Khoảng 5 năm trở lại đây, cứ đến dịp Tết Nguyên đán là cả xóm Ao Rôm 2, xã Khe Mo (Đồng Hỷ) lại râm ran tiếng cười nói của người dân và thương lái trên những ruộng chuối xanh rờn vào vụ thu hoạch. Năm nay cũng vậy, người dân trong xóm có một vụ chuối được mùa, được giá, kịp phục vụ nhu cầu thị trường Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 đang cận kề.
Chúng tôi tìm đến xóm Ao Rôm 2 khi Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 đang đến gần. Đưa chúng tôi đi xem những vườn chuối trĩu buồng, quả căng tròn đón Tết, ông Nguyễn Văn Thi, Trưởng xóm Ao rôm 2 cho biết: Toàn xóm có gần 150 hộ dân thì có đến trên 50% số hộ trồng chuối. Cách đây hàng chục năm, ở xóm này đã có một số nhà trồng chuối nhưng chủ yếu chỉ để dùng trong gia đình. Khoảng 5 năm trở lại đây, cây chuối mới phát triển mạnh thành hàng hóa, hiện tại đây là xóm có diện tích chuối nhiều nhất xã với tổng số trên 10ha.
Trước kia, người dân trồng chuối không theo thời vụ nên chuối trỗ cả 4 mùa. Chẳng may vào mùa mưa bão chuối rất dễ đổ, chuối chín vào mùa hè ít người mua, vào dịp Tết nhiều người muốn mua lại không có đủ chuối bán. Với đặc tính cây chuối mỗi năm chỉ thu hoạch một lần nên sau đó nhiều bà con trong xóm đã trồng thí điểm vào một mùa để tìm ra thời điểm cây chuối cho thu hoạch vào đúng dịp Tết. Qua theo dõi, những mùa chuối sau bà con chỉ trồng chuối vào mùa xuân, từ đầu đến giữa tháng 2 (Âm lịch). Đây được coi là “thời điểm vàng” trong thời vụ trồng chuối vì cây chuối dễ sinh trưởng, phát triển, năng suất cao và cho thu hoạch vào dịp Tết. Cùng với việc chú ý khung lịch thời vụ, khâu làm đất và chọn giống cũng rất quan trọng.
Cây chuối giống để trồng phải ít lá, cao từ 0,8-1,2m. Khi chăm sóc phải có phân chuồng bón lót, bón thúc phân NPK, không bón nhiều đạm trắng dễ gây bạc lá hoặc chuối chín non. Nếu đầu tư chăm sóc tốt, mỗi buồng chuối có từ 8-9 nải, quả to, đều, mẫu mã đẹp. Ngày thường, chuối được bán cho thương lái với giá khoảng 70-80.000 đồng/buồng nhưng ngày Tết có thể tăng lên gấp đôi. Như mùa chuối Tết năm nay được đánh giá là được mùa được giá, trung bình mỗi buồng chuối được bán với giá khoảng 200.000 đồng, mỗi sào chuối được lãi từ 4-5 triệu đồng.
Chúng tôi dừng chân ở vườn chuối nhà ông Hà Văn Bạch, người trồng nhiều chuối nhất ở xóm với diện tích hơn 1ha. Những ngày cận Tết Nguyên đán, đường vào nhà ông lúc nào cũng tấp nập thương lái đến thu mua chuối. Ông Bạch hồ hởi cho biết: Với kinh nghiệm trồng chuối gần chục năm nên vườn chuối nhà tôi hầu như ra buồng rất đúng thời điểm và đẹp mã. Dịp Tết năm nay, các thương lái đã đăng ký thu mua gần hết vườn, còn lại gia đình tôi để bán lẻ. Với giá bán giao động từ 15-18 nghìn đồng/kg chuối xanh thì buồng bé nhất tôi cũng được thu gần 200 nghìn đồng, buồng to có thể được thu đến 400.000 đồng.
Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, giống chuối bà con trồng ở đây đa số là chuối tiêu hồng bởi giống cây này rất phù hợp với vùng đất đồi của xóm lại dễ chăm sóc. Cây có đặc điểm thấp, nải to, buồng dài có khả năng chống chịu khô hạn, gió bão tốt, chuối xanh thì quả đều đẹp còn khi chín chuối có màu vàng phơn phớt hồng, vị ngọt đậm nên rất dễ tiêu thụ. Thương lái từ trong và ngoài tỉnh thường đến tận vườn để thu mua cho bà con, vào dịp Tết người mua lẻ cũng hay vào xóm để được thoải mái lựa chọn và tìm mua những nải chuối tươi ngon, ưng ý nhất về cúng tổ tiên. Chị Trần Hương Lan, ở xã Hóa Thượng (Đồng Hỷ) cho biết: Chuối ở ngoài chợ bán nhiều nhưng muốn mua được chuối đẹp phải đi từ sớm để chọn lựa, có khi chuối được vận chuyển đường xa còn bị xấu mã nên vào dịp Tết tôi thường đến xóm Ao Rôm 2 để chọn 1 buồng vừa để bày mâm ngũ quả cho gia đình, vừa để biếu người thân.