Từ những lợi thế về đất đai, khí hậu của địa phương, ông Vũ Văn Mạnh, ở xóm Trại, xã Đông Cao (T.X Phổ Yên) đã mạnh dạn đưa vào trồng các loại rau xanh theo phương pháp an toàn, mang lại nguồn thu nhập khá. Đây cũng là mô hình trồng rau an toàn đầu tiên của xã Đông Cao, được chọn làm ô mẫu để nhân rộng trên địa bàn.
Xã Đông Cao có các xóm: Soi, Trại, Trà Thị và Việt Hồng là những nơi có truyền thống làm rau xanh với diện tích hơn 20ha. Đi trên cánh đồng rau xanh thuộc xóm Soi, chúng tôi ấn tượng với khu đồng ruộng được quy hoạch tập trung, trang bị nhà lưới, hệ thống tưới phun sương tự động của gia đình ông Mạnh. Theo đó, toàn bộ khu trồng rau được chia thành những diện tích nhỏ trồng các loại rau khác nhau. Ngoài ra, khu sơ chế cũng được xây dựng riêng biệt, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm theo quy định.
Chia sẻ về quá trình làm rau, ông Mạnh cho biết: Hằng năm, vợ chồng ông dành từ 1-2 sào ruộng để trồng rau nhằm nâng cao thu nhập. Năm 2015, ông chuyển sang trồng rau theo phương pháp an toàn với diện tích hơn 2.000m2 với các loại rau như: su hào, bắp cải, súp lơ... Theo ông Mạnh, trong số các loại rau đang trồng thì rau cải là loại rau khó trồng nhất, đặc biệt là ở thời điểm trái vụ (khoảng tháng 8, 9 hằng năm). Bởi, loại rau này dễ bị sâu bệnh, tốn nhiều công chăm sóc nhưng ưu điểm là thời gian ngắn, thị trường khan hàng nên giá bán cao hơn so với sản xuất đúng mùa. Ban đầu, vì chưa nắm rõ kỹ thuật nên rau thường xuyên bị sâu bệnh, lá vàng úa rồi chết dần. Để khắc phục những hạn chế đó, ngoài việc tích lũy kinh nghiệm qua các vụ trồng, ông Mạnh còn tích cực tìm hiểu trên sách, báo, tivi và đi thực tế mô hình ở nhiều nơi. Sau nhiều nỗ lực, cố gắng, ông đã xây dựng thành công mô hình trồng rau an toàn (chủ yếu là rau cải ăn lá), mang lại hiệu quả kinh tế.
Theo ông Mạnh, trồng rau theo phương pháp an toàn đòi hỏi kỹ thuật cao hơn nhiều so với trồng rau thông thường từ khâu làm đất đến thu hoạch. Ngoài lựa chọn hạt giống chất lượng thì công đoạn làm đất phải được xử lý kỹ lưỡng để tránh mầm bệnh phát sinh sau này. Trong quá trình rau phát triển, ông hạn chế tối đa sử dụng phân bón hóa học mà sử dụng chủ yếu là phân vi sinh để bón lót và cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cây trồng. Đối với phòng trừ sâu bệnh, hầu hết thuốc bảo vệ thực vật đều có nguồn gốc sinh học, sau khi phun thuốc 10-15 ngày mới tiến hành thu hoạch rau, đảm bảo thời gian cách ly. Ngoài ra, nguồn nước tưới rau cũng được sử dụng bằng nước giếng khoan và được cơ quan chuyên môn kiểm tra định kỳ.
Hiện nay, để nâng cao hiệu quả sản xuất rau an toàn, ông Mạnh đã đầu tư hơn 100 triệu đồng lắp đặt nhà lưới nhằm tránh tác động của thời tiết và sâu bệnh gây hại. Ông Mạnh cho rằng, động lực lớn để ông tiếp tục gắn bó với việc trồng rau an toàn, ngoài việc đã làm chủ được kỹ thuật thì đồng đất ở xã Đông Cao cũng có nhiều yếu tố thuận lợi để sản xuất. Bởi, xã giáp với sông Cầu, không những thuận lợi về nguồn nước tưới mà còn được hưởng đặc lợi từ chất đất pha cát tơi xốp, phù hợp với trồng cây rau màu. Cùng với đó, xã có hệ thống giao thông thuận lợi, gần với một số chợ đầu mối như: chợ Ba Hàng, chợ Chã, chợ Cầu Gô…, nên việc vận chuyển, tiêu thụ nông sản cũng khá thuận lợi. Hằng năm, gia đình ông cung ứng ra thị trường trên 40 tấn rau an toàn các loại. Với giá bán dao động từ 15-18 nghìn đồng/kg tùy từng loại, sau khi trừ chi phí gia đình ông thu lãi trên 200 triệu đồng. Ngoài ra, mô hình của gia đình ông còn giải quyết việc làm cho 2 lao động địa phương, thu nhập hơn 4 triệu đồng/tháng.
Từ hiệu quả kinh tế của mô hình trồng rau an toàn của gia đình ông Mạnh, tháng 4-2017, một số người dân tại xóm Trại và xóm Soi đã thống nhất thành lập Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp Đông Cao. Từ 9 thành viên trong những ngày đầu thành lập, đến nay, HTX đã thu hút 37 thành viên tham gia trồng các loại rau an toàn. Dù mới chỉ hoạt động được hơn 1 năm nhưng HTX đã bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, nhận thức của người dân trong sản xuất đã có những chuyển biến rõ rệt. Hiện nay, với diện tích trên 3ha, bình quân mỗi ngày HTX thu hoạch hơn 5 tạ rau các loại và được Công ty TNHH Thực phẩm Nguyên Phong (Hà Nội) thu mua để cung cấp cho một số trường mầm non, bếp ăn tập thể tại Hà Nội. Sau khi trừ chi phí, Hợp tác xã thu lãi khoảng 100 triệu đồng/tháng. Với cách làm phù hợp, hiệu quả, tháng 7-2017, sản phẩm rau xanh của HTX đã được Trung tâm Kiểm định chất lượng giống và vật tư hàng hóa nông nghiệp (Sở Nông nghiệp - PTNT) cấp Giấy chứng nhận sản phẩm an toàn.