Mở hướng phát triển kinh tế từ bí xanh

Giống bí xanh Thiên Thanh 5 do Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm nghiên cứu, chọn tạo và chuyển giao. Sau khi được Hội đồng Khoa học Công nghệ tỉnh, UBND tỉnh phê duyệt, trên 100 hộ dân ở 3 địa phương: T.X Phổ Yên, huyện Phú Bình và Đại Từ đã được hỗ trợ xây dựng mô hình trồng loại cây này với diện tích 15ha. Thông qua thực hiện mô hình, người dân đã được chuyển giao toàn bộ quy trình sản xuất bí xanh an toàn với giống bí mới mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Đưa chúng tôi đi thăm ruộng bí xanh mát mắt, quả sai lúc liểng trên giàn, bà Đặng Thị Bộ, xóm Trại Cẩm La, xã Đông Cao (T.X Phổ Yên) không giấu được niềm vui: Trồng bí xanh đúng là làm chơi ăn thật. Hay nhất của giống bí xanh Thiên Thanh 5 là thời gian thu hoạch sau trồng nhanh, thời vụ thu hoạch quả kéo dài (thu hoạch quả đầu sau trồng 60-70 ngày và thời gian thu quả kéo dài 30-35 ngày tiếp theo). Quả già có thể bảo quản trong nhà từ 2-3 tháng nên không lo ùn tắc sản phẩm sau thu hoạch. Quả bí xanh Thiên Thanh 5 rất đặc ruột, vỏ màu xanh thẫm, chắc, ăn ngọt thanh chứ không chua như một số giống bí khác.

Gia đình bà Bộ là 1 trong số trên 50 hộ của xã Đông Cao tham gia mô hình sản xuất bí xanh giống Thiên Thanh 5. Vụ đông năm 2016, gia đình bà Bộ trồng 1 sào bí xanh. Cũng theo lời bà Bộ thì giống bí xanh Thiên Thanh 5 có tỷ lệ hạt nảy mầm, cây trồng sống rất cao, đạt gần 100%. Lứa đầu tiên đậu 600 quả, trung bình mỗi quả nặng 2kg, với giá bán hiện nay tại ruộng là 10 nghìn đồng/kg, thì đợt hái đầu tiên, gia đình bà đã thu trên 10 triệu đồng.

Rời nhà bà Bộ, chúng tôi đến thăm mô hình trồng bí Thiên Thanh 5 của chị Nguyễn Thị Liên, xóm Tiến Bộ, xã Dương Thành (Phú Bình). Khác với ruộng bí nhà chị Bộ làm giàn cho cây leo lên, gia đình chị Liên để bí bò tự nhiên trên ruộng. Trao đổi cùng chúng tôi, chị Liên cho biết: Trồng cây bí này người lười cũng có thể làm được. Nếu kỳ công thì làm giàn, còn không cứ để bí bò tự nhiên trên ruộng. Do là lần đầu tiên tham gia mô hình nên tôi chỉ dám trồng 1 sào bí xanh Thiên Thanh 5. Nhưng như các chị thấy đấy, hiệu quả của cây bí này rất cao. Cái hay của cây trồng này là kỹ thuật trồng, chăm sóc đơn giản, quả ra kế tiếp nên trong thời vụ gần như ngày nào cũng được thu hoạch để bán.

Trao đổi với chúng tôi, Tiến sĩ Đoàn Văn Cảnh, Trưởng bộ môn Cây thực phẩm, Viện Cây lương thực và cây thực phẩm, Chủ nhiệm Dự án xây dựng mô hình sản xuất bí xanh giống Thiên Thanh 5 tại Thái Nguyên cho biết: Theo số liệu điều tra sơ bộ hạt giống bí xanh cung cấp cho sản xuất tại tỉnh Thái Nguyên trong những năm qua chủ yếu là người dân tự để giống và một phần do người dân mua giống không rõ nguồn gốc, tên giống. Các giống bí trồng đã thoái hóa do dân tự để giống nên năng suất kém, chất lượng không cao. Chính vì vậy, sau khi được Hội đồng Khoa học Công nghệ tỉnh, UBND tỉnh phê duyệt, thông qua Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và PTNT, chúng tôi đã chọn 3 địa phương là T.X Phổ Yên, huyện Phú Bình và Đại Từ với trên 100 hộ xây dựng mô hình trồng 15ha bí xanh Thiên Thanh 5.

Giống bí xanh Thiên Thanh 5 có thời gian sinh trưởng ngắn từ 110-120 ngày đối với vụ xuân hè và 100-110 ngày trong vụ thu đông. Năng suất đạt từ 50-55 tấn/ha vụ xuân hè và từ 45-47 tấn/ha vụ thu đông. Dạng quả thuôn dài 60-70cm, vỏ xanh đậm, đặc ruột, ít hạt. Hàm lượng đường cao, ăn mát, không chua. Đây là giống bí xanh mới được người sản xuất và thị trường tiêu thụ ưa chuộng hiện nay. Trong quá trình triển khai, Ban Chủ nhiệm Dự án đã tổ chức các lớp tập huấn về kỹ thuật trồng, chăm sóc cho các hộ tham gia; cấp phát hạt giống (Nhà nước hỗ trợ 60%, Viện Cây lương thực và cây thực phẩm hỗ trợ 40%) và vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật (Nhà nước hỗ trợ 40%, dân đối ứng 60%) cho các hộ tham gia. Qua đánh giá của phòng chuyên môn thuộc Sở Khoa học và Công nghệ, các mô hình đều thực hiện tốt yêu cầu kỹ thuật. Hạt giống cấp phát chất lượng tốt. Sau 60-70 ngày trồng, cây đã cho thu hoạch lứa quả đầu tiên. Năng suất đạt 45-47 tấn/ha trong vụ thu đông, với giá bán trung bình từ 9-10 nghìn đồng/kg, cho thu nhập từ 250 đến 300 triệu đồng/ha/vụ; lãi thuần thu được từ 120-140 triệu đồng/ha/vụ. Hiện nay, khá nhiều hộ dân đã đăng ký với Viện Cây lương thực và cây thực phẩm để mua giống trồng trong vụ xuân tới.

Từ những thành công ban đầu thông qua việc xây dựng mô hình sản xuất bí xanh giống Thiên Thanh 5 đã góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong nông nghiệp. Đây cũng là một giải pháp hiệu quả nhằm đa dạng hóa các loại cây trồng theo hướng chuyên canh, đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng. Thông qua thực hiện Dự án, người dân đã được chuyển giao toàn bộ quy trình sản xuất bí xanh an toàn với giống bí mới mang lại hiệu quả kinh tế cao. Với khả năng nhân rộng của mô hình sẽ tạo vùng chuyên sản xuất bí xanh hàng hoá, vùng nguyên liệu rau ăn quả an toàn, có chất lượng cao, tập trung, tạo điều kiện cho các nhà doanh nghiệp thu mua nguyên liệu một cách dễ dàng, với số lượng lớn.