Khó hoàn thành thu ngân sách từ xuất nhập khẩu

Mặc dù năm nay, dự toán thu ngân sách Nhà nước của Chi cục Hải quan Thái Nguyên được giao giảm hơn 150 tỷ đồng so với năm 2019 (từ 3.350 tỷ đồng còn 3.200 tỷ đồng) song dự kiến số thu cả năm chỉ đạt khoảng 2.600 tỷ đồng. Ngoài nguyên nhân do chịu tác động của dịch COVID-19 thì việc phụ thuộc quá nhiều từ một vài doanh nghiệp lớn cũng khiến nguồn thu này của Chi cục liên tiếp gặp khó trong 3 năm gần đây.

Theo ông Nguyễn Văn Huy, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Thái Nguyên: Mặc dù so với dự toán được giao của năm 2019 thì số giao năm 2020 giảm 150 tỷ đồng nhưng so với kết quả thực hiện của năm 2019 thì số giao vẫn tăng tới 532 tỷ đồng. Vì thế, việc thực hiện chỉ tiêu này ngay từ đầu đối với Chi cục đã là điều không hề đơn giản, khi mà không có nhiều dấu hiệu khởi sắc trong hoạt động của các DN nộp thuế XNK, cũng như không xuất hiện thêm nhiều nhân tố mới để có thể đóng góp vào nguồn thu này. Trong khi đó, ngay từ đầu năm, kinh tế - xã hội (KT-XH) cả nước nói chung, tỉnh Thái Nguyên nói riêng đã và đang tiếp tục chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch COVID-19. Đối với các DN có hoạt động XNK, sự ảnh hưởng này càng nặng nề hơn khi mà dịch bệnh đã làm gián đoạn các chuỗi cung ứng sản xuất của nhiều nước...

Một thực tế khác cũng rất đáng quan tâm đó là kể từ năm 2015 trở lại đây, chiếm tới trên dưới 70% số thu từ hoạt động XNK là từ Công ty TNHH Samsung Electronic Việt Nam - Thái Nguyên (SEVT). Điều này đồng nghĩa số thu từ hoạt động XNK phụ thuộc rất lớn vào DN này. Vì thế, chỉ cần DN này hoạt động không như kỳ vọng sẽ lập tức tác động đến kết quả thực hiện nhiệm vụ thu của Chi cục. Minh chứng rõ ràng nhất đó là trong 2 năm 2018 và 2019, khi SEVT không đạt được mức tăng trưởng đề ra đã khiến số thu của Chi cục Hải quan Thái Nguyên không hoàn thành dự toán được giao và năm nay, theo dự kiến, số thu từ SEVT là 1.600 tỷ đồng, nhưng tính đến ngày 26-10, mới thu được 771 tỷ đồng. Điều này sẽ khiến khả năng hoàn thành kế hoạch 3.200 tỷ đồng là không thể nếu không được cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh lại dự toán và đây sẽ là năm thứ 3 liên tiếp, nguồn thu từ hoạt động XNK không đạt kế hoạch (trước đó, năm 2018 thu được 3.163/3.200 tỷ đồng; năm 2019 số được 2.668/3.350 tỷ đồng)

Ông Nguyễn Văn Huy cho biết thêm: Trong số 2.170 tỷ đồng thu được tính đến ngày 26-10, có tới gần 500 tỷ đồng của Công ty Khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo do được Chính phủ đồng ý cho xuất khẩu trên 80 nghìn tấn tinh quặng đồng. Điều này đồng nghĩa nếu không có nguồn thu này (vì đây là nguồn thu không có tính chất thường xuyên) thì số thu năm nay sẽ còn thấp hơn rất nhiều.

Được biết, trên địa bàn tỉnh hiện có gần 600 DN có hoạt động XNK nhưng chỉ có 103 DN thường xuyên thực hiện làm thủ tục tại Chi cục Hải quan Thái Nguyên. Trong số này có 20 DN chế xuất (thuộc đối tượng không chịu thuế XNK và thuế giá trị gia tăng, kể cả có nhập khẩu máy móc thiết bị phục vụ sản xuất). Chỉ có 35 DN nộp từ 5 tỷ đồng/năm trở lên, 26 DN nộp trên 10 tỷ đồng/năm; còn lại là DN nhỏ với số thuế nộp không đáng kể.

Theo bà Phạm Thị Thu Thủy, Trưởng phòng XNK Công ty TNHH Gnonic Việt Nam (phường Phú Xá, T.P Thái Nguyên): Dịch COVID-19 đã khiến lượng tiêu thụ cũng như giá trị sản xuất của Công ty giảm đáng kể, kéo theo đó là số thuế nộp tại Chi cục Hải quan 9 tháng qua chỉ đạt 70 tỷ đồng, bằng 68% so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhiên, Công ty vẫn cố gắng để đảm bảo việc làm thường xuyên cho trên 6 nghìn lao động hiện có, để khi dịch bệnh lắng xuống, Công ty sẽ đáp ứng được ngay các đơn hàng…

Có thể thấy, trước bối cảnh khó khăn chung toàn cầu bởi dịch COVID-19 thì việc khó hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách từ hoạt động XNK là điều bất khả kháng. Tuy nhiên, trước thực tế 3 năm liên tiếp, nguồn thu này không hoàn thành kế hoạch được giao, mà một trong những nguyên nhân được cho là do bị phụ thuộc quá nhiều vào một vài DN lớn cũng đang đặt ra cho tỉnh về sự cần thiết phải gia tăng được thêm nhân tố mới, cũng như tăng cường hơn nữa những giải pháp để các DN hiện có yên tâm hoạt động và tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Về phía Chi cục Hải quan Thái Nguyên cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp tạo thuận lợi cho các DN, nhất là việc đẩy mạnh việc giải quyết các thủ tục để hàng hóa được thông quan trong thời gian ngắn nhất; tiếp tục rà soát, đánh giá đối với các DN trên địa bàn tỉnh để thu hút thêm DN mới về mở tờ khai làm thủ tục XNK tại Thái Nguyên, đặc biệt là các DN có dự án sẽ đi vào hoạt động trong năm 2020…