Hai năm mất nguồn nước ngầm và mới đây mất luôn nguồn nước mặt từ suối Ngàn Me, gần 80 hộ dân xóm Kim Cương, xã Cây Thị (Đồng Hỷ) đang rất khó khăn trong sinh hoạt và sản xuất. Tình trạng rạn nứt nhà, sụt lún ruộng cũng đang xảy ra tại đây. Thực trạng này đã được người dân phản ánh tới chính quyền nhưng chưa được giải quyết.
Ruộng đồng nứt nẻ, sụt lún; nhà nứt toác; giếng cạn nước; lòng suối Ngàn Me bùn thải dày trên 1m. Đó là những hình ảnh chúng tôi ghi nhận được tại xóm Kim Cương, xã Cây Thị (Đồng Hỷ) chiều 27-7.
Ông Nguyễn Văn Mùi, 63 tuổi, sống ở đây cho biết: Tình trạng này trước đây chưa bao giờ xảy ra, cho đến khi các dự án khai thác khoáng sản xuất hiện tại xóm. Nhà ông Mùi có giếng khơi sâu trên 10m nhưng hiện giờ đã khô cạn và để có nước sinh hoạt, ông Mùi hàng ngày phải xách can đi ngược lên đầu xóm xin nước sạch về cho 6 người dùng. Giống như nhà ông Mùi, hàng chục hộ dân trong xóm Kim Cương hàng ngày đều phải đi xin nước về dùng.
Không chỉ nước sinh hoạt, nước để sản xuất của xóm cũng không còn. Dù chưa có thống kê đầy đủ nhưng ước tính có đến vài ha ruộng của người dân trong xóm không có nước để cấy lúa.
Theo các hộ dân ở đây, tình trạng trên là do ảnh hưởng từ công trường moong khai thác quặng của Mỏ sắt Trại Cau nằm ngay liền kề với xóm Kim Cương. Ông Nông Văn Toán, Phó Trưởng xóm Kim Cương cho biết: Năm 2014, Mỏ sắt Trại Cau bắt đầu khai thác khoáng sản tại moong khai thác liền kề xóm Kim Cương với độ sâu hàng chục mét. Từ đó đến nay, nguồn nước trong xóm dần dần cạn kiệt, ruộng đồng khô nẻ. Ngay cả khi trời mưa to dài ngày, ruộng đồng ở xóm cũng không thể giữ nước mà nhanh chóng khô nẻ sau đó ít ngày. Tình trạng khô hạn dường như còn là nguyên nhân gây sụt, lún nghiêm trọng tại hàng chục điểm trong xóm tạo thành các hố sâu có đường kính từ 1 đến 5m. Tình trạng sụt lún đất cũng gây ảnh hưởng tới các công trình xây dựng của xóm. Ước tính có hàng chục hộ dân có nhà bị nứt, lún có nguy cơ ảnh hưởng tới tính mạng của người dân…
Không có nước tưới tiêu, nguồn nước từ suối Ngàn Me chảy qua xóm là cứu cánh duy nhất để bà con ở đây lấy nước chống hạn. Tuy nhiên, từ nhiều tháng nay, nguồn nước này cũng bị chất thải đổ ra từ công trường khai thác khoáng sản của Công ty CP Khai thác khoáng sản Kim Sơn lấp kín. Theo ông Trần Văn Thìn - người sống liền kề với công trường khai thác này cho biết: Trước đây, nước từ suối Ngàn Me đủ đáp ứng nhu cầu tưới tiêu và chống hạn cho bà con sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, gần đây, bùn đỏ từ khu vực khai thác của Công ty Kim Sơn đổ trực tiếp ra suối Ngàn Me đã gây tắc nghẽn dòng chảy khiến bà con không thể bơm nước từ suối lên để sản xuất.
Xóm Kim Cương có 80 hộ dân với 236 nhân khẩu thì đã có tới trên 40 hộ dân với khoảng 160 người bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi tình trạng khô hạn, rạn nứt nhà cửa, sụt lún đồng ruộng. Người dân xóm Kim Cương đã làm đơn kiến nghị gửi tới xã, huyện và tỉnh nhưng các ban, ngành chức năng chưa có biện pháp giải quyết. Người dân đang mong các ngành chức năng của tỉnh, huyện sớm có biện pháp cụ thể giải quyết dứt điểm tình trạng này.