nhập, Công ty hoàn thành vượt mức kế hoạch thì tăng thêm mỗi người một tháng lương, đơn vị khó khăn hơn thì giảm đi khoảng một nửa, nhưng chỗ nào cũng có để động viên người lao động.
Xuân đã đến với vùng than Việt Bắc, trên đường từ Hà Nội lên Lạng Sơn, qua Quốc lộ 1B đi Bắc Sơn - Đình Cả - Thái Nguyên, vượt đèo Khế sang Sơn Dương - Tuyên Quang và trở về Vĩnh Phúc… hoa đào, hoa mơ đã nở…. Trong bầu không khí ấy, thợ mỏ vùng Việt Bắc lại náo nức chào đón, hòa nhập và đồng hành cùng với mùa xuân với một khí thế mới, một tâm hồn và sức trẻ rạo rực. Tôi nghe đâu đây có tiếng hát từ một căn nhà tập thể công nhân lời bài hát của nhạc sỹ Trần Hoàn với những ca từ “ Em ơi, mùa xuân đến rồi đó ….”
Mùa xuân của niềm tin và hy vọng về một mùa than mới đang chờ đón thợ mỏ cùng tiến bước vào xuân ./.
