Với 387 hợp tác xã (HTX) hoạt động trong nhiều lĩnh vực, khu vực kinh tế HTX đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên hiện nay, tỷ lệ HTX sản xuất kinh doanh hiệu quả vẫn ở mức thấp. Một trong những nguyên nhân của vấn đề này là do trình độ chuyên môn, năng lực của một bộ phận cán bộ quản lý HTX còn hạn chế. Trong khi đó, việc thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào làm việc tại các HTX đang gặp không ít khó khăn.
Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao
Đó là thực trạng chung của hầu hết các HTX trên địa bàn hiện nay. Theo thống kê mới nhất của Liên minh HTX tỉnh, trong tổng số 1.782 cán bộ quản lý (gồm: chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, phó giám đốc, trưởng ban kiểm soát, kế toán trưởng) của 387 HTX trên địa bàn chỉ có 129 người đạt trình độ đại học và trên đại học, chiếm 7,3%; 552 người đạt trình độ trung cấp, cao đẳng, chiếm 31,1%; còn lại 1.101 người chưa qua đào tạo chuyên môn, chiếm 61,6%. Thực tế hiện nay, phần đông các cán bộ quản lý HTX đều đã lớn tuổi, làm việc chủ yếu bằng lòng nhiệt huyết, đam mê và dựa trên kinh nghiệm thực tế là chủ yếu. Đây là một trong những hạn chế khiến nhiều HTX hoạt động kém hiệu quả.
HTX Nông nghiệp dịch vụ tổng hợp Tân Hương (phường Cam Giá, T.P Thái Nguyên) hiện có 1.200 xã viên với 5 cán bộ làm công tác quản lý, điều hành. Tuy nhiên, cả 5 cán bộ này đều chưa qua đào tạo chuyên môn (3 cán bộ tốt nghiệp THPT, 2 cán bộ mới tốt nghiệp THCS). Trình độ năng lực hạn chế khiến họ không ít khó khăn trong quá trình quản lý, điều hành HTX. Ông Lăng Quang Mạ, Giám đốc HTX chia sẻ: Chúng tôi đều xuất thân từ nông dân, được bà con xã viên tín nhiệm bầu vào Ban quản trị HTX nên làm việc chủ yếu dựa trên kinh nghiệm. Mặc dù vẫn đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao, nhưng do hầu hết cán bộ quản lý đều đã lớn tuổi (trên 50 tuổi) thiếu sự năng động và khả năng tiếp cận, ứng dụng công nghệ thông tin hạn chế nên khó đạt hiệu quả cao trong công việc. HTX rất muốn tuyển dụng thêm cán bộ trẻ có trình độ, năng lực vào làm việc. Tuy nhiên, lớp trẻ năng động, được đào tạo bài bản lại không mặn mà với công việc tại HTX do chưa có chính sách hỗ trợ, thu hút hợp lý. Trong khi thu nhập của cán bộ HTX hiện nay chỉ đạt gần 1 triệu đồng/tháng.
Còn đối với HTX ngựa bạch xóm Phẩm, xã Dương Thành (Phú Bình) do không thể tuyển dụng được cán bộ kế toán có trình độ nên từ khi thành lập (2011) đến nay, HTX đều phải thuê kế toán để quyết toán, tổng hợp doanh thu và kê khai thuế. Theo ông Dương Văn Huyên, Giám đốc HTX cho biết: Hiện tại, Ban Quản trị HTX có 5 người nhưng chỉ có 1 người đạt trình độ trung cấp, còn lại chỉ được đào tạo qua các lớp bồi dưỡng ngắn hạn. Độ tuổi bình quân của cán bộ quản lý HTX là từ 50-55 tuổi, người nhiều tuổi nhất là ông Dương Quang Bách, Phó Giám đốc HTX, hơn 70 tuổi. HTX đang rất khó khăn trong việc tìm kiếm đội ngũ cán bộ kế cận do tầng lớp thanh niên, trí thức trẻ không ai muốn vào làm việc trong HTX với đồng lương “ba cọc, ba đồng”. Vì lẽ đó, những cán bộ già như ông Dương Quang Bách hằng ngày vẫn miệt mài, say mê với công việc vì lòng đam mê và tinh thần trách nhiệm với bà con xã viên.
Cần có những chính sách ưu đãi…
Theo Luật HTX năm 2012 và các văn bản liên quan, cán bộ quản lý HTX trước hết phải là thành viên HTX, có phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực quản lý và được xã viên tín nhiệm. Trong đó, cán bộ quản lý HTX tối thiểu phải có trình độ trung cấp chuyên môn trở lên. Chiểu theo quy định này thì có trên 61% cán bộ quản lý các HTX trên địa bàn tỉnh chưa đạt về trình độ chuyên môn...
Cán bộ quản lý HTX được coi là lực lượng “đầu tàu” có ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển HTX. Trong cơ chế thị trường cạnh tranh hiện nay, để tổ chức sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả thì chỉ có kinh nghiệm không là chưa đủ. Người cán bộ quản lý HTX cần có trình độ chuyên môn sâu, nắm bắt tốt các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, nhạy bén với thị trường để xây dựng phương án hoạt động hiệu quả. Chính vì vậy, để nâng cao trình độ năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý HTX, hằng năm, ngoài nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương, tỉnh đều bố trí thêm kinh phí để tổ chức các lớp bồi dưỡng, đào tạo cán bộ quản lý HTX. Theo đó, từ năm 2011 đến năm 2015, Liên minh HTX tỉnh và Chi cục Phát triển Nông thôn (Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) đã tổ chức 51 khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức quản lý kinh tế cho đội ngũ cán bộ quản lý HTX với trên 1.800 lượt người tham gia, đạt 50% tổng số cán bộ HTX có nhu cầu đào tạo. Ngoài việc học tập, tiếp thu kiến thức trên lớp, các học viên đã được tham gia các hoạt động ngoại khoá, trao đổi kinh nghiệm, tham quan và học tập thực tế tại cơ sở HTX, điều đó đã giúp cho học viên trau dồi thêm kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ để áp dụng vào thực tiễn, tổ chức điều hành đơn vị mình hoạt động tốt hơn. Ngoài ra, Liên minh HTX tỉnh còn hỗ trợ cho trên 60 lượt cán bộ, nhân viên nghiệp vụ các HTX theo học các lớp đào tạo dài hạn từ trung cấp chuyên nghiệp trở lên.
Theo ông Lê Quang Hưng, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh: Bên cạnh việc tập trung đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ đang công tác trong các HTX thì các HTX cần phải có những chính sách đãi ngộ, khuyến khích tài năng, thu hút nguồn nhân lực trẻ đã được đào tạo bài bản tham gia vào bộ máy quản lý HTX, kết hợp với kinh nghiệm, tâm huyết của đội ngũ cán bộ có thâm niên nhằm đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Để làm được điều đó trước hết các HTX phải khẳng định sự chủ động, mạnh dạn đổi mới cách nghĩ, cách làm, có chiến lược thu hút tài năng, xây dựng những mô hình HTX kiểu mới để đưa khu vực kinh tế tập thể trở về đúng với vị thế, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
