Những năm gần đây, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, tồn tại nhất định nhưng khu vực kinh tế tập thể (KTTT) trên địa bàn tỉnh - trong đó nòng cốt là các hợp tác xã (HTX) - đã có nhiều chuyển biến tích cực. Số lượng HTX, tổ hợp tác (THT) tăng nhanh, chất lượng hoạt động được nâng lên, kết quả thực hiện các chỉ tiêu về phát triển KTTT cơ bản đạt và vượt. Trong các nguyên nhân dẫn tới kết quả đó, việc Liên minh HTX tỉnh phát huy tốt vai trò nòng cốt trong phát triển KTTT đóng vai trò quan trọng.
Sự khởi sắc dễ nhận thấy nhất trong khu vực KTTT trên địa bàn tỉnh thời gian gần đây là số lượng HTX, THT được thành lập mới tăng nhanh cùng với chất lượng hoạt động cũng không ngừng được nâng lên. Từ năm 2018 đến nay, toàn tỉnh có 263 THT thành lập mới, nâng tổng số THT lên 4.480 tổ với hơn 73.000 thành viên và người lao động. Các THT hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nông nghiệp, tổ chức và hoạt động linh hoạt, góp phần đáp ứng nhu cầu về vốn, lao động và đẩy mạnh áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, qua đó hỗ trợ đắc lực cho kinh tế hộ và có nhiều THT đã phát triển lên HTX.
Cũng tính từ năm 2018 đến nay, toàn tỉnh có 162 HTX thành lập mới (vượt 10,8% mục tiêu của cả giai đoạn 2018-2023), nâng tổng số HTX lên 566 với gần 42.000 thành viên và người lao động. Trong đó, số HTX nông nghiệp là 345 đơn vị (tăng 79 đơn vị so với năm 2018), hoạt động chủ yếu trong những lĩnh vực địa phương có nhiều tiềm năng như trồng và chế biến chè, rau an toàn, chăn nuôi, lâm nghiệp. Nhiều HTX đã xây dựng, tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ, xây dựng được thương hiệu sản phẩm nên đạt hiệu quả kinh tế cao và có yếu tố bền vững. Các HTX hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển ngày càng đa dạng, năng động trong sản xuất, kinh doanh, có khả năng cạnh tranh khá cao trên thị trường.
Các thành viên HTC Chăn nuôi và dịch vụ tổng hợp Đồng Tâm (Động Đạt, Phú Lương) đang từng bước phát triển chưn nuôi gà Ai Cập đem lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh P.T
Trong những năm qua, thực hiện chủ trương, định hướng phát triển KTTT, các cấp, ngành, đặc biệt là Liên minh HTX tỉnh luôn chú trọng xây dựng, phát triển và hoàn thiện mô hình HTX kiểu mới điển hình để nhân rộng, tạo sức lan tỏa cho phong trào HTX. Đến nay, tỷ lệ HTX của tỉnh hoạt động hiệu quả về kinh tế và xã hội chiếm trên 80%, trong đó có 62 mô hình HTX điển hình tiên tiến được các cấp, ngành biểu dương (tăng 3 mô hình so với năm 2018). Các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh đều xây dựng được ít nhất 2 mô hình HTX điển hình tiên tiến…
Đó rõ ràng là sự khởi sắc, có cả những điểm nhấn trong “bức tranh” sinh động của khu vực KTTT tỉnh. Điều này minh chứng cho chủ trương, những cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển KTTT của Trung ương và tỉnh đang phát huy hiệu quả thông qua sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai của các cấp, ngành liên quan. Trong đó, có vai trò nổi bật của Liên minh HTX tỉnh, cơ quan nòng cốt thúc đẩy phát triển KTTT.
Vai trò đó trước hết thể hiện ở công tác tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền tỉnh chỉ đạo triển khai nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả chủ trương, định hướng, chính sách của Trung ương về KTTT; chủ trì tham mưu, tham gia xây dựng định hướng, chương trình, cơ hế hỗ trợ, đề án phát triển KTTT theo từng giai đoạn, phù hợp với tình hình thực tế. Cùng với đó, công tác tuyên truyền phát triển KTTT luôn được Liên minh HTX tỉnh coi trọng thông qua việc phối hợp với nhiều địa phương, cơ quan liên quan và bằng nhiều hình thức khác nhau. Riêng hoạt động tuyên truyền, phổ biến Luật HTX năm 2012 và các chính sách khuyến khích KTTT, từ năm 2018 đến nay, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp tổ chức 23 buổi với sự tham dự của trên 2.600 lượt người.
Công tác tư vấn, cung cấp thông tin, hỗ trợ thành lập mới và phát triển HTX là hoạt động thường xuyên, thiết thực, luôn được Liên minh HTX tỉnh quan tâm triển khai. Trong 2 năm qua, đơn vị đã phối hợp tổ chức 27 lớp cung cấp thông tin, hướng dẫn các sáng lập viên xây dựng điều lệ hoạt động, phương án sản xuất, kinh doanh và làm thủ tục thành lập mới HTX cho hơn 1.200 lượt người; hướng dẫn 20 HTX về công tác tài chính, kế toán, hỗ trợ sử dụng phần mềm kế toán cho 26 HTX.
Một trong những nhiệm vụ, vai trò quan trọng nữa của Liên minh HTX tỉnh không thể không nhắc tới là việc triển khai các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích KTTT. Trong đó điển hình là hỗ trợ thành lập mới HTX, từ năm 2018 đến nay, đơn vị đã và đang chủ trì thẩm định, hỗ trợ 142 HTX thành lập mới theo Đề án Phát triển KTTT của tỉnh. Chính sách mới là hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao cho các HTX cũng được Liên minh HTX tỉnh triển khai kịp thời, đúng đối tượng, giúp hàng chục HTX củng cố bộ máy tổ chức, nâng cao năng lực hoạt động. Cùng với đó, các chính sách hỗ trợ thường xuyên khác như: Đào tạo, bồi dưỡng, tín dụng, xúc tiến thương mại cho các thành viên… đều được đơn vị quan tâm triển khai đúng quy định và thiết thực.
Có thể nói, những nỗ lực của Liên minh HTX tỉnh trong vai trò nòng cốt thúc đẩy KTTT cùng với sự quan tâm của các cấp, ngành và nỗ lực vươn lên của các đơn vị thành viên là những yếu tố chính giúp khu vực KTTT của tỉnh có kết quả phát triển như hiện nay (Thái Nguyên được coi là điểm sáng phát triển KTTT khu vực miền núi phía Bắc). Tuy nhiên, nằm trong bối cảnh chung của cả nước, KTTT của tỉnh vẫn còn không ít khó khăn, tồn tại. Trong đó, có những yếu tố mang tính lịch sử khiến nhiều người còn định kiến với mô hình HTX kiểu cũ, nhận thức về HTX kiểu mới còn hạn chế. Thực trạng này tiếp tục đòi hỏi sự quan tâm vào cuộc, nỗ lực của cả hệ thống chính trị, nhất là Liên minh HTX tỉnh trong việc xây dựng và triển khai hiệu quả những giải pháp phù hợp trong thời gian tới.