Có giá bán lẻ từ 3,5-5 triệu đồng mỗi kg, sản phẩm trà hoa đu đủ được Hợp tác xã (HTX) Nông sản an toàn Liên Minh (xã Liên Minh, huyện Võ Nhai) giới thiệu thành công ra thị trường gần 1 năm qua và hứa hẹn đem về thu nhập khá cho nông dân khi đưa vào sản xuất trên diện rộng.
HTX Nông sản sạch Liên Minh đi vào hoạt động từ năm 2018 với 10 thành viên. Nhờ hoạt động hiệu quả, đến năm 2020, HTX không chỉ nâng số thành viên lên 50 hộ với tổng diện tích chè canh tác trên 31ha mà còn nâng giá trị sản phẩm lên gần 50%. Thay vì giá bán từ 80-100 nghìn đồng/kg như trước đây, chè của HTX hiện bán được với giá từ 150-180 nghìn đồng/kg.
Không dừng ở đó, HTX tích cực học hỏi và nghiên cứu thử nghiệm một số sản phẩm mới, có giá trị cao, trong đó tiêu biểu là trà được chế biến từ hoa của cây đu đủ đực. Chia sẻ với chúng tôi, chị Hoàng Thị Hải, Giám đốc HTX Nông sản sạch Liên Minh cho biết: Chúng tôi nảy ra ý tưởng làm trà hoa đu đủ sau khi được gợi ý từ một số chuyên gia trong các buổi tập huấn nâng cao kiến thức nông nghiệp. Tuy vậy, bước đầu để sản xuất sản phẩm này rất gian nan. Khó khăn nhất với HTX khi triển khai thử nghiệm là việc trồng cây đu đủ để lấy hoa, làm trà hoa đu đủ vì đây là mô hình hoàn toàn mới lạ và ở địa phương chưa có ai thực hiện.
Những ngày đầu nghiên cứu, thử nghiệm, HTX thu mua hoa đu đủ đực tươi, mọc tự nhiên của bà con địa phương làm nguyên liệu đồng thời bắt tay vào trồng thử nghiệm cây đu đủ đực trên diện tích khoảng 0,5ha. Nguyên liệu sau khi thu mua được chế biến thử trên hệ thống sao, sấy chè sẵn có của HTX. Tuy nhiên, khác với sản phẩm chè xanh thông thường, hoa đu đủ đực có cánh mảnh, không đồng đều nên khó chế biến. Trong khi đó, quá trình chế biến nếu không điều chỉnh phù hợp về nhiệt lượng, thời gian sao sấy, thành phẩm rất dễ có vị đắng, hương ngái, khó sử dụng như một loại trà.
Chị Hoàng Thị Hải chia sẻ thêm: Quá trình thử nghiệm, các thành viên HTX rất vất vả vì có rất ít tài liệu về sản phẩm này. Ngay cả kinh nghiệm chọn lọc hạt giống để có cây đu đủ đực cũng là một khó khăn không nhỏ. Tuy nhiên, chúng tôi động viên nhau kiên trì học hỏi từ nguồn tài liệu ít ỏi và xin ý kiến của những chuyên gia nông nghiệp. Đồng thời, dành nhiều thời gian thực nghiệm sản xuất để xây dựng thành công quy trình chế biến ra sản phẩm chè hoa đu đủ an toàn, được thị trường chấp nhận dựa trên điều kiện sẵn có của HTX.
Sau nhiều tháng kiên trì thử nghiệm, cuối năm 2020, HTX Nông sản sạch Liên Minh đã sản xuất thành công sản phẩm trà hoa đu đủ với hương thơm dịu, vị ngọt nhẹ, thanh mát. Đồng thời, lúc này, diện tích trồng đu đủ thử nghiệm của HTX cũng phát triển tốt, tạo nguồn nguyên liệu để chủ động sản xuất. Thông qua các kênh giới thiệu, quảng bá, sản phẩm trà hoa đu đủ của HTX bước đầu đã đến được với người tiêu dùng trong tỉnh và một số địa phương lân cận, đặc biệt là Thủ đô Hà Nội với giá bán lẻ từ 3,5-5 triệu đồng mỗi kg.
Hoa đu đủ đực trong dân gian từ lâu được đánh giá cao bởi tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh ho, hen và các chứng bệnh tiêu hóa như: Khó tiêu, đau dạ dày, viêm đường ruột… Bên cạnh đó, một số nghiên cứu khoa học cũng cho thấy, trong hoa đu đủ đực có chứa các hoạt chất giúp chống ô-xy hóa tế bào, thông huyết, bổ máu, điều hòa tĩnh mạch… Theo ước tính, cứ 12-14kg hoa đu đủ tươi có thể chế biến được 1kg trà hoa đu đủ. Với giá bán 3,5-5 triệu đồng/kg, sau khi trừ chi phí, HTX lãi khoảng 1 - 1,5 triệu đồng/kg. Do vậy, đây là mô hình nông nghiệp tiềm năng mà HTX dự định sẽ theo đuổi lâu dài. Dự kiến, đến cuối năm nay, HTX sẽ mở rộng diện tích trồng cây đu đủ đực lấy hoa lên 3ha.
Ông Nguyễn Hữu Trong, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Minh đánh giá: Hoạt động của HTX đã phần nào thay đổi quy trình sản xuất của bà con nông dân trên địa bàn theo hướng tích cực, tạo ra sản phẩm an toàn, có giá trị kinh tế cao, phục vụ yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Tới đây, chúng tôi sẽ hỗ trợ HTX xây dựng trà hoa đu đủ làm sản phẩm OCOP để sản phẩm được biết đến rộng rãi hơn nữa, qua đó, giúp bà con nông dân phát triển kinh tế, làm giàu ngay tại địa phương.
