Thực hiện Đề án “Tiếp tục củng cố, phát triển kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2017-2020” (gọi tắt là Đề án), thời gian qua, tỉnh đã triển khai đa dạng các giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể (KTTT). Từ đó, nhiều mô hình tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) đã được củng cố, đổi mới và có bước phát triển tích cực; số lượng HTX và THT thành lập mới cũng tăng lên đáng kể, góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho các thành viên và người lao động.
Đề án được chính thức triển khai thực hiện từ tháng 7-2017 với mục tiêu từng bước khắc phục những khó khăn, hạn chế trong khu vực KTTT; nâng cao hiệu quả hoạt động của các THT, HTX nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong phát triển KTTT… Mục tiêu cụ thể của Đề án là mỗi năm toàn tỉnh sẽ thành lập mới từ 20 - 25 HTX và 100 THT trở lên; phấn đấu đến năm 2020, thu nhập bình quân của thành viên, người lao động làm việc trong các THT, HTX tăng từ 1,5 đến 2 lần so với năm 2016; xây dựng, phát triển và hoàn thiện mô hình HTX kiểu mới điển hình tiên tiến bền vững ở các địa phương; toàn tỉnh xây dựng từ 3 liên hiệp HTX trở lên; các xã đạt chuẩn nông thôn mới đều có HTX hoạt động hiệu quả theo đúng quy định của Luật HTX năm 2012…
Để hoàn thành tốt các mục tiêu trên, những năm qua, Liên minh HTX tỉnh với vai trò là cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo Phát triển KTTT tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của các THT, HTX trên địa bàn tỉnh, như: Tập trung kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động HTX; kiên quyết giải thể các HTX ngừng hoạt động hoặc hoạt động không hiệu quả; tích cực triển khai các chính sách hỗ trợ về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý HTX; hỗ trợ xúc tiến thương mại, đổi mới khoa học công nghệ, đặc biệt là giải pháp hỗ trợ về tín dụng đối với các THT, HTX… Theo thống kê, từ năm 2017 đến nay, toàn tỉnh có gần 300 THT, HTX được vay nguồn vốn ưu đãi từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX với doanh số cho vay đạt trên 110 tỷ đồng. Từ nguồn vốn vay hỗ trợ đã giúp các HTX, THT tăng cường nguồn lực đầu tư, mở rộng sản xuất, vừa góp phần tăng sức cạnh tranh của các mô hình KTTT, vừa ổn định đời sống, thu nhập của thành viên và người lao động...
HTX Dịch vụ - Kinh doanh tổng hợp Cổ Lũng (Phú Lương) được thành lập năm 2003 với ngành nghề hoạt động ban đầu là kinh doanh phân phối điện nông thôn. Sau một thời gian hoạt động, do khó khăn về nguồn vốn nên tình hình kinh doanh của HTX rất trì trệ. Đã có thời điểm, tưởng chừng như HTX phải giải thể. Thu nhập của thành viên, người lao động trong HTX chỉ đạt bình quân 2 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, kể từ năm 2017, sau khi được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi hơn 300 triệu đồng từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, HTX Dịch vụ - Kinh doanh tổng hợp Cổ Lũng đã từng bước vượt qua khó khăn và hoạt động ổn định trở lại.
Trò chuyện với chúng tôi, ông Dương Đại Phong, Giám đốc HTX Dịch vụ - Kinh doanh tổng hợp Cổ Lũng cho biết: Từ nguồn vốn vay của Quỹ hỗ trợ HTX, chúng tôi đã đầu tư xây dựng trạm biến áp, cải thiện lưới điện, đầu tư máy móc, nguyên liệu sản xuất… Nhờ đó, HTX đã vượt qua được giai đoạn khó khăn nhất. Hiện nay, HTX không những hoạt động ổn định trong lĩnh vực kinh doanh phân phối điện nông thôn mà còn mở rộng hoạt động sang lĩnh vực sản xuất, chế biến lâm sản và dịch vụ điện, nước… Năm 2019, doanh thu của HTX đạt trên 4 tỷ đồng (tăng gần 10 lần so với năm 2016). HTX đang tạo việc làm thường xuyên cho hơn 20 thành viên và người lao động với thu nhập bình quân đạt trên 5,5 triệu đồng/tháng.
Sản xuất gỗ ván ép tại HTX Vận tải Chuyên Đức, một trong những mô hình HTX tiên tiến điển hình của huyện Định Hóa.
Nhờ triển khai đồng bộ và hiệu quả các giải pháp hỗ trợ, đến nay, sau gần 3 năm triển khai Đề án, khu vực KTTT của tỉnh đã có những chuyển biến tích cực cả về số lượng và chất lượng. Từ năm 2017 đến nay, toàn tỉnh đã thành lập mới được 107 HTX (bình quân 35 HTX/ năm, đạt 175% kế hoạch); 365 THT (bình quân 122 THT/năm, đạt 122% kế hoạch). Như vậy, tính đến thời điểm này, toàn tỉnh có 7.365 THT với 160.300 thành viên và 509 HTX với 42.000 thành viên, người lao động. Bên cạnh những HTX mới được thành lập thì những HTX cũ cũng đã chủ động củng cố, đổi mới tổ chức hoạt động, đa dạng hóa nghành nghề, lĩnh vực; sáng tạo trong việc cải tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm kiếm thị trường. Nhờ đó mà khu vực KTTT ngày càng có những chuyển biến rõ rệt. Đời sống của thành viên, người lao động từng bước được nâng lên. Đến cuối năm 2019, thu nhập bình quân của thành viên, người lao động hoạt động trong các HTX nông nghiệp đạt 3,75 triệu đồng/ người/tháng, tăng gấp 1,7 lần với năm 2016; đối với các HTX phi nông nghiệp là 4,6 triệu đồng/ người/tháng, tăng gấp 1,5 lần so với năm 2016.
Cùng với việc gia tăng cả về số lượng và chất lượng, các HTX, THT cũng phát triển đồng đều ở khắp các địa phương. Ngày càng xuất hiện nhiều HTX, THT điển hình tiên tiến, hoạt động hiệu quả ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Điển hình như: HTX Vận tải ô tô Tân Phú, HTX chè Tân Hương, HTX chè Minh Thu (T.P Thái Nguyên); HTX Nông nghiệp và Dịch vụ điện Đồng Tiến; HTX Môi trường Trung Thành (T.X Phổ Yên); HTX Dịch vụ - Kinh doanh tổng hợp Cổ Lũng (Phú Lương)… Tính đến cuối năm 2019, toàn bộ 9/9 huyện, thành, thị trong tỉnh đã xây dựng được ít nhất 2-3 mô hình HTX điển hình tiên tiến để nhân rộng. Trong đó, riêng T.P Thái Nguyên xây dựng được 5 mô hình; T.X Phổ Yên 7 mô hình; huyện Phú Lương 7 mô hình… Trong số 91 xã đạt chuẩn nông thôn mới trên địa bàn tỉnh có 178 HTX đang hoạt động hiệu quả (đạt 195% mục tiêu Đề án).
Đánh giá về hiệu quả của Đề án, bà Vũ Thị Thu Hương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: Mặc dù còn không ít khó khăn song khu vực KTTT của tỉnh đã có những bước phát triển đáng ghi nhận. Năm 2019, tổng doanh thu của các HTX trên địa bàn tỉnh ước đạt trên 3.100 tỷ đồng, tăng 24% so với năm 2016; thu nhập bình quân của các thành viên hoạt động trong các HTX đạt từ 3,75 - 4,5 triệu đồng/người/tháng, tăng 1,7 lần so với năm 2016… Kết quả này sẽ là tiền đề quan trọng để khu vực KTTT từng bước vượt qua khó khăn, tạo ra bước phát triển đột phá, đóng góp vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới.