Về làng nghề chè Tiền Phong

Sản phẩm của làng nghề chè truyền thống Tiền Phong, xã Khe Mo (Đồng Hỷ) lâu nay được người tiêu dùng ưa chuộng vì có hương thơm nhẹ, vị đậm đà, màu sắc trong xanh. Để phát triển bền vững, bà con làng nghề xác định sản xuất, chế biến chè an toàn để bảo vệ sức khỏe của chính người làm chè và người tiêu dùng.

Đến làng nghề chè Tiền Phong vào thời điểm đầu tháng Năm, chúng tôi cảm nhận được không khí mát dịu trong sắc xanh biếc của những đồi chè bát úp. Ông Hoàng Quốc Mão, Trưởng xóm Tiền Phong, cũng là Trưởng làng nghề đưa chúng tôi đi thăm những đồi chè xanh biếc của xóm. Trong câu chuyện dọc đường, ông Mão cho biết: Tiền Phong được thiên nhiên ưu ái cho thổ nhưỡng phù hợp, ở xa các khu công nghiệp và đặc biệt là được một nhánh chính của sông Cầu cùng các con suối nhỏ trong lành chảy qua, rất thuận lợi cho cây chè phát triển. Nhờ những thuận lợi đó mà sản phẩm chè ở đây có hương thơm, vị chát nhẹ mà ngọt đậm đà nên được người tiêu dùng ưa chuộng. Hiện nay, toàn xóm có 136 hộ với gần 478 nhân khẩu thì có tới 120 hộ tham gia sản xuất và kinh doanh chè. Nhiều hộ trong xóm đã lắp vòi tưới, mua tôn quay để thuận lợi hơn cho trồng và chế biến chè.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, cây chè đã bén rễ trên đất này khoảng từ năm 1960. Từ năm 1990 trở lại đây, cây chè càng ngày càng phát triển mạnh ở vùng đất này. Đến nay, diện tích trồng chè của xóm đạt trên 50ha. Ngoài việc mở rộng diện tích, người dân cũng chú trọng cải tạo, thay thế các vườn chè trung du đã già cỗi bằng những giống chè mới có năng suất cao, chất lượng tốt như: LDP1, LDP2, Bát Tiên, Phúc Vân Tiên… Bên cạnh đó, bà con cũng tích cực tham gia các lớp tập huấn về chăm sóc, chế biến chè do huyện tổ chức. Từ những lớp tập huấn đó, bà con đã thực hành việc sản xuất sạch và hiệu quả hơn. Đến năm 2014, xóm Tiền Phong đã thành lập được tổ hợp tác, chuyên sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, gồm 30 hộ dân trên diện tích 10ha.

Để tìm hiểu về cách sản xuất chè theo quy trình VietGAP của bà con trong làng nghề, chúng tôi đã đến thăm gia đình ông Trần Văn Năm, là một trong những người tiên phong sản xuất chè an toàn của xóm, ông Năm chia sẻ: Sau khi được tham dự tập huấn và tự nghiên cứu, người trồng chè chúng tôi hiểu được, mục đích của quy trình VietGAP là để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, an toàn cho người sản xuất cũng như người tiêu dùng và môi trường sống. Vì vậy, chúng tôi đã chăm sóc đúng quy trình hướng dẫn, không sử dụng phân bón hóa học, dùng nhiều phân hữu cơ để cung cấp chất dinh dưỡng cho cây. Việc dùng thuốc bảo vệ thực vật cũng cần tiến hành đúng liều lượng và thời gian quy định, chỉ phun thuốc sau khi đã thăm chè, phát hiện bệnh và đều phải ghi chép cẩn thận trong sổ sách... Nếu so với quy trình sản xuất chè trước đây thì việc thực hiện theo quy trình sản xuất an toàn sẽ tiết kiệm được khoảng 30% chi phí mà lại an toàn cho người làm chè và người tiêu dùng. Tôi cho rằng, việc áp dụng sản xuất sạch chính là hướng đi mà người làm chè chúng tôi cần áp dụng để người tiêu dùng tin tưởng và làng chè phát triển bền vững.

Ông Trần Văn Ngọc, Phó Chủ tịch UBND xã Khe Mo cho biết: Những năm qua, người dân xóm Tiền Phong đã tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật từ khâu trồng, chăm sóc và chế biến chè. Trong đó chú trọng nhất đến áp dụng quy trình an toàn trong chăm sóc và chế biến để sản xuất được những sản phẩm chè chất lượng tốt mà vẫn bảo vệ được môi trường, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và người dân trong làng chè. Do đó, năng suất, chất lượng sản phẩm chè được nâng lên kéo theo giá thành sản phẩm cũng tăng. Khoảng 3 năm trở lại đây, nhiều hộ dân trong xã đã bán được từ 180-300 nghìn đồng/kg chè thành phẩm. Tính trung bình mỗi năm làng nghề chè Tiền Phong sản xuất được trên 100 tấn chè khô, doanh thu từ chè đạt gần 15 tỷ đồng, cao hơn nhiều lần so với trồng các cây trồng khác. Có thể nói, từ cây chè bà con ở Tiền Phong đã cải thiện được đời sống, những ngôi nhà tranh vách đất được thay bằng nhà xây kiên cố, nhà cao tầng khang trang. Thu nhập trung bình của người dân đã tăng lên 27 triệu đồng/người/năm. Xã đang tiếp tục vận động tất cả bà con tuân thủ sản xuất chè theo quy trình VietGAP, nhằm tạo dựng được chỗ đứng vững chãi cho sản phẩm trên thị trường trong nước và quốc tế.