Với sự xuất hiện khá nhiều các nhà máy, công ty trên địa bàn, đặc biệt là Công ty Điện tử Samsung, thời gian qua, số hộ kinh doanh trên địa bàn thị xã Phổ Yên tăng đáng kể, nhờ đó số thu từ nguồn thuế này những tháng đầu năm đã tăng gấp hơn 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, đã và đang có những khó khăn trong việc quản lý thuế đối với các hộ này.
Thực tế cho thấy, sở dĩ số hộ kinh doanh có sự gia tăng đột biến là do thời gian qua, địa phương này thu hút được khá nhiều doanh nghiệp đến đầu tư sản xuất, kinh doanh. Các dịch vụ, nhà hàng ăn uống, nhà trọ, vui chơi giải trí… vì thế cũng xuất hiện ngày càng nhiều, nhất là những tháng cuối năm 2015 nhằm đáp ứng nhu cầu của các chuyên gia, lao động dự án và công nhân khu công nghiệp. Vì thế, số hộ kinh doanh được đưa vào danh sách lập bộ của Chi cục Thuế thị xã năm 2016 tăng mạnh so với năm 2015.
Tính đến tháng 5 này, Chi cục Thuế Phổ Yên quản lý 1.699 hộ kinh doanh, tăng 85% (tương ứng với 780 hộ) so với cùng kỳ năm 2015, trong đó có 919 hộ có số thuế nộp hàng tháng (doanh thu trên 8,4 triệu đồng/tháng). Tính đến hết tháng 4, số thu từ hộ kinh doanh trên địa bàn đạt 3.379 triệu đồng, bằng gần 50% dự toán năm, tăng gấp 2,14 lần so với cùng kỳ năm 2015.
Để đạt được kết quả này, ngay từ cuối năm 2015 khi tiến hành lập bộ cho năm 2016, Chi cục đã triển khai, phối hợp với các xã, phường trên địa bàn tiến hành rà soát, đưa toàn bộ diện hộ phải quản lý yêu cầu tự kê khai, sau đó phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế xã, phường rà soát đánh giá duyệt bộ trên toàn địa bàn, đảm bảo phù hợp với mức doanh thu kinh doanh từng hộ. Sau đó thực hiện niêm yết công khai diện hộ cũng như mức thuế theo đúng quy định. Đối với các trường hợp ra kinh doanh sau thời điểm lập bộ, Chi cục đều kịp thời đưa vào diện quản lý, vừa tạo sự công bằng đối với các hộ, đồng thời tránh thất thu cho ngân sách nhà nước.
Bên cạnh những chuyển biến tích cực thì công tác thu đối với sắc thuế này của Chi cục Thuế Phổ Yên hiện gặp không ít khó khăn, mà nguyên nhân chính là do tình hình buôn bán, kinh doanh của nhiều hộ đã, đang và dự báo sẽ còn gặp khó khăn trong thời gian tới. Bên cạnh đó, nhiều hộ đi thuê cửa hàng nên khi chuyển địa điểm mới hoặc thôi kinh doanh đã không báo lại cho cơ quan thuế, gây khó khăn trong việc quản lý nguồn thu.
Ông Đỗ Văn Tám, Chi cục trưởng Chi cục Thuế thị xã cho biết: Thị xã hiện có 531 hộ kinh doanh nhà trọ. Khi Nhà máy Samsung đang trong giai đoạn đầu tư và chưa hoàn thiện hệ thống nhà ở cho công nhân thì nhu cầu về nhà trọ trên địa bàn là rất lớn. Tuy nhiên, khoảng 2-3 tháng trở lại đây, việc Samsung và các nhà máy phụ trợ cơ bản hoàn tất việc đầu tư, đi vào sản xuất ổn định, số công nhân xây dựng rút đi; cùng với đó khu nhà ở cho công nhân của Samsung với sức chứa lên tới hàng vạn người được hoàn thiện, Công ty lại tổ chức tốt việc đưa đón những người ở xa khiến nhu cầu về nhà trọ trên địa bàn giảm đi rõ rệt.
Các dịch vụ ăn theo gồm nhà hàng, khách sạn, kinh doanh hàng tạp hóa… cũng bị ảnh hưởng mạnh mẽ. Chị Đặng Thị Biên, Chủ nhà hàng Hangang Gader, ở tổ dân phố Ấp Bắc, phường Đồng Tiến ngậm ngùi: 3 tháng trở lại đây, doanh số bán hàng của chúng tôi chỉ bằng 1/3, thậm chí là 1/4 so với thời điểm trước. Đối tượng Nhà hàng hướng tới là người Hàn Quốc nên khi các chuyên gia của Samsung về nước thì chúng tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn. Với 6 lao động phải trả lương, cùng với đó là tiền thuê nhà hàng mỗi tháng 70 triệu đồng, hiện tôi bị lỗ nặng. Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài thì việc đóng cửa nhà hàng là tất yếu. Tuy nhiên, tôi vẫn cố duy trì bởi nghe đâu Samsung sẽ mở rộng quy mô (thông tin này có chính xác hay không, chị Biên không dám chắc). Chị Biên thở dài: Nhiều tối chán quá, tôi lấy xe đi lòng vòng xem các nhà hàng khác thế nào thì thấy họ cũng giống mình, kể cả những quán dành cho người Việt. Tôi hiểu, đây là thực trạng chung.
Tìm hiểu thêm tình trạng hiện nay, hơn 18 giờ, chúng tôi có chuyến khảo sát dọc tuyến đường từ trung tâm huyện đến Nhà máy Samsung. Lẽ ra, vào thời điểm này, các hàng quán phải khá đông khách nhưng thực tế lại ngược lại. Tiến sâu vào phía trong một số tổ dân phố nằm sát Nhà máy Samsung, chúng tôi thấy khá nhiều phòng trọ khóa trái cửa, trên các bức tường cạnh đó có rất nhiều tấm biển đề “Còn phòng cho thuê”. Ông Vũ Văn Hành, Tổ trưởng TDP Giữa, phường Đồng Tiến cho biết: 65/81 hộ trong tổ có phòng trọ. Nhà ít thì 5-7 phòng, nhà nhiều 20-30 phòng. Tính chung cả tổ có tới gần 1.000 phòng trọ. Tuy nhiên, số phòng hiện bỏ trống không hề ít, mặc dù nhiều hộ vừa đón được một lớp công nhân xây dựng mới đến. Nhà nào tiện đường, có công trình phụ khép kín và đi chung cổng với gia chủ thì còn có người thuê, chứ ở bên trong thì ế khá nhiều.
Kinh doanh ế ẩm khiến việc thu thuế đối với hộ sản xuất, kinh doanh trên địa bàn gặp nhiều khó khăn. Một số chủ nhà hàng thậm chí đã gửi đơn đến Chi cục Thuế xin miễn đóng thuế khoán. Thực trạng này cần được cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm, đưa ra định hướng để người dân có được kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp, mang tính bền vững. Ông Đỗ Văn Tám cho rằng, dự toán đối với nguồn thu từ hộ kinh doanh năm nay của thị xã là 6,8 tỷ đồng, chúng tôi sẽ cố gắng hoàn thành nhưng chắc chắn sẽ tiếp tục gặp khó khăn và cần sự nỗ lực hết sức.