.jpg)
Vốn là xã thuần nông, với địa hình nhiều đồi núi, trước đây, người dân xã Tiên Hội (Đại Từ) chỉ biết đến ruộng lúa, đồi chè. Nhưng những năm gần đây, bà con đã đưa các loại cây ăn quả về trồng khắp đồi trên, bãi dưới, làm cho nơi đây thành vùng quê trù phú đầy trái ngọt và cho hiệu quả kinh tế cao.
Cũng bởi Tiên Hội là vùng đất nhiều đồi núi, nên diện tích ruộng ít chỉ có trên 100ha, còn lại chủ yếu là đồi chè trùng điệp. Toàn xã có 16 xóm, gần 1.600 hộ với khoảng 6.700 nhân khẩu. Có lẽ, thiên nhiên đã thiên vị cho Tiên Hội những nương đồi có chất đất màu mỡ thích hợp trồng nhiều loại cây, cộng với sự cần cù, ham học hỏi của người dân nơi đây nên từ khoảng năm 2006, vùng đất này bắt đầu xuất hiện những diện tích cây ăn quả xanh tươi. Những vườn cây ăn quả này không ngừng được mở rộng cho đến hôm nay.
Thời điểm này nhãn đang cuối vụ, những hộ dân trồng nhãn ở Tiên Hội đang tập trung thu hoạch nốt diện tích nhãn đã chín đem bán cho thương lái. Đi giữa bạt ngàn nhãn chín, nhìn ngắm những chùm quả mầu nâu sậm căng tròn nây nây sai lúc lỉu trên cành, chúng tôi cảm nhận một mùa sung túc nữa lại về với bà con trồng nhãn.
Đem những chùm nhãn căng mọng ra mời khách, ông Hàn Tân Hoa, xóm Tiên Trường 2 phấn khởi: Nhãn năm nay được mùa lắm, chùm nào ra chùm nấy, nặng trĩu cành. Vườn nhãn nhà tôi đã ngót 6-7 tuổi nên đang cho trái nhiều, mỗi cây cho khoảng 2 tạ quả/vụ. Hành trình đến với cây nhãn lồng của tôi cũng gian truân lắm. Với tổng diện tích gần 6.000m3 vườn đồi, trước đây, tôi cũng chỉ trồng chè như các hộ dân ở đây. Nhận thấy trồng chè khá vất vả, gia đình lại ít nhân lực, nên năm 1998, tôi đầu tư trồng vải. Sau 2 vụ thu hoạch, vải bắt đầu rớt giá, khó bán, đến năm 2008, tôi lại phá bỏ vải, xuống Hưng Yên mua 30 cây nhãn giống về trồng. 3 năm sau, nhãn bắt đầu cho quả, thấy cây nhãn phát triển tốt, cho trái ngọt, cùi dày không thua kém nhãn trồng ở Hưng Yên, quả nhãn lại có thị trường ổn định, nên tôi quyết định đầu tư mở rộng vườn nhãn. Hiện nay, trong vườn của gia đình đã có trên 100 gốc nhãn. Đặc biệt, sau khi nghiên cứu, học tập ở các địa phương, tôi đã thực hiện ghép nhãn Hưng Yên với cây nhãn miền để có chất lượng quả ngon hơn, bán giá cao hơn, đồng thời rút ngắn thời gian cho trái. Nếu như trước đây, cây nhãn sau khi trồng 3 năm mới bắt đầu cho quả thì cây nhãn ghép chỉ 2 năm sau là được thu hoạch. Hiện nay, tôi đã có 7 cây nhãn ghép đang cho thu hoạch.
Cùng với cây nhãn, bưởi diễn Tiên Hội cũng đã được nhiều người biết đến. Vào vụ thu hoạch bưởi, xe tải ở các nơi kéo đến thu mua đem bán ở nhiều địa phương. Cây bưởi diễn xuất hiện ở đây từ khoảng năm 2006 ở xóm Tiên Trường 1 và nhanh chóng lan rộng ra toàn xã và các xã lân cận. Do cây bưởi diễn có giá trị kinh tế cao, lại rất phù hợp với đất vườn đồi ở Tiên Hội nên diện tích bưởi ở đây liên tục được nhân lên theo từng năm, nhiều hộ giàu lên nhờ cây bưởi. Ông Trần Văn Nhâm, xóm Tiên Trường 1 là một trong những hộ đi đầu trong việc đưa cây bưởi diễn về trồng. Thời điểm này, vườn bưởi của ông Nhâm đang cho quả bằng trái cam sành, cả một khu vườn mênh mông toàn những bưởi khiến chúng tôi ngợp mắt bởi mầu xanh ngút ngàn của lá bưởi, quả bưởi đan xen. Ông Nhâm kể: Cách đây khoảng 10 năm, khi tôi phá bỏ chè để trồng bưởi diễn, ai cũng bảo tôi hâm, bởi cây chè vẫn đang cho thu hoạch đều, lại là thứ cây được tôn vinh là đệ nhất danh trà. Thế nhưng, tính tôi đã quyết là làm, mặc những lời rèm pha, trên cơ sở tìm hiểu về kỹ thuật trồng, chăm sóc và đặc điểm sinh trưởng của cây bưởi, tôi đã trồng thử nghiệm và thành công trên 20 gốc bưởi diễn. Từ thành công bước đầu, tôi tiếp tục mở rộng dần diện tích, đến nay, tôi đã có 300 cây bưởi đều đang cho thu rộ. Ngoài trồng bưởi, tôi còn trồng cả cam canh và hiện nay, loại cây này đang cho giá trị kinh tế còn cao hơn bưởi diễn. Từ diện tích bưởi này cùng với 100 gốc cam, mỗi năm gia đình thu được khoảng 14 tấn quả, bán được trên 1 tỷ đồng. Để cây bưởi và cam của gia đình có chỗ đứng vững chắc trên thị trường, được biết, mấy năm gần đây, ông Nhâm đã thực hiện chăm sóc, phòng bệnh và thu hái, bảo quản theo quy trình VietGAP và cũng đã được Trung tâm kiểm định chất lượng giống và vật tư hàng hóa nông nghiệp cấp chứng nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng VietGAP.
Ngoài 2 loại cây ăn quả được trồng nhiều trên đất Tiên Hội, bà con ở đây còn thâm canh nhiều loại cây ăn quả khác và đều phát triển tốt, mang lại thu nhập cao như: Vườn bưởi của gia đình anh Trần Văn Quý, vườn thanh long của gia đình anh Nguyễn Văn Hà… Đến nay, diện tích cây ăn quả của xã có gần 100ha, trong đó bưởi: gần 60ha, vải: 11,6ha, nhãn, chuối, thanh long, ổi… là trên 27ha. Ông Trịnh Văn Thức, Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Hội cho biết: Nhận thấy đất đai ở đây phù hợp với trồng các loại cây ăn quả, đặc biệt là có thể xen canh với cây chè, nên trong những năm gần đây, xã đã tập trung đẩy mạnh phát triển các loại cây ăn quả bằng việc phối hợp với ngành Nông nghiệp và PTNT xây dựng các mô hình trồng cây ăn quả, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho bà con... Hiện nay, xã đang triển khai ô mẫu thâm canh bưởi diễn tại xóm Tiên Trường 1, Tiên Trường 2 và Đại Quyết với diện tích 4ha. Đồng thời, tiếp tục bảo vệ và phát triển nhãn hiệu bưởi Tiên Hội, nhân rộng một số hộ sản xuất bưởi theo tiêu chuẩn VietGAP. Hiện nay đã có 3 hộ được chứng nhận sản xuất bưởi theo tiêu chuẩn VietGAP.
