Kiểm tra hoạt động khoáng sản: Nhiều tồn tại được chỉ rõ

Mới đây, kết quả kiểm tra tại 16 đơn vị của Đoàn Kiểm tra liên ngành (do Sở Công Thương chủ trì) về việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn, cho thấy: Hầu hết các lĩnh vực được kiểm tra, từ đất đai, tài nguyên nước, công tác bảo vệ môi trường, kỹ thuật khai thác, chế biến khoáng sản đến công tác quản lý vật liệu nổ công nghiệp, phòng cháy chữa cháy, an toàn vệ sinh lao động, đều có những tồn tại, thiếu sót nhất định.

Lĩnh vực nào cũng thấy lỗi

Trong khoảng thời gian 2 tháng (từ ngày 2-4 đến 30-5-2014), Đoàn Kiểm tra đã nghiêm túc thực hiện công tác kiểm tra theo yêu cầu và phát hiện lỗi ở hầu hết các lĩnh vực. Đối với lĩnh vực đất đai, qua kiểm tra đã phát hiện thấy một số đơn vị còn chưa lập hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; thuê đất và sử dụng đất chưa đúng quy định; cho tổ chức khác sử dụng đất thuộc quyền quản lý của đơn vị. Cụ thể, Xí nghiệp chì, kẽm Làng Hích đã thuê diện tích 2.200m2 của cá nhân để xây dựng bãi đổ thải mà chưa được phép của cơ quan có thẩm quyền; Chi nhánh Công ty CP Tập đoàn Đông Á đã sử dụng 8.000m2 đất ngoài diện tích được UBND tỉnh giao để tuyển rửa quặng; Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo đưa diện tích đất 116,8ha vào sử dụng nhưng chưa được cơ quan Nhà nước giao đất...

Về bảo vệ môi trường, các tồn tại được chỉ ra là: Một số đơn vị chưa thực hiện đúng tần suất quan trắc trong đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được phê duyệt; còn có những chỉ tiêu quan trắc vượt tiêu chuẩn cho phép; chưa có báo cáo ĐTM... Mỏ than Phấn Mễ là một trong những trường hợp điển hình. Đơn vị này đã không lập báo cáo ĐTM được cơ quan chức năng phê duyệt đối với Nhà máy tuyển than sử dụng nước có công suất 250 nghìn tấn/năm và đối với Dự án cải tạo, nâng công suất khai thác moong than lộ thiên Bắc Làng Cẩm.

Đối với kỹ thuật khai thác, chế biến (nội dung quan trọng trong hoạt động khoáng sản) cũng có những tồn tại đáng quan tâm trong các đơn vị, doanh nghiệp. Trong tổng số 16 đơn vị được kiểm tra thì hầu hết đều có những tồn tại, đó là, chưa có thiết kế mỏ theo quy định; hiện trường khai thác chưa phù hợp với thiết kế đã lập; bãi thải có hiện tượng nứt, sụt lún, chiều cao lớn hơn so với thiết kế, gây nguy cơ mất an toàn... Ví dụ, tại công trường núi D của Mỏ sắt Trại Cau chưa thực hiện cắt tầng khai thác, mở mỏ theo thiết kế, quá trình khai thác có hiện tượng chập tầng; góc nghiêng sườn bãi thải của Mỏ lớn hơn độ dốc thiết kế.

Còn đối với công tác an toàn vệ sinh lao động cũng có tới 14 đơn vị bị bắt lỗi, chủ yếu là lỗi do chưa che chắn đầy đủ các bộ phận máy móc dễ gây nguy hiểm; số lượng người vận hành máy móc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động chưa được đào tạo còn chiếm tỉ lệ cao; việc bố trí người lao động còn chưa phù hợp với công việc, sức khỏe...

Chủ yếu nhắc nhở và yêu cầu khắc phục

Ông Nguyễn Ngô Quyết, Phó Giám đốc Sở Công Thương, Trưởng đoàn Kiểm tra liên ngành của tỉnh về việc chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản cho biết: Với các tồn tại, thiếu sót trên, sau khi kiểm tra phát hiện, Đoàn đã nhắc nhở, hướng dẫn và yêu cầu các đơn vị nghiêm túc khắc phục. Một số trường hợp do mất an toàn nên Đoàn yêu cầu tạm dừng hoạt động khai thác khoáng sản để có biện pháp khắc phục kịp thời. Có trường hợp, Đoàn yêu cầu đơn vị bổ sung, hoàn chỉnh những nội dung còn thiếu... 

Đoàn kiểm tra cũng yêu cầu các đơn vị báo cáo bằng văn bản việc khắc phục tồn tại, thiếu sót với Đoàn trước ngày 10-6-2014. Theo tổng hợp báo cáo của Đoàn thì hầu hết những tồn tại trên đã được các đơn vị chủ động khắc phục ngay. Cụ thể, các đơn vị đã thực hiện việc cắt tầng, bóc đất đá trong khai thác nhằm đảm bảo độ cao sườn tầng, gia cố hệ thống chống, chèn các đường lò có nguy cơ sạt lở; thực hiện việc đắp đê, kè chống lở, cải tạo hệ thống thoát nước đê, hồ chứa nước thải, bùn thải; lập hồ sơ đề nghị cơ quan thẩm quyền cấp phép sử dụng nước mặt, nước ngầm, xả thải trong hoạt động khoáng sản; thực hiện việc quan trắc môi trường; lập lại hộ chiếu nổ mìn, tăng cường quản lý chặt chẽ vật liệu nổ công nghiệp và trang bị đủ dụng cụ phòng cháy, chữa cháy; kiểm tra máy móc, niêm yết nội quy an toàn lao động, tăng cường trang bị dụng cụ bảo hộ lao động...

Ngoài nhắc nhở, hướng dẫn, Đoàn kiểm tra đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính và ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền đối với 4 đơn vị vi phạm, tổng số tiền phạt là 47,5 triệu đồng. Đây là những lỗi liên quan đến nội dung an toàn vật liệu nổ công nghiệp và những trường hợp vi phạm do bị nhắc nhở nhiều lần. Đó là trường hợp của Mỏ sắt Trại Cau, Mỏ than Phấn Mễ với lỗi hộ chiếu nổ mìn lập không đầy đủ; HTX Công nghiệp và Vận tải Chiến công với lỗi không thông báo cho cơ quan có thẩm quyền khi tiến hành tiêu hủy vật liệu nổ công nghiệp; Công ty than Khánh Hòa với lỗi không thông báo bằng văn bản về trình độ chuyên môn, năng lực của Giám đốc điều hành mỏ cho cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản.

Như vậy, qua kết quả kiểm tra đã phần nào cho chúng ta cái nhìn sát thực hơn về hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn thời gian qua. Từ đó giúp tỉnh có phương án chỉ đạo, điều hành công tác quản lý hoạt động khoáng sản hiệu quả hơn.