Thực hiện tiêu chí môi trường ở Lâu Thượng

Môi trường là tiêu chí số 17 trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới (NTM). Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, đây là một trong những tiêu chí khó thực hiện, nhất là đối với các xã miền núi. Tuy nhiên, bằng những giải pháp cụ thể, đến nay, xã Lâu Thượng là xã đầu tiên và duy nhất của huyện vùng cao Võ Nhai đã hoàn thành tiêu chí này.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Nông Văn En, Chủ tịch UBND xã Lâu Thượng nhớ lại: Trước đây, người dân trong xã có thói quen vứt rác thải bừa bãi; chai, lọ thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng chưa được bảo quản, xử lý đúng quy định; việc xử lý chất thải trong chăn nuôi cũng chưa được nhiều người quan tâm… Chính vì vậy, khi triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM, cấp ủy, chính quyền địa phương đã xác định cần phải ưu tiên thực hiện tiêu chí về môi trường, bởi đây là một trong những tiêu chí khó thực hiện nhất nhưng thiết thực nhất đối với người dân.

Để sớm đạt được tiêu chí này, phấn đấu trở thành xã NTM vào năm 2015, ngay khi bắt đầu triển khai xây dựng NTM, xã Lâu Thượng đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường nông thôn nhằm từng bước thay đổi căn bản nhận thức, thói quen, tập quán của cộng đồng về sự cần thiết phải thực hiện tiêu chí môi trường. Đồng thời, xây dựng và triển khai nhiều phong trào trong các tổ chức đoàn thể như: Hội Phụ nữ xã với phong trào “5 không 3 sạch”; Đoàn Thanh niên với phong trào “Thanh niên xung kích đi đầu trong việc bảo vệ môi trường”, hay phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư… Bên cạnh đó, xã còn chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể thực hiện lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường trong các hội nghị, các lớp tập huấn, buổi sinh hoạt tổ nhân dân tự quản; tích cực vận động nhân dân thường xuyên thu gom rác thải trong sinh hoạt, xử lý chất thải trong chăn nuôi.

Cùng với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, UBND xã còn phối hợp với các ngành chức năng của huyện, tỉnh huy động các nguồn lực đầu tư các công trình vệ sinh môi trường, như: công trình cấp nước sạch nông thôn; quy hoạch bãi xử lý rác thải của xã; hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, xây dựng hầm Bioga… Trong 3 năm từ 2011-2013, xã đã hỗ trợ người dân xây dựng 115 hầm Biogas để xử lý chất thải chăn nuôi. Ngoài ra, từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Nhà nước và nhân dân đóng góp, xã đã xây dựng mới 4 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung với tổng kinh phí  trên 3 tỷ đồng, nâng tổng số công trình cấp nước sinh hoạt tập trung trong toàn xã lên 10 công trình. Đến nay, toàn xã có 1.705/1.720 hộ dân được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh từ nhiều nguồn khác nhau, đạt tỷ lệ 99%.

Về vấn đề thu gom rác thải, xã đã vận động người dân 8/11 xóm ký hợp đồng thu gom rác thải với Hợp tác xã thu gom rác thải Phú Cường (thị trấn Đình Cả). 4 xóm còn lại, do dân cư thưa thớt, lại nằm cách xa đường giao thông nên xã đã vận động bà con xây dựng hàng trăm hố rác tập trung để chôn lấp các loại rác thải dễ phân hủy, với các loại rác thải khó phân hủy, xã huy động kinh phí từ dân để vận chuyển về khu xử lý rác thải ở thị trấn Đình Cả. Ngoài ra, tại các cánh đồng, người dân cũng chủ động xây dựng các thùng rác để thu gom vỏ túi, chai, lọ thuốc trừ sâu, không vứt bừa bãi ra môi trường. Tuy nhiên, cách xử lý rác thải như trên chỉ là biện pháp tạm thời. Hiện tại, xã đã quy hoạch xong bãi rác thải tập trung của xã với diện tích trên 1ha tại khu Lân Chiêu, xóm La Mạ. Dự kiến, cuối năm 2015, bãi rác thải tập trung sẽ hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Là 1 xã vùng cao có 6 dân tộc thiểu số cùng sinh sống, trước đây, người dân thường có phong tục chôn cất người chết tại phần đất của gia đình không theo một khu vực quy hoạch nào. Để thực hiện tiêu chí môi trường, xã đã vận động người dân chấp hành việc chôn cất vào những khu vực đã được địa phương quy hoạch, nhằm bảo vệ môi trường. Hiện nay, nghĩa trang nhân dân của xã đã được xây dựng khang trang với diện tích gần 2.000 m2. 6/11 xóm đã xây dựng nghĩa trang tập trung. Các xóm còn lại đã quy hoạch xong, đang trong quá trình xây dựng và quy tập các phần mộ tập vào đúng khu vực đã được quy hoạch.

Riêng tiêu chí về đảm bảo đạt chuẩn về vệ sinh môi trường đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh, hiện nay, theo đánh giá của ngành chức năng trên địa bàn xã chỉ có Công ty TNHH Thực nghiệp trung nhất bảo thắng Việt Nam là cơ sở sản xuất lớn có tác động đến môi trường. Hiện tại, Công ty đã thực hiện nghiêm túc các biện pháp đảm các quy định về bảo vệ môi trường, thường xuyên có báo cáo đánh giá tác động môi trường. Còn lại, hầu hết là các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ mang tính chất sản xuất hộ gia đình, không có hoạt động gây suy giảm môi trường. Đây cũng là thuận lợi của Lâu Thượng trong quá trình thực hiện tiêu chí về môi trường trong xây dựng NTM.

Theo kế hoạch, đến năm 2015, xã Lâu Thượng sẽ trở thành xã NTM. Tính đến thời điểm này, xã đã hoàn thành được 15/19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM. Một trong những tiêu chí khó thực hiện nhất là tiêu chí môi trường đến nay xã đã hoàn thành. Chúng tôi tin tưởng, đó sẽ là là tiền đề quan trọng để Lâu Thượng hoàn thành 4 tiêu chí còn (gồm: chợ nông thôn, thu nhập, cơ sở vật chất văn hóa và hình thức tổ chức sản xuất) theo đúng lộ trình đã đề ra.