Những ngày này, nông dân ở các địa phương trên địa bàn tỉnh đang hối hả thu hoạch lúa xuân. Trên những cánh đồng, màu vàng óng của lúa chín xen lẫn nón trắng nhấp ngô tạo nên bức tranh thật đẹp. Tiếng người cười nói hòa cùng tiếng máy tuốt lúa, máy gặt đập liên hợp càng làm cho làng quê thêm rộn ràng.
Là một trong những địa phương hoàn thành việc gieo cấy lúa xuân sớm nhất tỉnh, thời điểm này, nông dân T.X Phổ Yên đang tập trung thu hoạch rộ lúa xuân. Đến các xã như Hồng Tiến, Tiên Phong, Đắc Sơn, Tân Hương... đâu đâu chúng tôi cũng gặp cảnh người gặt, gánh, tuốt lúa, chở thóc. Mùi thơm nồng của hương lúa mới hòa cùng mùi rơm tươi ngai ngái. Đưa tay lau giọt mồ hôi còn vương trên trán, bà Đỗ Thị Nguyệt, ở xóm Diện, xã Hồng Tiến phấn khởi nói: Năm nay, lúa ít bị sâu bệnh hơn mọi năm nên nhà tôi cũng đỡ được công phun thuốc. Do bón phân đầy đủ, nước tưới hợp lý và phòng trừ sâu bệnh kịp thời nên cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt. Với 5 sào lúa Thiên ưu 8, năng suất bình quân đạt 1,9 tạ/sào, nhà tôi thu về 1 tấn thóc. Năm nào cũng vậy, thu hoạch lúa xuân xong, chúng tôi bắt tay ngay vào làm đất để sản xuất vụ mùa sớm.
Rời T.X Phổ Yên, qua huyện Phú Bình, giữa trưa hè nắng oi ả, chúng tôi vẫn bắt gặp bà con tranh thủ tuốt lúa. Những gương mặt đen sạm vì dãi dầu nắng gió nhưng ánh lên niềm vui vì lúa xuân được mùa. Ôm bó lúa bông nào bông nấy nặng trĩu hạt trên tay, bà Nguyễn Thị Quý, ở xóm Đồng Trong, xã Thanh Ninh nói: Những năm gần đây, do được tham gia các lớp tập huấn, tham quan các mô hình, bà con chúng tôi đã chủ động đưa các giống mới, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần nâng cao năng suất các loại cây trồng. Vụ này, nhà tôi cấy 5 sào lúa GS9 và Thiên ưu 8, năng suất đạt khoảng 2 tạ/sào, cao hơn năm ngoái 0,3 tạ/sào. Nói về tình hình sản xuất vụ xuân năm nay, anh Nguyễn Viết Đài, Chủ tịch UBND xã Hà Châu cho biết: Toàn xã gieo cấy được trên 230ha lúa xuân. Mặc dù tình hình thời tiết diễn biến phức tạp, xuất hiện các bệnh: Sâu cuốn lá nhỏ, đạo ôn, rầy... trên cây lúa nhưng do phun phòng trừ kịp thời và chăm sóc tốt nên không bị ảnh hưởng về năng suất và chất lượng thóc. Năng suất lúa xuân toàn xã vẫn đạt 56,5 tạ/ha, cao hơn cùng kỳ năm ngoái 1,3 tạ/ha, bà con nông dân rất phấn khởi vì lúa xuân được mùa.
Được biết, vụ xuân năm nay, toàn tỉnh gieo cấy được 30.281ha lúa, đạt 104,4% kế hoạch; trong đó diện tích lúa lai gần 5 nghìn ha, đạt 17%. Một số địa phương có diện tích lúa lai cao như: Đồng Hỷ 812ha, Đại Từ 694ha, Phú Bình 600ha, T.X Phổ Yên 570ha. Vụ xuân năm nay tiếp tục được đánh giá là một vụ xuân ấm. Đối với giống lúa dài ngày, nếu bà con cấy ở trà xuân sớm, cây mạ già, khi gặp thời tiết ấm, lúa sinh trưởng, phát triển nhanh, trỗ bông tập trung đầu tháng 4 gặp rét sẽ cho năng suất thấp. Ngoài ra, thời tiết ấm cũng làm sâu bệnh trên lúa diễn biến phức tạp. Bệnh đạo ôn lá sẽ phát sinh sớm ở giai đoạn mạ và lúa đẻ nhánh. Sâu cuốn lá, đục thân, rầy các loại, do ấm sẽ không ngủ đông hoặc ngủ đông ngắn, vòng đời nhanh hơn, nguồn thức ăn lại dồi dào nguy cơ phát sinh thành dịch rất cao. Trước tình hình trên, Sở Nông nghiệp - PTNT đã chủ động khuyến cáo các địa phương chuyển dịch cơ cấu mùa vụ, cấy trà xuân muộn là chủ yếu (chiếm 97-98%). Đồng thời, sử dụng phần lớn là bộ giống ngắn ngày, cấy mạ non nên không bị ảnh hưởng, bà con vẫn được mùa. Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, năng suất lúa bình quân toàn tỉnh ước đạt 54,66tạ/ha, đạt 102,3% so với kế hoạch, sản lượng thóc ước đạt 165.515 tấn, đạt 106,7% kế hoạch.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lương Văn Vượng, Chi cục Trưởng Chi cục Trồng trọt - Bảo vệ thực vật cho biết: Từ nay đến cuối vụ, chúng tôi tiếp tục phối hợp với các địa phương tập trung chỉ đạo công tác điều tra, phát hiện sâu bệnh hại; trong đó, đặc biệt chú ý rầy nâu, rầy lưng trắng, bệnh khô vằn để hướng dẫn bà con phun phòng trừ kịp thời, không để lây lan thành dịch. Đồng thời, khuyến cáo người dân không được lơ là, chủ quan với tình hình sâu bệnh gây hại cuối vụ, tránh để ảnh hưởng đến năng suất. Đối với diện tích lúa đã chín, các địa phương cần huy động tối đa máy móc, phương tiện, nhân lực để thu hoạch nhanh gọn lúa xuân theo phương châm “xanh nhà hơn già đồng”, thu hoạch đến đâu làm đất ngay đến đó để triển khai gieo cấy lúa mùa đúng lịch thời vụ.
Hối hả thu hoạch xong những bông lúa nặng trĩu, chín vàng sau bao ngày đổ mồ hôi chăm sóc, bà con nông dân trên địa bàn tỉnh lại tất bật chuẩn bị dẫn nước vào ruộng để kịp cày bừa, gieo cấy cho một vụ sản xuất mới. Vất vả là vậy nhưng trên gương mặt bà con luôn ánh lên niềm tin về những mùa vàng bội thu.
