Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU) gồm 5 nước Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan sẽ chính thức đưa Việt Nam ra khỏi danh sách hưởng ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) từ tháng 10/2021. Sự thay đổi này dự kiến sẽ tác động mạnh đến các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu hàng hóa.
Theo thông tin từ Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương), Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga đã thông báo rằng, EAEU sẽ đưa Việt Nam ra khỏi danh sách hưởng ưu đãi GSP.
Hệ thống ưu đãi GSP dành cho hàng hóa các nước chậm phát triển xuất khẩu vào các nước phát triển không đòi hỏi "có đi có lại", thậm chí bằng 0% tùy từng chính sách các quốc gia phát triển. Việt Nam nằm trong danh sách được hưởng GSP với EAEU từ nhiều năm nay.
Thực tế, khi Việt Nam ký Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với EAEU, ưu đãi thuế quan GSP của EAEU đã chấm dứt ngay sau khi FTA giữa Việt Nam và EAEU có hiệu lực từ năm 2016. Song, EAEU đã chấp thuận cho Việt Nam tiếp tục hưởng GSP thêm 5 năm nữa sau khi hiệp định này có hiệu lực. Do đó, đến ngày 12/10/2021, hiệu lực này hết hạn và Việt Nam rời danh sách hưởng thuế.
Ngoài Việt Nam, EAEU còn loại trừ một số nước khác khỏi danh sách này như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Singapore, Brunei…
Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), các DN có hoạt động xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường EAEU, đặc biệt là thị trường Nga - đối tác kinh tế lớn nhất của Việt Nam trong EAEU, cần chú ý đến thời hạn này để điều chỉnh hoạt động xuất khẩu cho phù hợp. DN cần tìm hiểu về mức thuế ưu đãi và quy tắc xuất xứ tương ứng để tận dụng ưu đãi thuế quan; đáp ứng điều kiện về ưu đãi xuất xứ và cả điều kiện hạn ngạch của từng nhóm hàng để được hưởng ưu đãi thuế...
Ngoài ra, Việt Nam hiện là đối tác FTA đầu tiên của EAEU điều này sẽ giúp hàng hóa Việt Nam có lợi thế đặc biệt. Tuy nhiên, để vào những thị trường này, các DN Việt Nam cũng gặp không ít thách thức và cần có sự chuẩn bị kỹ đặc biệt trong vấn đề tiêu chuẩn hàng nông, thủy sản xuất khẩu...
Để tăng cường xuất khẩu sang các thị trường này, theo ông Nguyễn Tiến Chương - Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu Đồng Nai, các DN xuất khẩu cần có chiến lược, xác định các sản phẩm có lợi thế, có nhu cầu tại thị trường mục tiêu, từ đó tăng cường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh. Ngoài ra, DN cũng cần nắm bắt đầy đủ lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu liên quan đến các thị trường xuất khẩu nhất là những thay đổi như GSP trong EAEU để có thể linh hoạt nắm bắt vận dụng các ưu đãi thuế, xuất xứ trong FTA với EAEU.
Ở góc độ cơ quan quản lý Nhà nước, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng DN, thông qua các cơ chế Ủy ban Hỗn hợp, Ủy ban Liên Chính phủ...; tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, thiết lập các khung khổ pháp lý thuận lợi hóa thương mại, đầu tư, tăng cường hơn nữa các hoạt động xúc tiến thương mại... cho DN xuất khẩu.
