Thu thuế xây dựng tư nhân: Kinh nghiệm từ T.X Sông Công

Trong khi nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh hầu như không thu được thuế xây dựng tư nhân (nhà dân) thì ở T.X Sông Công lại đang thực hiện khá tốt, nhờ sự vào cuộc tích cực của chính quyền các cấp và các phòng, ban liên quan. 11 tháng qua, Chi cục Thuế thị xã đã thu được gần 1,3 tỷ đồng từ nguồn thu này.

Theo đồng chí Nguyễn Ngọc Lâm, Chi cục trưởng Chi cục Thuế T.X Sông Công, trước năm 2011, công tác quản lý thuế đối với hoạt động xây dựng tư nhân gần như bị bỏ ngỏ. Từ năm 2012, sau khi rà soát các nguồn thu, nhận thấy khoản thu này chưa được quan tâm nên Chi cục Thuế đã bắt đầu triển khai thực hiện. Tuy nhiên, bước đầu do chưa có sự phối hợp của các phòng, ban liên quan cũng như các xã, phường trên địa bàn nên hiệu quả đạt được không cao. Trước thực trạng này, đầu năm 2014, Chi cục Thuế đã tham mưu cho UBND thị xã xây dựng cơ chế quản lý thuế đối với hoạt động xây dựng tư nhân. Theo đó, các đơn vị tham gia bao gồm: cán bộ đội thuế xã, phường, cán bộ làm công tác kiểm tra (Chi cục Thuế), Phòng Quản lý đô thị, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Đội Quản lý trật tự đô thị, Công an thị xã và UBND các xã, phường. Từng cơ quan, đơn vị có trách nhiệm phối hợp theo chức năng, nhiệm vụ của mình.

Cụ thể, đối với UBND các xã, phường, khi các hộ dân có đơn xin cấp phép xây dựng gửi đến bộ phận “một cửa” thì cán bộ ở đây có trách nhiệm hướng dẫn chính sách thuế cho các hộ dân và chủ thầu xây dựng, thực hiện kê khai và tạm nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) trên cơ sở xin cấp phép xây dựng; hướng dẫn quyết toán khi công trình hoàn thành. Chỉ khi có xác nhận của UBND xã, phường vào các thủ tục xin cấp phép, trong đó có việc tạm nộp thuế xây dựng thì hộ dân đó mới đủ điều kiện để được cấp phép xây dựng. Nội dung này đã được bổ sung vào quy định tại bộ phận “một cửa” của các xã, phường.

Đối với Phòng Quản lý đô thị, khi tiếp nhận hồ sơ xin cấp phép xây dựng do bộ phận “một cửa” các xã, phường chuyển lên sẽ tiến hành kiểm tra đối chiếu thông tin về việc kê khai tạm nộp thuế GTGT đối với hoạt động xây dựng tư nhân. Định kỳ hàng tháng chuyển thông tin cho cơ quan Thuế đối chiếu phối hợp. Còn với Đội Quản lý trật tự đô thị có trách nhiệm thực hiện việc kiểm tra, phát hiện các trường hợp vi phạm làm nhà không xin cấp phép xây dựng và thực hiện không đúng nội dung đã được cấp phép thì phối hợp với cơ quan Thuế xử lý truy thu thuế, kết hợp xử phạt vi phạm hành chính.

Với cơ quan chủ trì là Chi cục Thuế, ngoài việc tham mưu cho UBND thị xã xây dựng và ban hành cơ chế quản lý thuế đối với hoạt động xây dựng tư nhân, ra văn bản phối hợp chỉ đạo, còn tổ chức tập huấn cho cán bộ ủy nhiệm thu thuế và lãnh đạo UBND các xã, phường về Luật Quản lý thuế, các chính sách thuế liên quan đến hoạt động xây dựng. Cùng với đó, Chi cục Thuế có trách nhiệm xử lý kịp thời những vướng mắc trong quá trình phối hợp và về chính sách; tiến hành kiểm tra xác minh và xử lý theo quy định đối với các trường hợp vi phạm; phối hợp với các ngành, các xã phường để xử lý truy thu thuế đối với các trường hợp trốn thuế, không tự giác kê khai.

Với cơ chế quản lý này, đến nay, ý thức tự giác kê khai nộp thuế của người dân đã được nâng lên rõ rệt. Tình trạng trốn tránh, không tự giác kê khai thuế cơ bản đã được khắc phục, nhất là ở những phường trung tâm. Theo ông Nguyên Ngọc Điện, Phó Chủ tịch UBND phường Mỏ Chè - đơn vị có số thu từ xây dựng nhà ở lớn nhất trong năm của thị xã, cho biết: Ban đầu, việc triển khai thu loại thuế này gặp không ít khó khăn, vì người dân cho rằng, loại thuế này phải thu của người đi xây chứ không phải người dân. Điều này là hoàn toàn đúng, nhưng theo quy định của Luật Quản lý thuế thì tổ chức, cá nhân là người trả công, lương, thù lao cho người lao động có trách nhiệm phối hợp với cơ quan thuế khấu trừ tiền thuế nộp vào ngân sách Nhà nước. Do đó, các hộ dân có trách nhiệm phối hợp để giúp cơ quan Nhà nước thu thuế từ những người đi xây dựng, sau đó sẽ trừ số tiền đó với họ. Trước việc thực hiện nghiêm túc các quy định đối với tất cả các trường hợp, giờ đây, người dân đã coi việc tạm nộp thuế trước khi được cấp giấy phép xây dựng là trách nhiệm phải thực hiện. Ông Nguyễn Ngọc Điện cũng khẳng định, hiện Mỏ Chè đã thực hiện thu thuế xây dựng được của 100% các hộ làm nhà, kể cả các trường hợp làm nhà trong ngõ, ngách. Chính vì thế, nguồn thu này 11 tháng qua của phường đã tăng lên đáng kể, với sấp xỉ 400 triệu đồng (của 72 trường hợp), trong khi cả năm 2013, chỉ là 150 triệu đồng (của 53 trường hợp).

Có thể nói, để có được số thu đáng kể này không thể không có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan Thuế với các cơ quan có liên quan cũng như với các xã, phường. Đây được xem là cách làm hay mà các đơn vị khác có thể tham khảo học tập. Được biết, với sáng kiến trong việc quản lý và thực hiện nguồn thu này, Chi cục Thuế T.X Sông Công đã nhận được sự đánh giá cao và phần thưởng của Tổng cục Thuế.