Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2016-2020 đã đi qua phân nửa thời gian thực hiện. Nhưng đến thời điểm này (tháng 10-2017), huyện Định Hóa mới có 5/23 xã lập được Đề án cho cả giai đoạn, đạt 21,7%. Việc triển khai, thực hiện lập Đề án cho cả giai đoạn chậm, không chỉ ảnh hưởng tới tiến độ xây dựng NTM của huyện Định Hóa, mà còn ảnh hướng tới Đề án xây dựng NTM chung của tỉnh.
Giải thích về việc vì sao các xã chưa lập được Đề án xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020, ông Ngô Quốc Tự, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, Phó Chánh văn phòng điều phối xây dựng NTM huyện Định Hóa cho biết: Cơ quan Thường trực xây dựng NTM của huyện đã tích cực vào cuộc. Từ cuối năm 2015, Văn phòng điều phối đã thường xuyên cử cán bộ chuyên môn về xã, trực tiếp hướng dẫn cho Đảng ủy xây dựng nghị quyết chuyên đề về xây dựng NTM, đồng thời hướng dẫn cho bên chính quyền lập Đề án theo hướng dẫn chung của Ban Chỉ đạo. Vừa hướng dẫn, vừa “thúc” tiến độ, nhưng đến nay toàn huyện còn 18 xã chưa hoàn thành việc xây dựng Đề án, do các đồng chí cán bộ lãnh đạo Đảng ủy, chính quyền xã chưa thực sự vào cuộc, hoặc vào cuộc lúng túng, không biết lập Đề án xây dựng NTM như thế nào.
Huyện miền núi Định Hoá có 23 xã thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Bắt đầu thực hiện Chương trình năm 2011, trung bình đạt 2,5 tiêu chí/xã. Đến hết năm 2015, số tiêu chí đạt được bình quân/xã tăng 9,6 tiêu chí so với năm 2011. Thu nhập bình quân của người dân khu vực nông thôn được nâng cao, từ 7,8 triệu đồng năm 2011, lên 14,2 triệu đồng/người/năm 2016. Kết quả xây dựng NTM đã làm đổi thay nhận thức của đại bộ phận cán bộ, nhân dân trong huyện. Đông đảo người dân tin tưởng, mạnh dạn hơn trong tham gia xây dựng NTM. Ông Trần Sách, 70 tuổi, là hộ nghèo ở xóm Cây Cóc, xã Bình Thành đã vận động vợ, con nhất trí hiến 240m2 đất ruộng cấy 2 vụ để địa phương làm đường bê tông. Ông Sách cho biết: Tôi cũng như tất cả những nông dân khác luôn ủng hộ chủ trương xây dựng NTM của Nhà nước. Cán bộ, Đảng, Nhà nước phát động, chúng tôi theo.
Một nguyên nhân khác là do đội ngũ cán bộ xã bằng lòng với kết quả đạt được trong xây dựng NTM tại giai đoạn đầu, nên khi bắt tay vào giai đoạn tiếp theo, “họ” chưa thật sự muốn vào cuộc. Trong khi đó, từ tháng 10-2015, Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM của tỉnh đã có văn bản đề nghị các sở, ban, ngành, địa phương khẩn thương thực hiện việc rà soát, đánh giá quy hoạch và Đề án xây dựng xã NTM, kết quả thực hiện 19 tiêu chí theo Bộ tiêu chí Quốc gia NTM; xây dựng Kế hoạch thực hiện giai đoạn 2016-2020. Tháng 1-2016, UBND tỉnh tiếp tục có văn bản yêu cầu các cấp, ngành liên quan khẩn trương thực hiện các nội dung trên. Trong đó việc xây dựng Đề án xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020, từng địa phương phải xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, các giải pháp chủ yếu; nhu cầu, khả năng huy động và dự kiến nguồn vốn để xây dựng kế hoạch tổng thể trong cả giai đoạn và phân kỳ chi tiết theo từng năm. Nhưng đến nay, công việc cơ bản nhất là việc lập Đề án xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 của 18/23 chưa được hoàn thiện.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết: Việc huyện Định Hoá có nhiều xã chưa xây dựng được Đề án xây dựng NTM theo chỉ đạo của tỉnh, bởi còn một bộ phận cán bộ, đảng viên cấp xã chưa nhận thức được đầy đủ về nội dung, phương pháp, cách làm trong giảm nghèo bền vững và xây dựng NTM; có tư tưởng trông chờ, ỷ lại cấp trên, chưa chịu vào cuộc; chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị.
Theo bà Lộc Kim Tuyết, Phó Chủ tịch UBND huyện: Đến nay, về cơ bản khung chính sách, pháp lý thực hiện Chương trình trong giai đoạn 2016-2020 đã được ban hành, nhưng hệ thống văn bản hướng dẫn còn chậm được ban hành. Đặc biệt nhiều chính sách, chương trình giảm nghèo được ban hành nhưng còn mang tính ngắn hạn, nguồn lực cho giảm nghèo chưa đáp ứng yêu cầu, bị phân tán, dàn trải, việc phối hợp chỉ đạo thực hiện giữa các ngành, địa phương chưa chặt chẽ. Kết quả giảm nghèo chưa thật sự bền vững. Các hộ nghèo chủ yếu là thuần nông; người dân tộc thiểu số; người dân ở vùng khó khăn dẫn đến tỷ lệ phát sinh nghèo và tái nghèo cao, nên khó đạt tiêu chí NTM. Chất lượng đạt chuẩn các tiêu chí NTM chưa thực sự bền vững, nhất là tiêu chí về môi trường; tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn còn bức xúc đối với người dân nông thôn. Để Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020 được triển khai thực hiện có kết quả, huyện tiếp tục đôn đốc cho các xã khẩn trương hoàn thành việc Đề án cho cả giai đoạn.
