Mất mùa ngô, nông dân thất thu

Theo phản ánh của người dân trên địa bàn huyện Định Hóa, hiện nay diện tích ngô trồng vụ xuân đang vào giai đoạn chắc hạt, nhưng ở một số diện tích trồng giống ngô NK4300 của Công ty giống Syngenta Việt Nam (do Công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang phân phối) xảy ra hiện tượng cây ra nhiều bắp nhỏ, không có hạt hoặc kết hạt ít.

 Vụ xuân năm nay, nông dân huyện Định Hóa trồng hơn 500ha ngô, chủ yếu là giống NK4300, NK66, NK67, CP888, CP999, LVN99,… trong đó có hơn 100ha ngô NK4300 nằm trong cơ cấu giống ngô lai được tỉnh trợ giá có tình trạng ra nhiều bắp kẹ, không có hạt, chủ yếu được trông ở các xã như Linh Thông, Lam Vỹ, Kim Phượng, Quy Kỳ. Đây là những diện tích ngô trồng ở bãi thấp hoặc chân ruộng không chủ động được nước tưới.

Để tìm hiểu thực tế, chúng tôi đã về xã Linh Thông, một trong những xã có diện tích ngô không hạt tương đối lớn (gần 35ha). Theo chân anh Nguyễn Văn Nhã, Trưởng xóm Tân Thái, xã Linh Thông chúng tôi đi thăm cánh đồng Là Ý - nơi hầu hết nông dân trong xóm trồng giống ngô này. Qua quan sát, chúng tôi thấy diện tích ngô phát triển tốt, cao khoảng 2m nhưng khi lột vỏ bắp ra mới thấy bên trong không có hạt hoặc lưa thưa vài hạt, có nhiều bắp to chỉ bằng ngón tay. Nhiều diện tích khác lá bị cháy, xoắn lá, phát triển kém. Chỉ tính riêng xóm Tân Thái đã có hơn 7ha ngô bị hư hại. Ông Phan Thanh Khang, Chủ tịch Hội Nông dân xã Linh Thông cho biết: 5 năm trở lại đây, bà con trong xã chủ yếu đưa giống ngô NK4300 vào trồng vì giống này cho năng suất cao, nhưng đây là năm đầu tiên người trồng ngô gặp phải tình trạng trên nên thời điểm này, người dân đang rất lo lắng, có ý định chặt bỏ dần làm thức ăn cho trâu, bò hoặc phơi khô làm chất đốt.
 

Cùng chung tình cảnh trên, 5 sào ngô của gia đình ông Ma Đình Quyết, thôn Nà Toán, xã Lam Vỹ mỗi cây cho 3-4 bắp, thậm chí có cây lên đến 6 bắp, nhưng khi bóc ra cũng không có hạt hoặc tỷ lệ kết hạt đạt thấp. Với diện tích này, những vụ trước gia đình ông Quyết thu được hơn 1 tấn ngô hạt, vụ này ngoài số tiền được hỗ trợ mua giống, gia đình ông đã bỏ ra số tiền 4 triệu đồng đầu tư mua phân bón nhưng sản phẩm chỉ là những thân ngô tươi làm thức ăn cho bò. Theo số liệu thống kê của UBND xã Lam Vỹ, hiện nay, toàn xã có 31ha ngô NK4300 không cho thu hoạch hoặc thu hoạch không đáng kể, mặc dù người dân xuống giống, chăm sóc, bón phân đúng kỹ thuật. Trong khi đó một số hộ dân trồng giống ngô NK67, DK9955 với điều kiện ngoại cảnh và thời gian tương tự vẫn cho năng suất như bình thường đã tạo ra những băn khoăn, thắc mắc trong nhân dân.

Hiện tượng giống ngô NK4300 không có hạt xuất hiện trên địa bàn huyện ước tính thiệt hại gần 1 tỷ đồng, không chỉ đem đến cho người dân nỗi buồn thất thu mà còn tạo tâm lý hoang mang, lo lắng bởi hầu hết bà con trồng ngô chủ yếu để phục vụ nhu cầu chăn nuôi tại địa phương. Bên cạnh đó, việc mất mùa ngô còn ảnh hưởng lớn đến năng suất, sản lượng lương thực có hạt trên toàn huyện. Những vụ trước, 1ha ngô NK4300 cho năng suất khoảng 5 tấn, thu lãi hơn 7 triệu đồng, nhưng với vụ ngô xuân năm nay, 1ha ngô NK4300 nếu cho thu hoạch, năng suất ước tính cũng chỉ đạt 15%-20% so với mọi năm, đặc biệt có một số diện tích ngô thiệt hại đến 90%, cho thu hoạch không đáng kể.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề trên, đồng chí Đàm Tiến Niên, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Định Hóa cho biết: Sau khi có thông tin phản ánh từ người dân, chúng tôi đã thành lập tổ công tác gồm cán bộ nông nghiệp, cán bộ khuyến nông cùng các cơ quan chuyên môn có liên quan, đến các địa phương kiểm tra diện tích ngô không cho hạt hoặc tỷ lệ hạt đạt thấp, ra nhiều bắp phụ. Hiện, các xã trong huyện đang tiến hành rà soát, thống kê diện tích bị hư hại để báo cáo và đề nghị UBND huyện cùng các cơ quan chức năng kiểm tra, xác định nguyên nhân. Dự kiến, diện tích ngô mất mùa sẽ không dừng lại ở 100ha mà có thể còn nhiều hơn nữa.

Theo nhận định ban đầu của ông Dương Công Hữu, cán bộ kỹ thuật Công ty giống Syngenta Việt Nam thì nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngô không hạt là do thời tiết không thuận lợi, ít nắng, mưa nhiều, dẫn đến thời gian sinh trưởng dài, ngô trỗ cờ vào giai đoạn nắng, nóng làm hạt phấn bị chết. Còn hiện tượng cây ra nhiều bắp con là do ngô không kết hạt nên nguồn dinh dưỡng bị dư thừa.

Tuy nhiên một số cán bộ khuyến nông huyện cho rằng, cách giải thích trên là không thuyết phục vì trên cùng một diện tích đất, điều kiện chăm sóc và ngoại cảnh như nhau tại sao các giống ngô khác như NK67, NK6654... vẫn cho năng suất như bình thường. Để kịp thời khắc phục hậu quả trên, đề nghị các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc để làm rõ nguyên nhân cũng như có phương án bồi thường, hỗ trợ cho những hộ dân có diện tích ngô bị thiệt hại, giúp họ yên tâm sản xuất vào vụ  sau.