Mặc dù ngày càng chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng thu ngân sách hàng năm, nhưng thuế môn bài vẫn là một trong những sắc thuế được ngành Thuế chú trọng thực hiện những năm qua.
Tính đến hết tháng 2, sắc thuế này đã được ngành Thuế hoàn thành vượt mức 6% so với chỉ tiêu lập bộ năm 2015… Toàn tỉnh hiện có khoảng 4 nghìn doanh nghiệp (DN) và trên 18 nghìn hộ kinh doanh thuộc diện nộp thuế môn bài. Trong đó, số thuế môn bài mà hộ/DN phải nộp nhiều nhất là 3 triệu đồng/năm; ít nhất là 50 nghìn đồng/năm. Tính đến hết tháng 2, tổng số thuế môn bài cả tỉnh đã thu là hơn 16,1 tỷ đồng, bằng 97% so với dự toán và bằng 106% so với lập bộ. Nếu đem so với tổng số thu ngân sách trên địa bàn tỉnh thì thuế môn bài ngày càng chiếm tỷ lệ nhỏ. Cụ thể, với tổng thu ngân sách năm 2015 theo kế hoạch là 4.000 tỷ đồng thì số thu từ sắc thuế này chỉ chiếm 0,4%. Tuy nhiên, sắc thuế này lâu nay vẫn luôn nhận được sự quan tâm của các đơn vị thu. Nhiều chi cục thuế như T.P Thái Nguyên, T.X Sông Công, huyện Phổ Yên và Đồng Hỷ thậm chí còn tổ chức Ngày hội thu thuế môn bài, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế, đồng thời cũng để nâng cao ý thức trách nhiệm và khí thế cho người dân/DN trong việc thực hiện nghĩa vụ đối với ngân sách nhà nước. Và để sắc thuế này hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch, ngành Thuế đã đưa kết quả thu của sắc thuế này vào chỉ tiêu thi đua trong quý I của toàn ngành. Theo đó, đến hết tháng 1, các đơn vị có nhiệm vụ thu thuế môn bài (gồm 9 chi cục và Phòng Kiểm tra, thuộc Cục Thuế) phải hoàn thành ít nhất 90% kế hoạch so với lập bộ. Kết quả, với sự vào cuộc tích cực và quyết liệt, 100% các đơn vị đều đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch.
Là một trong những đơn vị được đánh giá là thực hiện tốt việc thu thuế môn bài, tính đến cuối tháng 2, Chi cục Thuế huyện Phú Bình đã thu được 815 triệu đồng, bằng 115% so với lập bộ. Theo ông Dương Ngọc Tới, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện, nhiều năm liền, sắc thuế môn bài đều được đơn vị hoàn thành vượt mức kế hoạch. Mặc dù số thuế không lớn nhưng đây lại là một trong những sắc thuế khó thu nhất, bởi liên quan tới nhiều hộ dân, cụ thể là 1.421 hộ và DN (theo danh sách lập bộ năm 2015), trong đó có những hộ chỉ kinh doanh buôn bán theo thời vụ hoặc địa điểm bán hàng thường xuyên có sự thay đổi. Đối với những hộ kinh doanh vận tải (103 hộ) thì lại thường đi sớm, về muộn nên cán bộ thuế rất khó gặp… Cũng chính vì số thuế không lớn, trung bình chỉ khoảng 300-500 nghìn đồng/hộ/năm nên ý thức chấp hành của nhiều hộ không cao; nhiều hộ thậm chí còn không muốn nộp. Trước thực tế này, đơn vị luôn phải chú trọng làm tốt công tác tuyên truyền với nhiều hình thức, như bằng xe ô tô lưu động đi dọc các tuyến đường chính của huyện và tại trung tâm các xã; thông qua Đài PT-TH huyện…
Đặc biệt, trong thời gian cao điểm tháng 1, Chi cục phải tăng cường cán bộ của các đội khác nhằm tập trung cho việc thu thuế môn bài. Với những trường hợp chưa đồng thuận, Chi cục phối hợp với UBND các xã, thị trấn để giải thích, vận động để người dân hiểu được trách nhiệm, từ đó có ý thức tham gia. Với cách làm này, tính đến hết tháng 2, Chi cục đã thu được 815 triệu đồng, đạt 115% so với lập bộ và bằng 86% so với dự toán. Do thời điểm bắt đầu kinh doanh của hộ/DN có thể diễn ra bất cứ lúc nào nên việc thu thuế môn bài cũng sẽ được thực hiện trong cả năm như các loại thuế khác.
Anh Đỗ Trí Thức, chủ cơ sở gia công cơ khí ở xóm Trung Na 2, xã Tiên Hội (Đại Từ) nói: Mỗi năm, cơ sở tôi nộp hơn 300 nghìn tiền thuế môn bài. Qua tuyên truyền của cán bộ thuế, tôi hiểu rằng, đã làm kinh doanh thì việc có nghĩa vụ nộp thuế với Nhà nước. Với mức thuế hàng năm mà tôi phải nộp trong những năm qua, tôi cho rằng rất vừa phải, không vì thế mà khiến cho cơ sở sản xuất của gia đình thêm khó khăn. Do đó, gia đình tôi luôn chấp hành đúng các quy định mà cơ quan thuế yêu cầu.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, đồng chí Nguyễn Văn Hà, Phó Cục trưởng Cục Thuế tỉnh cho biết: Thuế môn bài là loại thuế mà các hộ/DN bắt buộc phải nộp trước ngày 31-1. Những hộ/DN bắt đầu kinh doanh trong thời gian 6 tháng đầu năm thì phải nộp thuế môn bài cho cả năm, còn ra kinh doanh sau ngày 30-6 thì nộp nửa năm. Nếu như trước năm 2000, thuế môn bài thường chiếm tỷ trọng từ 10-15% tổng thu ngân sách nhà nước thì nay, do nguồn thu từ các sắc thuế khác ngày càng tăng mạnh trong khi mức thuế này vẫn giữ nguyên từ hàng chục năm qua, nên tỷ trọng đóng góp của loại thuế này ngày càng không đáng kể. Dù thế, do đây vẫn là một chỉ tiêu pháp lệnh nên ngành Thuế vẫn luôn tích cực vào cuộc để hoàn thành. Và để đảm bảo số thuế được thu đúng, thu đủ, ngay từ cuối năm trước, cơ quan thuế đã phối hợp với chính quyền địa phương tiến hành rà soát các hộ kinh doanh, buôn bán trên địa bàn để đưa vào danh sách lập bộ. Trên cơ sở đó, cơ quan thuế cũng sẽ quản lý được các hộ/DN mới ra kinh doanh nằm ngoài danh sách đã lập để đưa vào diện quản lý và thu thuế.
Tuy nhiên, đồng chí Nguyễn Văn Hà cũng cho biết: Chính từ thực tế tỷ trọng của sắc thuế môn bài ngày càng không đáng kể trong tổng thu ngân sách, trong khi các chi phí phải bỏ ra để hoàn thành được chỉ tiêu này lại không hề nhỏ, thậm chí còn mang lại cho hộ/DN kinh doanh một số bất cập. Vì thế, theo đề nghị của Tổng cục Thuế, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý với chủ trương sẽ bãi bỏ việc thu thuế môn bài để chuyển sang một hình thức thu mới phù hợp và mang lại hiệu quả cao hơn cho DN và hộ kinh doanh. Và theo dự kiến, sẽ bắt đầu thực hiện từ năm 2017. Dù thế, khi đây vẫn là một chỉ tiêu thu, ngành Thuế vẫn sẽ nỗ lực, tích cực để hoàn thành kế hoạch, đóng góp vào việc hoàn thành các chỉ tiêu thu ngân sách của toàn ngành.