Hai năm gần đây, số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) do Chi cục Hải Quan Thái Nguyên thực hiện đều không đạt chỉ tiêu kế hoạch được giao và năm nay, với sự bùng phát mạnh mẽ của dịch COVID-19 sẽ tiếp tục tiềm ẩn nhiều khó khăn, khiến việc thực hiện chỉ tiêu này trở nên khó khăn. Trước thực tế này, cùng với các giải pháp mà Chi cục Hải quan Thái Nguyên đưa ra, còn rất cần sự quan tâm, vào cuộc của cấp ủy, chính quyền và các sở, ngành của tỉnh.
Nếu như trước năm 2015, nguồn thu từ hoạt động XNK trên địa bàn chỉ đạt trên 750 tỷ đồng, thì từ năm 2015 trở đi, nguồn thu này bắt đầu tăng đáng kể khi có sự đóng góp của Công ty TNHH Samsung Electronic Việt Nam Thái Nguyên (SEVT). Kể từ đó, đây là đơn vị đóng góp trên dưới 70% tổng thu từ hoạt động này mỗi năm. Chính vì thế, năm 2018 và 2019, khi hoạt động của Samsung và các DN phụ trợ không đạt được như kỳ vọng thì việc thực hiện chỉ tiêu thu này đã tác động rõ rệt đến kết quả thu của Chi cục Hải quan Thái Nguyên. Cụ thể: Năm 2018 thu được 3.163 tỷ đồng, bằng 98%; năm 2019 thu được 2.668 tỷ đồng, bằng 79,6% kế hoạch.
Trước những khó khăn tiềm ẩn và qua kết quả thực hiện của năm 2019 nên Tổng cục Hải quan và Cục Hải quan Bắc Ninh đã giao giảm chỉ tiêu thu năm 2020 đối với Chi cục Hải Quan Thái Nguyên từ 3.350 tỷ đồng năm 2019 xuống còn 3.200 tỷ đồng. Mặc dù số giao giảm, tuy nhiên, so với kết quả thực hiện của năm 2019 thì số được giao vẫn tăng tới 532 tỷ đồng. Điều này đã không phải là dễ dàng đối với Chi cục Hải quan Thái Nguyên khi mà không có nhiều dấu hiệu khởi sắc trong hoạt động đối với các DN có hoạt động XNK thuộc đối tượng phải nộp thuế. Cùng với đó là không xuất hiện thêm nhiều nhân tố mới có thể đóng góp vào nguồn thu này. Giờ đây, sau khi dịch COVID-19 xuất hiện ở Trung Quốc, rồi lan với tốc độ nhanh chóng ra nhiều nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có Hàn Quốc với số ca nhiễm nhiều thứ 2 trên thế giới (tính trong vòng hơn 10 ngày trở lại đây) - nơi đặt tổng hành dinh của Tập đoàn Samsung thì việc thực hiện chỉ tiêu thu này càng trở nên khó khăn.
Theo ông Huỳnh Văn Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Thái Nguyên, nếu nhìn vào kết quả hoạt động 2 tháng đầu năm thì hoạt động XNK trên địa bàn chưa bị tác động nhiều bởi dịch COVID-19. Điều này được thể hiện qua một số chỉ tiêu cơ bản là: Tổng lượng tờ khai qua Chi cục đạt trên 37,2 nghìn (tăng 3% so với cùng kỳ); tổng kim ngạch XNK hàng hóa đạt xấp xỉ 9 tỷ USD (tăng 7% so với cùng kỳ); tổng thu ngân sách đạt 325 tỷ đồng, bằng 93% so với cùng kỳ năm 2019.
Tuy nhiên, ông Huỳnh Văn Dũng cho rằng: Nếu tình hình dịch bệnh vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp sang quý II/2020, thì sẽ khiến các DN trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn, nhất là Samsung, khi mà các hãng hàng không Việt Nam và Hàn Quốc sẽ tạm dừng khai thác các đường bay đến 2 nước bắt đầu từ ngày 7-3 này. Cùng với đó, sẽ có hàng chục DN vệ tinh khác của Samsung trên địa bàn tỉnh cũng khó tránh khỏi những tác động tương tự. Ngoài ra, một lĩnh vực khác mà Thái Nguyên vốn có thế mạnh và cũng có đóng góp đáng kể vào nguồn thu từ hoạt động XNK đó là may mặc cũng đang bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 khi mà nguồn nguyên liệu chủ yếu được nhập từ Trung Quốc, Hàn Quốc...
Được biết, trên địa bàn tỉnh hiện có gần 600 DN có hoạt động XNK nhưng chỉ có 103 đơn vị thường xuyên làm thủ tục tại Hải quan Thái Nguyên. Trong số này, có 20 DN chế xuất - thuộc đối tượng không chịu thuế xuất, nhập khẩu và giá trị gia tăng. Chỉ có 35 DN có số thuế nộp từ 5 tỷ đồng/năm trở lên, còn nếu nộp trên 10 tỷ đồng thì chỉ là 26 DN, còn lại là DN nhỏ nên số thuế nộp không đáng kể.
Đứng trước khó khăn trong việc thực hiện chỉ tiêu thu ngân sách, thực hiện sự chỉ đạo của Tổng Cục Hải quan và Cục Hải quan Bắc Ninh, Chi cục Hải quan Thái Nguyên đã và đang thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm phấn đấu thực hiện chỉ tiêu dự toán thu ngân sách. Theo đó, Chi cục sẽ đẩy mạnh việc giải quyết các thủ tục để hàng hóa được thông quan trong thời gian ngắn nhất, nhưng vẫn đảm bảo các yếu tố chống thất thu thông qua việc chú trọng làm tốt công tác thu thập thông tin, áp dụng toàn diện kỹ thuật quản lý rủi ro. Cùng với đó, Chi cục cũng đang tiến hành việc rà soát, đánh giá đối với các DN trên địa bàn tỉnh để thu hút thêm DN mới về mở tờ khai, làm thủ tục XNK tại Thái Nguyên, đặc biệt là các DN có dự án sẽ đi vào hoạt động trong năm 2020… Tuy nhiên, để làm được điều này, rất cần sự tiếp tục quan tâm, phối hợp và tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền và các sở, ngành liên quan của tỉnh.