Từ năm 2014 đến nay, giá trị nhập khẩu của tỉnh liên tục tăng cao. Trong đó, tập trung chủ yếu ở một số ngành hàng mũi nhọn là linh kiện điện tử, vải và phụ liệu may mặc, phôi thép và sắt thép các loại. Điều này chứng tỏ sức tăng sản xuất nội địa của tỉnh là khá lớn, thể hiện sự đảm bảo về tăng trưởng kinh tế địa phương.
Quy luật kinh tế chỉ ra rằng, những ngành hàng nào chủ yếu phải nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất thì khi giá trị nhập khẩu tăng chắc chắn giá trị sản xuất nội địa của ngành đó cũng tăng. Thực tế ở một số doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở tỉnh ta đã thể hiện rất rõ điều đó. Trong các ngành hàng từng là thế mạnh của tỉnh nhiều năm qua thì may mặc vẫn được xem là ngành hàng duy trì được đà tăng trưởng khá so với thời gian trước. Với đặc thù là ngành hàng chủ yếu gia công, phụ thuộc hầu hết vào nguồn nguyên liệu từ nước ngoài nên giá trị nhập khẩu của ngành này đạt rất cao. Năm 2014, giá trị nhập khẩu sản phẩm vải và phụ liệu may mặc toàn tỉnh đạt 80 triệu USD, tăng gấp 3 lần so với năm trước. Đến năm 2015, giá trị nhập khẩu của ngành này đã là 121 triệu USD, tăng 21,5%. Hết 6 tháng đầu năm 2016, giá trị đạt 53,4 triệu USD, tăng 21,3% so với cùng kỳ năm trước. Do giá trị nhập khẩu tăng cao nên sản phẩm may mặc sản xuất trong tỉnh cũng đạt sản lượng tương đối lớn: Năm 2014 là 37,5 triệu sản phẩm, năm 2015 tăng lên 45,2 triệu sản phẩm và 6 tháng đầu năm nay là 23,2 triệu sản phẩm. Theo Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Thương mại TNG, ông Nguyễn Văn Thời, mấy năm gần đây, tuy sản xuất và tiêu thụ hàng may mặc chưa hết khó khăn nhưng đơn vị cũng đã đạt được giá trị sản xuất và nhập khẩu phụ liệu tương đối cao. Và thực tế sẽ còn khởi sắc nhiều hơn nữa trong những tháng cuối năm 2016.
Tuy mới xuất hiện, nhưng ngành công nghiệp điện tử đang đứng đầu về giá trị nhập khẩu và sản xuất trên địa bàn. Năm 2014 là năm chính thức Tập đoàn Samsung cho ra các sản phẩm điện tử khi đầu tư vào tỉnh. Tập đoàn này chuyên sản xuất các sản phẩm điện tử thông minh như điện thoại di động, máy tính bảng. Điều đáng quan tâm là gần như 100% nguyên liệu đầu vào cũng như các linh, phụ kiện khác phục vụ sản xuất của Samsung đều được nhập từ nước ngoài. Trong đó, hệ thống máy móc, thiết bị phục vụ đầu tư xây lắp cũng được Tập đoàn này nhập khẩu hoàn toàn. Và Samsung khi có giá trị nhập khẩu lớn chắc chắn sẽ cho giá trị sản xuất cao. Kết thúc năm 2014, Nhà máy điện tử Samsung tại Thái Nguyên đã đạt giá trị sản xuất gần 8 tỷ USD. Ngay trong năm sau (2015), giá trị đã tăng lên 15 tỷ USD. Hơn 6 tháng qua, con số cũng đã đạt bằng kết quả của cả năm 2014, nên khả năng cả năm nay sẽ đạt gần 20 tỷ USD.
Tiếp theo nhịp phát triển của Samsung, các đơn vị, doanh nghiệp trong khu vực có vốn đầu tư nước ngoài cũng đạt lượng nhập khẩu lớn và chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng giá trị nhập khẩu của tỉnh. Năm 2014, toàn tỉnh đạt giá trị nhập khẩu 8,1 tỷ USD, năm 2015 là 13,2 tỷ USD và 6 tháng qua đạt trên 6,1 tỷ USD. Trong đó, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài luôn chiếm trên 90% tổng giá trị nhập khẩu của tỉnh. Như vậy, giá trị nhập khẩu tiếp tục tăng theo từng năm, và hiển nhiên sẽ kéo theo giá trị sản xuất tăng. Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh hiện có hơn 60 đơn vị, doanh nghiệp tham gia hoạt động nhập khẩu, trong đó, ngoài ngành hàng mới là linh kiện điện tử, tỉnh ta vẫn chủ yếu nhập các loại nguyên liệu phục vụ sản xuất thép, may mặc, phụ tùng máy móc thiết bị, than, hồ điện cực, chế biến thức ăn gia súc, phân bón, vật liệu chịu lửa...
Tuy vậy, cũng phải nhìn nhận một cách khách quan và công bằng rằng, trong khi các ngành hàng điện tử, may mặc có giá trị nhập khẩu lớn chưa từng có thì một số sản phẩm lại đang giảm sút đáng kể, trong đó bao gồm cả phôi thép và sắt thép phế liệu, nguyên liệu chế biến thức ăn gia súc, phân bón, giấy các loại, máy móc thiết bị, phụ tùng. Có thể thấy, dù thép là ngành hàng truyền thống, thế mạnh của tỉnh nhiều năm nay với nguồn nguyên liệu khá dồi dào do sở hữu nhiều mỏ quặng sắt trữ lượng lớn, song việc nhập khẩu phôi thép cũng như thép phế hàng năm của tỉnh vẫn chiếm khá lớn. Công ty CP Gang thép Thái Nguyên là đơn vị số 1 về sản xuất thép của tỉnh thời gian qua cũng vẫn phải nhập tới 40% nguồn phôi từ nước ngoài. Tuy nhiên, do thị trường gặp nhiều khó khăn, Chính phủ áp thuế tự vệ đối với ngành thép nên tỷ lệ phôi thép và thép phế nhập khẩu hiện tại đang giảm rõ rệt.
Qua thực tế nhập khẩu của tỉnh với một số ngành hàng đạt rất cao, nhất là sản phẩm điện tử, đã cho thấy xu hướng phát triển mới trong sản xuất công nghiệp của tỉnh. Chính những ngành hàng này sẽ là thế mạnh để tạo ra bước tăng trưởng kinh tế nhanh, ổn định và bền vững cho địa phương. Mặc dù vậy, cũng phải thấy rằng, khi nguyên, vật liệu, linh kiện phục vụ sản xuất đều nhập khẩu thì chắc chắn giá trị thực được hưởng của ngành đó sẽ không nhiều, tỷ lệ nội địa hóa sẽ thấp, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích thực tế của địa phương sở tại. Đặc biệt, khi phải nhập hoàn toàn từ bên ngoài, các đơn vị, doanh nghiệp chỉ tham gia gia công,
