Sự góp mặt của các "nhân tố mới"

Năm 2014 đánh dấu sự tăng trưởng mạnh mẽ chưa từng có trong lĩnh vực xuất khẩu của tỉnh. Nếu các năm trước, tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa trên địa bàn chỉ đạt chưa đầy 200 triệu USD thì năm 2014, con số đã tăng gấp vài chục lần. Kết quả đó phần lớn nhờ vào sức đóng góp của các "nhân tố mới".

Theo tính toán của ngành chức năng thì năm 2014 này, dự ước tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh sẽ đạt khoảng 8,2 tỷ USD, vượt 720% kế hoạch đề ra. Với kết quả này, giá trị xuất khẩu của tỉnh không chỉ gấp 33 lần so với năm trước mà còn về trước kế hoạch cả năm tới 7 tháng. Trong đó, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đạt gần 8 tỷ USD.

Hãy thử so sánh giá trị xuất khẩu của tỉnh từ năm 2005 đến nay để thấy rõ sự tăng trưởng vượt trội này. Năm 2005, giá trị xuất khẩu toàn tỉnh mới đạt 35,4 triệu USD, trong đó hàng hóa chủ yếu là nông sản, may mặc và kim loại màu. Sau 5 năm, tức là năm 2010, giá trị xuất khẩu cũng chỉ tăng lên tới 98,9 triệu USD. Đến năm 2013, khi tỷ lệ các dự án vốn FDI tăng dần, nhiều mặt hàng xuất khẩu tiềm năng như may mặc, dụng cụ cầm tay, dụng cụ y tế... được sản xuất với khối lượng lớn thì giá trị xuất khẩu đã tăng lên tới 182,6 triệu USD. Mặc dù kết quả đó vẫn là rất khiêm tốn, nhưng chính năm 2013 lại là năm đặt nền móng cho sự tăng trưởng xuất khẩu nhảy vọt của tỉnh. Nói vậy bởi đây là năm Tập đoàn Samsung, đơn vị có các sản phẩm xuất khẩu giá trị cao, bắt đầu triển khai đầu tư xây dựng Tổ hợp công nghệ cao tại Khu Công nghiệp Yên Bình (Phổ Yên) với dự kiến sẽ cho ra sản phẩm xuất khẩu vào đầu năm 2014. Đúng kế hoạch, tháng 3-2014, Nhà máy điện tử số 1 của Samsung (mức đầu tư trên 2 tỷ USD) đã cho ra sản phẩm đầu tiên. Ông Yoo Young Bok, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Samsung Elechtronics Việt Nam - Thái Nguyên thông tin: "Từ khi bắt đầu vận hành đến nay, đơn vị đã sản xuất được trên 33 triệu sản phẩm là điện thoại di động và máy tính bảng với tổng giá trị xuất khẩu đạt trên 7 tỷ USD". Như vậy, có thể khẳng định "nhân tố mới" là Samsung với nhóm hàng điện tử, viễn thông đã đóng góp phần lớn vào giá trị xuất khẩu chung của toàn tỉnh. 

Cùng với Samsung, năm 2014 cũng ghi nhận sự đóng góp vượt trội của các đơn vị sản xuất trong nước với các sản phẩm chính là kim loại màu, hàng may mặc, công cụ, dụng cụ cầm tay... Trong đó, chiếm tỷ trọng cao trong tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh là nhóm sản phẩm quặng đa kim (thiếc, đồng, vonfram...) với giá trị đạt 90 triệu USD, gấp 12 lần so với cùng kỳ. Nhóm sản phẩm này chủ yếu do Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo đóng góp. Mặc dù có mặt trên địa bàn tỉnh từ khá lâu nhưng Núi Pháo vẫn được xem là "nhân tố mới" trong hoạt động xuất khẩu của tỉnh năm 2014. Vì sao vậy? Là bởi những năm trước, doanh nghiệp này chủ yếu tập trung giải phóng mặt bằng, xây dựng nhà máy, thực hiện các phương án an sinh xã hội và chuẩn bị điều kiện khai thác, chế biến khoáng sản. Năm trước, nhóm sản phẩm này đã bắt đầu triển khai xuất khẩu nhưng giá trị đạt được không đáng kể. Phải sang đến năm 2014, Công ty mới chính thức nâng công suất khai thác, tập trung chế biến sâu khoáng sản và vận hành ổn định thiết bị. Từ đầu năm đến nay, đơn vị này đóng góp trên 90% vào giá trị xuất khẩu của nhóm sản phẩm quặng đa kim.

Cũng phải nói thêm, ngoài 2 "nhân tố mới" trên, một số ngành hàng cũng có những đóng góp đáng kể vào giá trị xuất khẩu chung của tỉnh. Đó là hàng may mặc với sản lượng xuất khẩu năm nay đạt gần 30 triệu sản phẩm, tương đương với giá trị 146 triệu USD, chiếm tỷ trọng cao thứ hai sau hàng điện tử, viễn thông. Doanh nghiệp may mặc có giá trị xuất khẩu lớn nhất tỉnh là Công ty CP Đầu tư và Thương mại TNG. Năm nay giá trị xuất khẩu của đơn vị này đạt khoảng 90 triệu USD, tăng tới 20 triệu USD so với năm trước. Ngoài TNG còn có hai đơn vị may mặc vốn FDI có giá trị xuất khẩu cả năm khoảng 50 triệu USD là Công ty May Shinwon và Công ty May Banpo của Hàn Quốc. Cùng với đó là nhóm hàng công cụ, dụng cụ cũng đóng góp giá trị xuất khẩu khoảng 33 triệu USD, tăng trên 26% so với năm trước. Các doanh nghiệp sản xuất chính trong nhóm hàng này là Công ty Wiha Việt Nam, Công ty Mani Hà Nội, Công ty Phụ tùng máy số 1.

Xét cả quá trình thì giá trị xuất khẩu của tỉnh năm 2014 tăng mạnh là do chúng ta thực hiện tốt các chính sách thu hút đầu tư từ nhiều năm trước. Trong đó, thành công nhất của tỉnh là thu hút được nhà đầu tư Samsung và các dự án phụ trợ cho Samsung. Ngoài ra, các dự án đầu tư trong nước cũng đã và đang triển khai mạnh mẽ trên địa bàn. Điều đó đã không chỉ giúp tỉnh vượt ngưỡng chỉ tiêu xuất khẩu nhiều lần mà còn tạo nên nhịp độ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ chưa từng có trong năm nay.