Thời gian qua, cử tri huyện Phú Bình có nhiều kiến nghị về xây dựng, nâng cấp các công trình thủy lợi, hệ thống kênh, mương phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nguyên nhân là do hầu hết các hồ, đập trên địa bàn huyện đã được xây dựng quá lâu, không được duy tu, sửa chữa thường xuyên nên không bảo đảm nhiệm vụ tưới tiêu. Cùng với đó, nhiều công trình thủy lợi cũng được cứng hóa.
Ông Dương Văn Thế, Chủ tịch UBND xã Bảo Lý cho biết: Toàn xã hiện có 8 công trình hồ, đập, 32km kênh mương nội đồng, trong đó đã kiên cố hóa được khoảng 20km kênh mương, phần lớn các công trình trên được xây dựng cách đây vài chục năm.
Đối với các hồ, đập, do không được thường xuyên sửa chữa, nạo vét nên nhiều công trình hiện đã bị xuống cấp, khả năng tích trữ nước kém. Điển hình như hồ Đồng Chùa ở xóm Hóa hiện đang bị rò rỉ nước và lắng nhiều bùn đất dưới lòng; đập Núi Thông ở xóm Dinh hiện đã bị hỏng cống, không vận hành được hay đập Ao Hang tuy mới được cải tạo nhưng vị trí đặt cống quá cao cũng không vận hành được...
Về hệ thống kênh mương nội đồng, mặc dù toàn xã đã kiên cố hóa được khoảng 20km nhưng số kênh mương bị xuống cấp hiện chiếm đến 50%, thậm chí có nơi việc sản xuất nông nghiệp phụ thuộc hoàn toàn vào nước trời, chưa có kênh mương được cứng hóa như xóm Quyên, xóm Kang...
Ở những xóm này, nếu năm nào mưa ít, nhiều hộ dân không có nước sản xuất thì đành bỏ ruộng không hoặc nếu có thuê máy bơm để hút nước từ giếng và các hồ đập về ruộng cũng mất rất nhiều chi phí.
Để khắc phục những khó khăn về thủy lợi, xã Bảo Lý khuyến khích các xóm huy động xã hội hóa để duy tu, sửa chữa những công trình đã bị xuống cấp, tuy nhiên giải pháp này chỉ đáp ứng được việc nạo vét kênh mương và sửa chữa những lỗi nhỏ của công trình.
Việc nâng cấp, xây mới kênh mương, hồ đập cần kinh phí lớn, vượt quá khả năng của địa phương.
Không chỉ riêng xã Bảo Lý mà nhiều địa phương khác trên địa bàn huyện Phú Bình cũng đề xuất về xây dựng, nâng cấp hệ thống kênh mương, hồ đập như: Xã Bàn Đạt đề nghị nâng cấp trạm bơm xóm Đồng Vỹ; xã Nga My đề nghị đầu tư xây mới mương tưới từ Cầu Kho, xóm Tam Xuân đi xã Tiên Phong (Phổ Yên), phục vụ tưới tiêu cho khoảng 15ha đất nông nghiệp của xóm; các xã Thanh Ninh, Lương Phú, Dương Thành, Tân Đức đề nghị huyện hỗ trợ kinh phí để cứng hóa các tuyến mương...
Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp - PTNT huyện Phú Bình, tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp của huyện hiện có hơn 13.000ha; trên địa bàn có 147 công trình thủy lợi bao gồm hồ chứa vừa và nhỏ, đập nhỏ, trạm bơm tưới nhỏ, kè chống xói lở bờ sông Cầu, trong đó phân cấp huyện quản lý là 88 công trình hồ, đập và 38 trạm bơm; hệ thống kênh tưới, dẫn nước có tổng chiều dài trên 617km, đã kiên cố hóa được 321km.
Quá kiểm tra, rà soát của cơ quan chức năng, toàn huyện có 16/88 hồ, đập đã xuống cấp. Đặc biệt có 7 hồ, đập đã hư hỏng cần phải sửa chữa khắc phục ngay để tránh sự cố mất an toàn trong mùa mưa lũ. Đối với hệ thống kênh tưới dẫn nước, nhu cầu giai đoạn 2021-2030 huyện cần kiên cố hóa trên 126.000m kênh tưới.
Ông Nguyễn Đắc Vinh, Trưởng phòng Nông nghiệp - PTNT huyện Phú Bình cho biết: Trung bình mỗi năm, huyện bố trí kinh phí khoảng 12 tỷ đồng cho sửa chữa, nâng cấp các công trình hồ đập, trạm bơm, kênh mương, tuy nhiên chưa đáp ứng nhu cầu.
Trong thời gian tới, huyện sẽ phối hợp với Sở Nông nghiệp - PTNT, Chi cục Thủy lợi lập danh mục đầu tư công trung hạn sửa chữa 8 công trình hồ, đập xuống cấp nặng; lập danh mục đề xuất đầu tư 36 công trình hồ đập, kênh mương trên địa bàn 11 xã trong giai đoạn 2021-2023...
