Với sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, đến thời điểm này đã có 24 dự án sử dụng vốn đầu tư ngoài ngân sách, các dự án khu dân cư, khu đô thị trên địa bàn tỉnh được UBND tỉnh ban hành quyết định thu hồi. Đây là một trong những giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với dự án sử dụng vốn đầu tư ngoài ngân sách, xử lý dứt điểm các dự án vi phạm tiến độ, nghĩa vụ tài chính...
Trong những năm qua, Thái Nguyên đã thu hút được nhiều nhà đầu tư có năng lực triển khai các dự án lớn trên địa bàn. Tuy nhiên, việc triển khai một số dự án, đặc biệt là dự án sử dụng vốn ngoài ngân sách đã xuất hiện một số hạn chế, bất cập.
Ngày 26/4/2021, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 04-CT/TU về tăng cường công tác quản lý các dự án sử dụng vốn đầu tư ngoài ngân sách, đặc biệt là các dự án khu dân cư, khu đô thị. Ngay sau khi Chỉ thị được ban hành, UBND tỉnh đã thành lập các đoàn kiểm tra nhằm kiên quyết xử lý các dự án vi phạm.
Đồng chí Nguyễn Linh, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư khẳng định: Mục tiêu đầu tiên của công tác kiểm tra là rà soát, phân loại toàn bộ các dự án để tập trung tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp. Đối với những dự án không đủ điều kiện pháp lý, năng lực tài chính hạn chế, chậm tiến độ không có lý do chính đáng, sử dụng đất sai mục đích... tỉnh kiên quyết thu hồi trước ngày 31-12-2021.
Theo Luật Đầu tư năm 2020, các dự án sau 12 mà nhà đầu tư không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện theo tiến độ đăng ký thì chưa thể chấm dứt hoạt động dự án ngay. Cơ quan quản lý nhà nước muốn chấm dứt hoạt động dự án đầu tư thì trước đó phải tiến hành xử phạt vi phạm hành chính về đầu tư, nếu nhà đầu tư tiếp tục vi phạm thì sẽ bị ngừng hoạt động dự án. Trong trường hợp nhà đầu tư không có khả năng khắc phục điều kiện ngừng hoạt động thì mới bị chấm dứt hoạt động dự án.
Qua làm việc trực tiếp với nhà đầu tư mà nhà đầu tư không có nhu cầu hoặc không có khả năng tiếp tục thực hiện dự án, cơ quan chức năng sẽ hướng dẫn nhà đầu tư thực hiện thủ tục chấm dứt hoạt động dự án theo hình thức: Nhà đầu tư quyết định chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư.
Qua trao đổi với một số chủ đầu tư có dự án phải thu hồi, chúng tôi nhận thấy nhiều chủ đầu tư đồng thuận theo hình thức: Nhà đầu tư quyết định chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư. Các nhà đầu tư này đều có văn bản gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư đề nghị chấm dứt hoạt động đầu tư dự án.
Đơn cử như Dự án Khu đô thị An Phú, T.P Thái Nguyên, của Công ty CP Đầu tư xây dựng Tân An Phú Thái Nguyên có tổng mức đầu tư trên 1.266 tỷ đồng. Chủ đầu tư đã họp hội đồng cổ đông và đề nghị tỉnh chấm dứt hoạt động Dự án. Lý do được đưa ra là hiện trạng đất của Dự án đã có biến động nên quy được duyệt không còn phù hợp; chi phí giải phóng mặt bằng thời điểm hiện tại lớn hơn rất nhiều so với thời điểm chủ đầu tư tính toán xin chấp thuận đầu tư. Vì vậy, Dự án không còn tính khả thi, khó có khả năng thực hiện.
Tiếp đến là Dự án Khu nhà ở xã hội Hữu Huệ tại phường Hoàng Văn Thụ, T.P Thái Nguyên, của Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Hữu Huệ. Qua kiểm tra của Tổ kiểm tra số 1, hiện trạng khu đất này, Công ty chưa tiến hành các thủ tục để đầu tư triển khai Dự án. Tại văn bản ngày 27/7/2021 gửi tới Sở Kế hoạch và Đầu tư, ông Đào Hữu Huệ, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Hữu Huệ đề nghị được chấm dứt hoạt động Dự án đầu tư. Lý do doanh nghiệp đưa ra là sau thời gian Dự án được chấp thuận đầu tư, hạ tầng nhà ở khu vực có nhiều thay đổi, nhiều dự án xây dựng nhà ở trong khu vực đã được đầu tư; nhu cầu về nhà ở của thị trường sụt giảm.
Ngoài 2 dự án nêu trên, kết quả công tác kiểm tra, rà soát cho thấy ở nhiều dự án năng lực tài chính của chủ đầu tư không đảm bảo; dự án vi phạm tiến độ, nghĩa vụ tài chính đã được đề xuất UBND tỉnh thu hồi như: Dự án Đầu tư xây dựng Khu liên hợp văn hóa thể thao Trần Son Thái Nguyên tại phường Túc Duyên, T.P Thái Nguyên; Dự án Hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị số 1 phường Cải Đan, T.P Sông Công; Dự án Đầu tư khai thác Mỏ đá Núi Cộc 1, xã Lâu Thượng, huyện Võ Nhai của Công ty CP Đầu tư và Xây lắp Sông Đà 11; Dự án Đầu tư khai thác Mỏ đá Cát Kết, xóm Tân Bình, xã Vô Tranh, huyện Phú Lương của Doanh nghiệp tư nhân Vũ Hà; Dự án Trồng rừng gỗ lớn năng suất, chất lượng cao kết hợp cây đặc sản, dược liệu dưới tán rừng thuộc Đề án “Cánh rừng mẫu lớn” của Hợp tác xã Lâm nghiệp Hợp Lực…
Đến thời điểm này, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quyết định chấm dứt hoạt động đối với 21/116 dự án. Ngoài ra, qua rà soát thêm ngoài danh mục 116 dự án, các sở, ngành, địa phương cũng đã phát hiện 3 dự án vi phạm và tham mưu cho UBND tỉnh chấm dứt hoạt động.