Na Mao là xã thuần nông của huyện Đại Từ, điều kiện phát triển kinh tế còn nhiều khó khăn, hạn chế. Song, với quyết tâm cao của Đảng bộ, chính quyền và sự đồng thuận của người dân nơi đây, vùng quê này đang từng ngày đổi mới.
Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, xã Na Mao được coi là một cửa ngõ quan trọng trong công tác tuyên truyền, mở rộng lực lượng của Mặt trận Việt Minh từ căn cứ Tân Trào (tỉnh Tuyên Quang) về các xã, huyện, tỉnh thuộc phía Đông của khu vực Việt Bắc. Na Mao được các cán bộ Việt Minh tin tưởng lựa chọn làm nơi đào tạo, huấn luyện lực lượng chiến đấu, đồng thời tích cực tuyên truyền cho nhân dân địa phương về vấn đề bảo vệ cơ sở cách mạng, phương pháp đấu tranh giành chính quyền. Tiếp đó, trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954), Na Mao trở thành một trong những xã An toàn khu (ATK) ở Thái Nguyên, là nơi đi lại của nhiều đồng chí cán bộ cấp cao của Đảng, đồng thời có một số cơ quan, đơn vị của Trung ương, Quân đội đứng chân trên địa bàn...
Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, những năm gần đây, người dân trong xã luôn đoàn kết thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM). Xã đã triển khai nhiều giải pháp nhằm từng bước tháo gỡ khó khăn, thực hiện hiệu quả các tiêu chí NTM, trong đó chú trọng phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp, nâng cao đời sống nhân dân. Ngoài việc tận dụng tối đa những diện tích có thể cấy lúa, trồng cây màu để thâm canh, tăng vụ, đội ngũ cán bộ xã và các xóm tích cực tuyên truyền, vận động bà con mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đưa các giống cây, con có giá trị kinh tế cao vào sản xuất (như lúa lai, chè cành, lợn nái ngoại…), từ đó nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi. Những năm gần đây, tổng sản lượng lương thực có hạt của xã tăng khoảng 10%/năm (năm 2016 đạt trên 2.000 tấn), từng bước giúp người dân xóa đói, giảm nghèo. Hiện nay, toàn xã còn trên 20% số hộ nghèo, hộ cận nghèo trên 10%.
Đời sống được nâng lên, bà con có thêm điều kiện để đóng góp xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng nông thôn trên địa bàn (như đường giao thông, công trình thủy lợi nội đồng...). Trước đây, hệ thống giao thông của xã chủ yếu là đường đất nhỏ hẹp, lầy lội quanh năm. Chính vì vậy, khi thực hiện Chương trình XDNTM, xã coi phát triển giao thông là khâu đột phá, tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân hiến đất làm đường. Đầm Vuông là một trong những xóm điển hình trong phong trào hiến đất làm đường. Xóm có 47 hộ, trong đó 37 hộ là người dân tộc Sán Chí. Để làm được 1km đường qua xóm, 28 hộ đã hiến hơn 4.000m2 đất, có gia đình hiến cả ruộng lúa, đồi chè. Cùng với Đầm Vuông, nhân dân các xóm khác cũng tích cực hưởng ứng phong trào hiến đất làm đường. Đến nay, toàn xã đã làm được 17km đường liên xóm theo phương thức Nhà nước và nhân dân cùng làm. Bên cạnh đó, được sự hỗ trợ của Nhà nước, xã đã đầu tư xây dựng Nhà văn hóa xã, nghĩa trang nhân dân với tổng trị giá trên 500 triệu đồng. Xã cũng vận động nhân dân xây dựng được 285 bể chứa rác thải...
Đồng chí Nguyễn Văn Hồng, Chủ tịch UBND xã cho biết, để thực hiện tốt các tiêu chí, năm 2016, Đảng ủy xã đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về XDNTM, trong đó đề ra những việc làm cụ thể theo từng tiêu chí, như: Thành lập HTX, tổ nhóm HTX để đạt tiêu chí “Hình thức tổ chức sản xuất”; tích cực hưởng ứng phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” để đạt tiêu chí văn hóa; phát động phong trào thi đua trong Đảng bộ, chính quyền, MTTQ và các tổ chức đoàn thể, phấn đấu hoàn thành tiêu chí về tổ chức chính trị xã hội vững mạnh; rà soát, thống kế số nhà tạm của các hộ dân và tham mưu các giải pháp hỗ trợ xóa nhà tạm để thực hiện tiêu chí nhà ở...
Với điều kiện thực tiễn của xã Na Mao, để hoàn thành các tiêu chí NTM quả là một thử thách lớn. Tuy nhiên, với sự cố gắng, nỗ lực của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương, đến nay xã đã hoàn thành 12/19 tiêu chí. Các tiêu chí còn lịa chưa đạt là: Giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa, nhà ở dân cư, thu nhập, hộ nghèo và môi trường. Hiện nay, xã đã triển khai kế hoạch cụ thể để thực hiện từng tiêu chí. Dự kiến trong năm 2017, địa phương sẽ hoàn thành thêm 2 tiêu chí là môi trường và nhà ở dân cư, các tiêu chí còn lại sẽ hoàn thành trong năm 2018, quyết tâm về đích theo đúng lộ trình đề ra vào năm 2019.
