Với lợi thế nằm giáp sông Cầu, chủ động được nguồn nước tưới tiêu và đất đai màu mỡ, nhiều năm trở lại đây, người dân ở xóm Cúc Lùng, xã Phú Đô (Phú Lương) đã chuyển đổi từ trồng cây màu sang trồng một giống chè giâm cành. Đến nay, hơn 11ha đất ven sông Cầu đã được bà con nơi đây chỉ trồng duy nhất giống chè TRI 777, bước đầu đã cho thấy những hiệu quả nhất định.
Xóm Cúc Lùng có vị trí nằm dọc sông Cầu với chiều dài hơn 2km. Đây là điều kiện thuận lợi về nước và chất đất để bà con phát triển nông nghiệp. Trước đây, toàn bộ diện tích đất ven sông Cầu đều được người dân trong xóm dùng để trồng cây màu (ngô, đỗ tương, lạc…), một số ít hộ dân trồng chè. Lúc đầu, bà con trồng giống chè trung du, dần dần chuyển đổi sang trồng chè giâm cành như: Kim Tuyên, Phúc Vân Tiên, LDP1, TRI 777… Tuy nhiên, theo thời gian, so với các giống chè cành khác, giống TRI 777 phát triển trội hơn hẳn, lại ngon hơn nên người dân đã dần chuyển đổi sang trồng một giống chè này. Đến nay, hơn 11ha đất ven sông Cầu đã được phủ một màu xanh non của duy nhất giống chè giâm cành TRI 777.
Nói đến lý do mà người dân trong xóm chỉ trồng duy nhất một giống chè cành TRI 777 trên bãi soi ven sông Cầu, ông Hoàng Văn Bình, Trưởng xóm Cúc Lùng cho biết: Búp chè to, mềm, đều, tỷ lệ búp trên cây chè nhiều là ưu điểm nổi bật của giống chè TRI 777 khi trồng trên đất ven sông. Nếu so với nhiều giống chè cành khác trồng trên đất này thì TRI 777 có nhiều ưu điểm vượt trội hơn về cả năng suất và chất lượng. Chính vì vậy, gần 70 hộ dân (cả xóm có 107 hộ dân) có đất ven sông trong xóm đã chuyển sang trồng duy nhất giống chè này. Hiện nay, một số diện tích đất hoang cũng đang được các hộ dân phát dọn tận dụng trồng chè.
Ông Trần Văn Hiền, một hộ dân trong xóm cho biết: Trước đây, toàn bộ hơn 1.000m2 đất ven sông của gia đình tôi đều trồng giống chè LDP1. Tuy nhiên, khi thấy nhiều hộ dân chuyển trồng giống TRI 777 cho năng suất, chất lượng cao hơn nên gia đình tôi bắt đầu chuyển đổi sang trồng giống TRI 777. Nay, toàn bộ diện tích đất ven sông của gia đình tôi đều trồng giống chè cành này. Để so sánh năng suất của giống TRI 777 với LDP1, gia đình tôi đã thử tính toán trên 400m2 trồng giống chè LDP1 thì thu được khoảng 20kg chè búp khô, còn khi trồng giống chè TRI 777 thì đã cho thu khoảng 25-27kg. Về giá bán, tư thương thường tìm đến đặt mua trước giống chè TRI 777 với giá bán từ 200-300 nghìn đồng/kg, cao hơn từ 20-30 nghìn đồng/kg so với giống chè LDP1.
Gia đình chị Vũ Thị Thảo có 5.000m2 chè ở ven sông Cầu, trong đó có hơn 4.000m2 là trồng chè TRI 777, diện tích còn lại là giống chè LDP1 cũng đang được gia đình chuẩn bị chuyển trồng giống TRI 777. Nói đến lợi ích khi tất cả các hộ dân cùng trồng một giống chè trên cánh đồng, chị Thảo cho biết: Cả cánh đồng có một giống chè thì việc phòng trừ sâu bệnh sẽ dễ dàng hơn. Bởi lẽ, chè cùng một loại giống thì các loại sâu bệnh xuất hiện như nhau và theo khung thời gian nhất định. Ví dụ, với giống chè TRI 777, vào thời điểm tháng 5, 6, 7 hằng năm, trên cây chè thường xuất hiện các loại sâu bệnh như: Rệp, bọ trĩ, nhện đỏ, rầy xanh. Để phòng trừ hiệu quả các loại sâu bệnh trên, bà con chỉ cần đồng loạt tiến hành phun thuốc bảo vệ thực vật.
Trao đổi thêm về mô hình cánh đồng chè một giống TRI 777, ông Phạm Ngọc Tân, Chủ tịch UBND xã Phú Đô cho biết: Đánh giá giống chè tốt căn cứ vào các tiêu chuẩn về sinh trưởng, chất lượng và tính chống chịu sâu bệnh của giống chè đó. Đất đai khu vực ven sông Cầu có nhiều phù sa là điều kiện để cây chè phát triển mạnh dù là giống chè nào. Tuy nhiên, khả năng phân cành, mật độ búp trên tán và trọng lượng búp chè của giống TRI 777 khi trồng trên đất này lại trội hơn so với các giống chè khác. Khi chuyển sang trồng một giống chè, bà con ở đây cũng tiết kiệm được công lao động trong việc chăm sóc cây chè, nhất là việc phòng trừ sâu bệnh. Ngoài ra, cùng trồng một giống chè bà con có thể học hỏi kinh nghiệm của nhau nhằm nâng cao chất lượng, năng suất của cây chè, từ đó góp phần nâng cao đời sống cho chính họ. Để tiếp tục phát huy lợi thế từ cây chè, hiện nay, địa phương đang có kế hoạch xây dựng, quy hoạch cánh đồng chè một giống (về đường đi, kênh tưới, lán trại…) của xóm Cúc Lùng nhằm tạo ra một khu du lịch sinh thái, thu hút khách thập phương tới thăm quan.
Ông Ma Tiến Kốp, cán bộ Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Phú Lương đánh giá: Cánh đồng chè một giống là mô hình làm chè rất mới, không chỉ ở huyện Phú Lương mà trên địa bàn tỉnh ta hiện nay cũng chưa có. Nơi đây có lợi thế địa hình bằng phẳng nên có thể đưa vào trồng cùng một giống chè trên một cánh đồng. Mô hình này có nhiều ưu điểm giống như cánh đồng lúa một giống từ việc chăm sóc đến thu hái, có thể đưa máy móc vào sản xuất như sử dụng máy hái chè, tưới chè bằng hệ thống van xoay… Với mô hình này, thời gian tới, chúng tôi cũng sẽ hướng dẫn để bà con áp dụng quy trình sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, nhằm từng bước nâng cao giá trị sản phẩm chè cho người dân.
