Samsung có mặt ở Thái Nguyên tuy chưa lâu nhưng đã tạo được những dấu ấn không nhỏ đối với tỉnh. Bản thân Tập đoàn này khi vào địa phương đã mang theo một lượng vốn FDI khổng lồ, dự kiến sẽ lên tới gần 6 tỷ USD.
Đó là điều mà chúng ta chưa từng thấy và cũng ít dám nghĩ tới. Nhưng có lẽ, điều còn lớn hơn chính là việc Samsung đã và đang giải bài toán hóc búa cho tỉnh về vấn đề lao động, việc làm.
1. Cứ điểm của Samsung Thái Nguyên nằm trên địa bàn huyện Phổ Yên, nên địa phương này được hưởng lợi nhiều nhất từ chương trình tuyển dụng lao động có một không hai. Không chỉ những hộ dân trực tiếp bị ảnh hưởng mà nhiều người lao động trong huyện có cơ hội được chuyển nghề hoặc làm công việc mới. Tiếp xúc với chị Nghiêm Thị Minh, trú tại xóm An Bình, xã Đồng Tiến, người đang làm việc tại Nhà máy điện tử số 1 Samsung chúng tôi được chị tâm sự: Sau 4 năm tốt nghiệp THPT, em chỉ biết ở nhà giúp mẹ lo việc đồng áng. Làm nông nghiệp vất vả lắm, thu nhập lại thấp. Từ khi Samsung về đây em không phải làm ruộng nữa mà được làm công nhân rồi. Dù vừa vào nhưng mỗi tháng em đã được trả mức lương 6 triệu đồng. Còn Phạm Hải Quỳnh, trú tại xã Tiên Phong, được tuyển vào làm việc cho Samsung khi đã tốt nghiệp cao đẳng kinh tế được 3 năm. Ra trường đã lâu nhưng không xin được việc, Quỳnh chỉ biết ở nhà cơm nước và giúp mẹ bán hàng rau ngoài chợ. Tương lai đang mịt mù thì được cán bộ xã thông báo kế hoạch tuyển dụng của Samsung, Quỳnh đã đăng ký và được tiếp nhận ngay. Giờ em đã có việc làm với mức thu nhập kha khá.
Không chỉ ở gần Samsung mới được tuyển dụng, "cánh tay" của doanh nghiệp FDI này đã vươn tới các huyện vùng sâu, vùng xa nhất của tỉnh để kiếm tìm lao động. Cách Samsung tới 60km, em Triệu Thị Hoài, xã Tân Dương, (Định Hóa) cũng đã có được việc làm từ nhiều tháng nay ở Samsung Thái Nguyên. "Học hết lớp 12, nhà nghèo quá bố mẹ không cho em thi đại học mà bắt ở nhà đỡ đần việc đồng áng. Khi biết Samsung về tận Định Hóa tuyển người, em đã xin bố mẹ ra đăng ký và trúng tuyển." - Hoài tâm sự. Với Hoàng Xuân Tuyền, xã Dân Tiến (Võ Nhai) thì gần 3 năm qua em lận đận đi kiếm việc mà không nổi. Tuyền đã từng đi chăn trâu thuê, phụ hồ và cả làm cửu vạn đào vàng nơi rừng thiêng nước độc nhưng cũng chỉ đủ cơm ăn ba bữa. Bố mẹ Tuyền ở nhà lo lắng lắm vì thấy con lông bông nay đây mai đó sợ lại vướng vào tệ nạn. Khi nghe tin Samsung về huyện tuyển người, bố mẹ Tuyền đã cho người đi tìm em về để đăng ký. Giờ thì Tuyền đã có công việc ổn định với thu nhập gần 8 triệu đồng/tháng, trừ chi tiêu mỗi tháng Tuyền cũng gửi về đỡ đần bố mẹ khoảng 4 triệu đồng. Từ ngày con có việc làm, bố mẹ Tuyền yên tâm lắm...
Samsung là nhà sản xuất điện tử tập trung, có quy mô rất lớn nên nhu cầu về lao động rất cao. Mới đầu tư Nhà máy điện tử số 1 thôi mà đơn vị này đã cần đến khoảng 3 vạn lao động. Bởi thế, khi Nhà máy điện tử số 2 vào hoạt động chắc chắn Samsung phải cần thêm số lao động tương đương. Đấy mới chỉ nói đến lao động trực tiếp cho Samsung, còn hàng chục nhà máy, xí nghiệp sản xuất linh kiện phụ trợ khác chắc chắn sẽ phải tuyển tới cả vạn người. Thông tin mới nhất do bà Nguyễn Thị Hằng, Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh cung cấp thì số lao động là người của tỉnh được tuyển dụng vào làm cho Samsung đến thời điểm này đã ở con số trên 8 nghìn. Với tốc độ tuyển dụng ồ ạt như Samsung hiện nay thì khả năng số lao động địa phương được giải quyết việc làm sẽ tăng trên 1 vạn.
2. Điều đáng quan tâm là người lao động đang làm việc ở Samsung một phần lớn là con em nông dân. Theo phân tích chuyên môn, nếu làm nông nghiệp thuần túy với quy mô sản xuất manh mún như phần đông các gia đình nông dân trên địa bàn tỉnh thì mức thu nhập là rất thấp. Hiện nay, trong mức thu nhập bình quân đầu người của tỉnh là 38 triệu đồng/người/năm thì người ta ước tính được rằng, mức thu nhập bình quân của người nông dân chỉ ở khoảng từ 10 triệu đến dưới 20 triệu đồng/người/năm. Như vậy, nhiều năm nay gánh nặng thu nhập thấp đang đè lên đôi vai của người lao động nông nghiệp, nông thôn. Samsung có mặt ở địa phương chưa lâu, nhưng ít nhất đến nay cũng đã góp phần làm tăng thu nhập cho nhiều đối tượng lao động của tỉnh. Đối tượng dễ nhận thấy nhất chính là trên 8.000 công nhân đang làm việc trực tiếp ở Samsung. Nếu tính trung bình mỗi tháng người lao động được hưởng 8 triệu đồng thì tổng tiền lương mà Samsung phải chi trả cho người lao động trong tỉnh là khoảng gần 60 tỷ đồng/tháng. Theo chia sẻ của nhiều công nhân Samsung, với mức thu nhập được trả, trừ thuê nhà trọ, ăn uống, chi tiêu cá nhân, người tiết kiệm nhất mỗi tháng cũng để ra 5 triệu đồng.
Ngoài giúp người lao động trực tiếp ổn định cuộc sống, Samsung còn gián tiếp cải thiện mức thu nhập cho người dân trên địa bàn huyện Phổ Yên, nơi đơn vị này đứng chân, thông qua hoạt động kinh doanh các dịch vụ ăn theo. Chúng tôi đã tranh thủ làm một cuộc khảo sát sơ bộ về thu nhập của người dân nơi đây thì được biết, người bán hàng tạp hóa bình thường mỗi tháng cũng cho thu nhập 3 triệu đồng, nếu kinh doanh hàng ăn, đồ giải khát thì cao hơn với mức khoảng 5 đến 7 triệu đồng. Còn nếu đầu tư xây dựng nhà trọ cho công nhân thuê thì thu nhập cao hơn rất nhiều. Có gia đình đã thu tới 20 triệu đồng tiền cho thuê phòng trọ mỗi tháng.
3. Người lao động làm việc cho Samsung được hưởng một chế độ đãi ngộ khá đặc biệt mà từ trước đến nay ít có doanh nghiệp nào trong tỉnh đáp ứng được. Ngay ngày đầu tuyển dụng, người lao động đã được Samsung áp mức lương trung bình 6 triệu đồng/người/tháng và tăng dần theo năng lực, vị trí và mức độ làm việc sau đó. Hiện nay, trung bình thu nhập của công nhân Samsung Thái Nguyên là 8 triệu đồng/người/tháng. Cá biệt, có những vị trí được hưởng mức lương từ 15 đến 20 triệu đồng/tháng.
Cùng với thu nhập, đời sống sinh hoạt, đi lại, ăn ở của người lao động làm việc tại Samsung được chăm lo rất chu đáo. Samsung đã xây 9 tòa nhà ký túc xá đảm bảo chỗ ở cho gần 8.000 lao động, trong đó dành diện tích hợp lý để bố trí căng tin, siêu thị, thư viện, phòng y tế, phòng tập thể dụng, khu chăm sóc sức khỏe, làm đẹp, phòng học hát... để phục vụ công nhân sau làm ca. Samsung còn đầu tư xây dựng 3 sân bóng đá mini, 1 hội trường sân khấu lớn, 1 rạp chiếu phim dành cho sinh hoạt tập thể của công nhân dịp cuối tuần. Khi đang chờ đầu tư xây dựng tiếp 9 tòa nhà ký túc xá, Samsung đã bố trí xe buýt phục vụ đưa đón trên 1 vạn lao động ở nơi khác đến làm việc. Đặc biệt quan tâm tới hoạt động ăn ca cũng như chất lượng mỗi bữa ăn, Samsung đã xây dựng 2 nhà ăn ca tiêu chuẩn với khoảng 4.300 chỗ ngồi do 530 đầu bếp và nhân viên có tay nghề phục vụ. Mỗi ngày, nhà bếp đảm bảo khoảng 45 nghìn suất ăn cho công nhân trên cơ sở chọn khẩu phần ăn với các món dinh dưỡng thay đổi theo ngày.
Trao đổi với chúng tôi, bà Khổng Thị Tâm Hằng, Thư ký Tổng Giám đốc Công ty Samsung Thái Nguyên chia sẻ: Để khích lệ người lao động, Samsung còn thường xuyên tổ chức sinh nhật cho họ, trong đó có tặng hoa, bánh sinh nhật và suất ăn cho người sinh nhật. Samsung còn hỗ trợ bữa thức ăn dinh dưỡng 2 ngày/tuần cho nữ công nhân mang bầu, đồng thời tổ chức ngày hội gia đình để lắng nghe tâm tư nguyện vọng và giải đáp thắc mắc cho người lao động. Định kỳ, Samsung còn mở ngày hội gia đình, mời phụ huynh, người nhà của công nhân có thành tích lao động xuất sắc trong tháng, trong quý đến gặp mặt, tuyên dương và hỗ trợ một chuyến du lịch 2 ngày, 1 đêm cùng với con em mình...