Tiếp tục củng cố, phát triển kinh tế tập thể

Sau 5 năm triển khai thực hiện Đề án “Tiếp tục củng cố, phát triển kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011-2015”, các hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác trên địa bàn tỉnh đã không ngừng được củng cố, phát triển. Nhiều mô hình kinh tế tập thể mới ra đời đã khai thác tốt tiềm năng, lợi thế đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, góp phần phần xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm cho người dân.

Mục tiêu của Đề án đặt ra là mỗi năm toàn tỉnh sẽ thành lập mới từ 15-20 HTX và 30 tổ hợp tác. Phấn đấu đến năm 2015, tỷ lệ HTX khá, giỏi đạt từ 35% trở lên, giảm tỷ lệ HTX yếu kém xuống dưới 20%; đồng thời, tăng mức thu nhập bình quân của cán bộ quản lý HTX, xã viên và người lao động gấp 1,5-2 lần so với năm 2010. Mỗi huyện, thành, thị xây dựng được ít nhất 2 mô hình HTX điển hình tiến tiến để nhân rộng trên địa bàn tỉnh. Mỗi xã điểm xây dựng nông thôn mới có ít nhất 1 HTX hoặc tổ hợp tác hoạt động hiệu quả… Để hoàn thành tốt mục tiêu đó, những năm qua, Liên minh HTX tỉnh với chức năng là cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh như: Tăng cường tuyên truyền, tư vấn, hướng dẫn và hỗ trợ thành lập mới HTX; triển khai các chính sách hỗ trợ về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý HTX; hỗ trợ xúc tiến thương mại, đổi mới khoa học công nghệ, đặc biệt là giải pháp hỗ trợ về tín dụng đối với các HTX, tổ hợp tác…

Một trong những thành công nổi bật trong 5 năm triển khai Đề án đó là việc Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh đã được thành lập (năm 2011) và đi vào hoạt động có hiệu quả. Với số vốn được cấp ban đầu là 5 tỷ đồng, đến nay, Quỹ đang quản lý nguồn vốn điều lệ 17,36 tỷ đồng. Quỹ đã ký kết hợp đồng cho 194 lượt khách hàng là các HTX, tổ hợp tác và xã viên vay vốn ưu đãi với tổng doanh số cho vay là 49,62 tỷ đồng. Từ nguồn vốn vay ưu đãi này nhiều HTX, tổ hợp tác trên địa bàn đã có điều kiện để duy trì, mở rộng sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ, từng bước tháo gỡ khó khăn, vươn lên phát triển. Ông Nguyễn Văn Hà, Giám đốc HTX Chế biến lâm sản và Dịch vụ thương mại Phấn Mễ (Phú Lương), một trong những HTX được tiếp cận và sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay cho biết: Từ số vốn 300 triệu đồng được vay của Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, chúng tôi đã vượt qua được giai đoạn khó khăn nhất khi mới thành lập vào cuối năm 2010. Hiện nay, HTX không những hoạt động ổn định trong lĩnh vực chế biến lâm sản mà còn mở rộng hoạt động sang lĩnh vực xây dựng. Doanh thu từ đầu 2015 đến nay của HTX đạt trên 5,5 tỷ đồng (tăng gần 50 lần so với khi mới thành lập). HTX đang tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 xã viên với thu nhập bình quân trên 6,5 triệu đồng/tháng.

5 năm qua, toàn tỉnh đã thành lập mới được 115 HTX, (trung bình 23 HTX/năm, vượt chỉ tiêu 3 HTX/năm) và 598 tổ hợp tác (trung bình 120 tổ hợp tác/năm, vượt chỉ tiêu 90 tổ hợp tác/năm). Như vậy, tính đến thời điểm này, toàn tỉnh có gần 7.000 tổ hợp tác với 158.430 thành viên và 372 HTX với 41.000 thành viên, người lao động. Bên cạnh những HTX mới được thành lập thì những HTX kiểu cũ cũng đã chủ động củng cố, đổi mới về tổ chức hoạt động, đa dạng hóa nghành nghề, lĩnh vực; sáng tạo trong việc cải tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm kiếm thị trường. Nhờ đó mà khu vực kinh tế tập thể ngày càng có những chuyển biến rõ rệt. Đời sống của xã viên, người lao động từng bước được nâng lên. Đến nay, thu nhập bình quân của xã viên, người lao động hoạt động trong các HTX nông nghiệp đạt 2,2 triệu đồng/người/tháng, tăng 2,2 lần so với năm 2010; đối với HTX phi nông nghiệp là 3 triệu đồng/người/tháng, gấp 2,3 lần so với năm 2010.

Bên cạnh đó, ngày càng xuất hiện nhiều HTX, tổ hợp tác điển hình tiên tiến, hoạt động hiệu quả ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Điển hình như HTX Chè Tân Hương, HTX vận tải ô tô Tân Phú ở T.P Thái Nguyên; Võ Nhai có HTX xây dựng Trường Sơn; Đại Từ có HTX Chè La Bằng; Đồng Hỷ có HTX miến Việt Cường; Phú Bình có HTX chăn nuôi ngựa bạch xóm Phẩm; Phú Lương có HTX dịch vụ sản xuất nông lâm nghiệp Liên Sơn; T.X Phổ Yên có HTX môi trường Trung Thành; Định Hóa có HTX vận tải Chuyên Đức, tổ hợp tác nấm ATK…Tính đến cuối năm 2015, 100% các huyện, thành phố thị xã trong tỉnh đã lựa chọn được ít nhất một HTX điển hình tiên tiến để nhân rộng. Trong số 35 xã điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh đã có 34 xã có HTX đang hoạt động hiệu quả. Còn duy nhất 1 xã chưa có HTX đó là xã Bản Ngoại (Đại Từ). Như vậy, trong số 5 chỉ tiêu chính mà Đề án đề ra, 4 chỉ tiêu đã cơ bản hoàn thành và đạt vượt mức kế hoạch đề ra.

Theo ông Lê Huy Nhỡn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh thì những năm gần đây, mặc dù kinh tế HTX đã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, hoạt động của khu vực kinh tế tập thể vẫn còn gặp không ít khó khăn như: vốn góp của các thành viên trong HTX, tổ hợp tác còn ít; các HTX, tổ hợp tác khó tiếp cận với các nguồn vốn vay từ các tổ chức tín dụng thương mại; thu nhập của người lao động hoạt động lĩnh vực kinh tế tập thể mặc dù đã được cải thiện nhưng nhìn chung vẫn còn thấp…Nguyên nhân một phần là do sự lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương đối với lĩnh vực kinh tế tập thể, HTX chưa được quan tâm đúng mức. Bộ máy quản lý Nhà nước về kinh tế tập thể ở các sở, ngành; các huyện, thành, thị còn kiêm nhiệm nên công tác quản lý HTX trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế. Mặt khác, đa số HTX có quy mô nhỏ, thiếu vốn đầu tư, sức cạnh tranh của sản phẩm chưa cao…

Trên cơ sở những khó khăn và tồn tại đó, Liên minh HTX tỉnh đã đề xuất với UBND tỉnh tiếp tục cho triển khai thực hiện Đề án trong giai đoạn 2016-2020. Mục tiêu trong giai đoạn này là mỗi năm sẽ thành lập mới từ 15-20 HTX và 100 tổ hợp tác trở lên; phấn đấu đến năm 2020, có 35-40% số HTX hoạt động hiệu quả, giảm tỷ lệ HTX yếu kém xuống dưới 20%; doanh thu bình quân hằng năm của các HTX tăng từ 10% trở lên; thu nhập bình quân của thành viên và người lao động hoạt động trong lĩnh vực kinh tế hợp tác xã đến năm 2020 tăng 2 lần so với năm 2015. Với những mục tiêu đó, tin tưởng rằng, thời gian tới, các HTX, tổ hợp tác trên địa bàn sẽ từng bước khắc phục được những hạn chế, yếu kém, vượt qua khó khăn, nâng cao chất lượng hoạt động để khu vực kinh tế tập thể tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.