Theo báo cáo của Chi cục Hải quan Thái Nguyên (Cục Hải quan Bắc Ninh), tính đến hết tháng 10-2014, tuy số thu mà đơn vị thực hiện đạt 560,2 tỷ đồng, tăng 24,6% so với cùng kỳ năm 2013 nhưng so với chỉ tiêu Bộ Tài chính giao (750 tỷ đồng) thì mới đạt 74,6% kế hoạch năm, còn so với dự toán HĐND tỉnh giao (800 tỷ đồng) mới đạt 70%. Dự ước năm nay, Chi cục chỉ thực hiện được 700 tỷ đồng…
Trong tổng số thu đã thực hiện, thuế xuất khẩu thu được 63,5 tỷ đồng, thuế nhập khẩu được 75,4 tỷ đồng, thuế giá trị gia tăng 420 tỷ đồng, thu khác gần 1 tỷ đồng. Cụ thể từ các nguồn: xuất khẩu khoáng sản 63,15 tỷ đồng; các dự án nhập đầu tư 213,5 tỷ đồng; từ phôi thép nhập khẩu là 192 tỷ đồng. Theo ông Dương Minh Đức, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Thái Nguyên, toàn tỉnh hiện có gần 100 doanh nghiệp (DN) có hoạt động xuất nhập khẩu, chủ yếu vẫn là đầu tư gia công, sản xuất xuất khẩu và hoạt động xuất nhập khẩu của DN chế xuất. Trước tình hình khó khăn chung của nền kinh tế thế giới và trong nước thời gian qua, nên trong năm, chỉ khoảng 70% DN hoạt động ổn định, số còn lại hầu như không phát sinh tờ khai. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến việc thu ngân sách năm nay của đơn vị, nhất là trong điều kiện Chi cục được giao chỉ tiêu thu so với năm 2013 tăng tới 50%, còn so với số thực thu tăng 37%.
Chính chỉ tiêu được giao thu năm nay tăng cao nên mặc dù số thu của đơn vị 10 tháng qua đã đạt 560,2 tỷ đồng (vượt số thu của cả năm 2013 là 10 tỷ đồng) nhưng so với kế hoạch năm của Bộ và tỉnh giao lại không đảm bảo tiến độ đề ra. Ông Dương Minh Đức phân tích: Sở dĩ có việc giao dự toán thu cao là do các cơ quan chức năng khi phân bổ chỉ tiêu kế hoạch có tính tới số thu từ Dự án đầu tư của Công ty Điện tử Samsung Thái Nguyên và các doanh nghiệp vệ tinh; thu từ hoạt động xuất khẩu khoáng sản của Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (NuiPhao Mining). Tuy nhiên, trên thực tế, việc đăng ký đầu tư và hoạt động của Công ty điện tử Samsung Thái Nguyên và các doanh nghiệp vệ tinh thuộc loại hình doanh nghiệp chế xuất (thuộc đối tượng không chịu thuế xuất nhập khẩu) nên không thu được thuế từ nhóm đối tượng này. Đối với NuiPhao Mining số thu cũng không đạt được như mong muốn vì một số loại khoáng sản xuất khẩu có hàm lượng, chất lượng không cao nên giá trị xuất khẩu thấp, dẫn đến số thuế xuất khẩu thấp...
Ngoài ra, với đặc thù là đơn vị hải quan ngoài cửa khẩu, Chi cục Hải quan Thái Nguyên chỉ được làm thủ tục đối với hàng hóa xuất nhập khẩu phục vụ hoạt động đầu tư, sản xuất trên địa bàn và hàng hóa xuất khẩu kinh doanh thuần túy mà không được làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu kinh doanh tiêu dùng. Do đó, số thu thường không lớn.
Phân tích về khả năng có hoàn thành hay không chỉ tiêu thu do HĐND tỉnh giao, tại Hội nghị triển khai kế hoạch đôn đốc thu nộp ngân sách những tháng cuối năm 2014 của tỉnh mới đây, người đứng đầu Chi cục Hải quan Thái Nguyên khẳng định: Sau khi tiến hành rà soát và chủ động làm việc với các đơn vị, DN có khả năng phát sinh số thu trong 2 tháng còn lại của năm, thì số thu dự kiến chỉ được thêm khoảng 122 tỷ đồng. Tuy nhiên, cán bộ, công chức Chi cục Hải quan Thái Nguyên sẽ nỗ lực phấn đấu, tổ chức thực hiện đồng bộ các giải pháp để đảm bảo số thu ngân sách cả năm đạt khoảng 700 tỷ đồng. Như vậy, so với chỉ tiêu HĐND tỉnh giao, đơn vị chỉ hoàn thành được 87,5%.
Trước việc Tỉnh ủy, UBND tỉnh mới đây đã giao cho Sở Tài chính, Cục Thuế tỉnh và Chi cục Hải quan Thái Nguyên nam nay phấn đấu thu thêm 16% so với kế hoạch được giao (tương ứng với số tiền 867 tỷ đồng), đại diện lãnh đạo các sở, ngành liên quan cũng như đồng chí Trưởng ban chỉ đạo đôn đốc thu nộp ngân sách nhà nước năm 2014 Nhữ Văn Tâm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Chi cục Hải quan tỉnh cần cố gắng hoàn thành được kế hoạch được giao, bởi nếu không, các cơ quan khác vừa phải “gánh” toàn bộ số thu tăng thêm, vừa phải “gánh” số hụt thu của đơn vị này. Dù thế, người đứng đầu Chi cục Hải quan tỉnh cho biết, để đạt được số thu 700 tỷ đồng thì từng cán bộ, công chức của đơn vị đã phải nỗ lực, cố gắng áp dụng triệt để các biện pháp, không để sổng, sót nguồn thu. Bởi thế, con số 800 tỷ đồng là nằm ngoài khả năng của chúng tôi. Cũng theo ông Dương Minh Đức, công tác thu ngân sách nhà nước của đơn vị dự báo sẽ gặp khó khăn hơn trong năm 2015 do nguồn thu từ các dự án nhập đầu tư – một nguồn thu đáng kể của năm 2014 (đạt khoảng 220 tỷ đồng) sẽ không còn hoặc còn không đáng kể trong năm 2015 do các dự án đầu tư lớn (không phải là DN chế xuất) như Công ty Nhiệt điện An Khánh, NuiPhao Mining và Dự án Công ty tinh luyện Vonfram đã đi vào hoạt động, vì thế hoạt động nhập khẩu thiết bị, máy móc tạo tải sản cố định không còn phát sinh nguồn thu. Trong khi đó, các nguồn thu khác chỉ ở mức ổn định như năm 2014. Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng cần thiết phải xem xét, đánh giá kỹ các điều kiện trong việc cấp giấy phép đầu tư theo loại hình DN chế xuất.
